شهربراز: یکی از نخستین دانشنامه‌هایی که در دوران پس از اسلام نوشته شده است «مفاتیح‌العلوم» یا «کلیدهای دانش‌ها» است که دانشمندی ایرانی به نام «ابوعبدالله احمد ابن محمد ابن یوسف خوارزمی» در سده‌ی چهارم هجری/ دهم میلادی نوشته است و در این جستار به شناساندن آن می‌پردازم.
«فرهنگ ساختاری واژگان پارسی» که فرهنگِ الفبایی ریشه‌ها و وندهای زبانِ پارسی به شمار می‌آید، در دو پوشینه به پارسی سره فراهم گردیده‌است. پوشینه‌ی یکم، یا خودِ فرهنگ، به سامانِ الفبایی است. نکته‌ها و گزارشها و پیش‌آگاهیها و راهنماییهای بایسته نیز در پوشینه‌ی دوم یا پیوستها آورده شده است.
کشوری که امروزه در سراسر جهان به نام افغانستان نامدار است، بخشی از سرزمین پهناوری است که زبان فارسی بالندگی‌اش را در آنجا آغاز کرد و از آنجا رفته‌رفته به سرزمین‌های باختری ایران گسترش یافت. این زبان که همچنان در افغانستان رگ‌هایی پرخون و دلی تپنده دارد، بخش برجسته‌ای از هویت ملی مردمان این کشور است.
رُخشانک؛ عروس اروپا نوشته‌ی یوآن کریسپی، گردانش محمد عشوری پس از فرهنگ کوچک پارسی ـ بلوچی، بلوچی ـ پارسی دومین نبیگی[=کتابی] است که در «پارسی‌انجمن» چاپ می‌شود.
شهربراز: در «تاریخ شاهنشاهی هخامنشیان» نوشته‌ی ا. ت. اومستد که در سال ١٣۴٠ زنده‌یاد دکتر محمد مقدم (یا آنسان که خود می‌نوشت: مهمد مغدم) به پارسی برگردانده است این واژه‌های زیبا را یافتم.
سردبیر پارسی‌انجمن: زبان‌ها و گویش‌های ایرانی گنجینه‌‌ای ارزشمند و پشتوانه‌ای سترگ برای زبان پارسی‌اند که با بررسی آن‌ها بسیاری از ناشناخته‌های زبان‌شناختی زدوده و با واکاوی این کان‌های پرگوهر بخش‌های ناشناخته‌ای از فرهنگ ایرانشهر بازشناسی می‌شود. زین‌روست که فرهنگ کوچک پارسی ـ بلوچی، بلوچی ـ پارسی نخستین نبیگی[=کتابی] است که در بخش زبان‌های ایرانیکِ «پارسی‌انجمن» چاپ می‌شود.
شهربراز: یکی از داستان‌های کوتاه و زیبای محمدعلی جمال‌زاده داستانی است به نام «فارسی شِکر است». در این داستان دو دسته از مردم به خوبی نشان داده می‌شوند: یکی، گروهی تازی‌زده که همه‌ی واژه‌های سخنانشان تازی است و گمان می‌کنند این‌گونه سخن‌گفتن نشانه‌ی برتری و دانش است. و گروه دوم فرنگی‌مآب‌های غرب‌زده است که همه‌ی سخنانشان فرنگی است.
ترانه جفرودی: آماج دکتر افشار از نوشتن و گردآوری این فرهنگنامه، زنده کردن کارواژه‌هایِ زیبایِ فارسی دری و آگاهانیدَن پدیده‌یِ عقب‌نشینیِ تاریخیِ کارواژه‌هایِ ساده‌یِ پارسی در برابرِ کارواژه‌هایِ مرکب ساختگی (جَعلی) است؛ که بخشِ چشمگیری از این کارواژه‌های مرکب از یک واژه‌ی عربی و کارواژه‌‌ی کمکی فارسی ساخته شده‌اند.
نامه پهلوانی (خودآموز خط و زبان پهلوی اشکانی، ساسانی) گزارش فریدون جنیدی است که برای نخستین بار در سال ۱۳۶۰ از سوی نشر بلخ، وابسته به بنیاد نیشابور، چاپ‌پخش شد. این مادَیان[=کتاب] با انگیزه آموزش زبان پهلوی به همگان نوشته شده و در آغاز، دبیره‌ی پارسیگ[=پهلوی] و پس از آن دستور زبان پارسیگ آموزش داده شدهاست.
بزرگمهر لقمان: لغت فُرس گردآوردۀ اسدی‌توسی، از نویسندگانِ سدۀ پنجم، است. فرجام‌آهنگ اسدی آن بود که چامه‌سرایان[=شعرای] ارانی و آذربایجانی را که به پارسی و پهلویِ آذری (زبانی که پیش از ترکی زبان مردم آذربایجان بود) چامه می‌سرودند با واژه‌هایِ پارسیِ گویشِ خراسانی نیز آشنا کند و گویا این فرهنگ به خواهش یکی از همین چامه‌سرایانِ آذربایجانی، اردشیر پور دیلمسپار نجمی، گردآوری شدهاست.