
از عجم تا پارسی نوشتهی جامی شکیبی گیلانی
«از عجم تا پارسی» نوشتهی «جامی شکیبی گیلانی» است. به دنباله، یادداشتِ «بهرام یوسفی» را دربارهی این کار میخوانید.
«از عجم تا پارسی» نوشتهی «جامی شکیبی گیلانی» است. به دنباله، یادداشتِ «بهرام یوسفی» را دربارهی این کار میخوانید.
زندهیاد ارسلان پوریا: در زبانشناسی نوین میان «دانش» زبان و «آیین» زبان هنوز یگانگیای بیچونوچرا پیدا نشدهاست. دانش زبان چیزی دیگر است، آیین و روح زبان چیزی دیگر و حتی این دو جستار آخشیج یکدیگرند، درحالیکه در زبانشناسی جهان باستان این دو جستار در یگانگی جداییناپذیر میزیستند.
زندهیاد ارسلان پوریا: آیا سرودهای اوستا از زمان سرودهشدنِ آن به نوشته درآمدهبودند یا تنها زبانبهزبان خوانده و سینهبهسینه نگهداری میشدهاند؟ این پرسش را میتوان سادهتر چنین نگاشت: آیا گروهگان اوستایی دبیرهای برایِ نوشتن میداشتهاست؟
زندهیاد ارسلان پوریا: زبان، ازبنیاد، هستییافتهی منطقِ اندیشهی سازندگانِ آن است.
پارسیانجمن: برخی از واژههای فلسفی که ارسلان پوریا در این نبیگ برساخته و برای نخستین بار پیش نهاده است چنیناند: آزمایشگروی (empiricism)، بودهگروی (positivism)، کردارگروی (pragmatism)، مادهگروی (materialism)، مینوگروی (idealism)، مینوشناسی (ideology)، مینه (concept)، نگره (تئوری، نظریه)، نهش (موضع)، نهشته (موضوع)، نایِش (نفی)، گروهگان (جامعه).
پارسیانجمن: «شاهنامه» کارنامهیِ سپندِ ایرانیانِ باستان، گرانسنگترین و پرارجترین نوشتهیِ پارسی و یکی از والاترین و بزرگترین نوشتههایِ ادبی جهان است. جز اینها، شاهنامهخوانی و شاهنامهپژوهی راهی بس شیرین است برایِ هر آن کس که خواستارِ آشناییِ ژرفپایه با تاریخ و فرهنگِ ایرانزمین و نیز پارسینویسیِ بهنجار و آیینمند است.
«دیباچهای بر فلسفهی تاریخِ ایران» نوشتهی زندهیاد ارسلان پوریا ـ فیلسوف، نمایشنامهنویس و سرایندهی ایرانی ـ به کوششِ بزرگمهر لقمان برای نخستینبار چاپ شد.
پوریا در این نبیگ شیوهی نگرشِ فلسفی به تاریخِ ایران را برنهاده و تاریخ را از پایگاهِ یک «گزارشِ رویداد» به پایگاهِ یک «دانشِ سنجشگرانه» برکشیده است.
زبانِ پارسیگ یا زبانِ پهلوی نوشتهیِ رَهام اشه در سه بخشِ دستورِ زبان، واژهسازی و واجشناسی در ۵۰۱ رویه به زبانِ انگلیسی چاپ شد. این نبیگ[=کتاب] که Pārsīg Language نام دارد برای هر کسی که میخواهد زبانِ پارسیگ را به خوبی یاد بگیرد یا با واژهسازی به گونهیِ دانشی در این زبان آشنا شود یا آن را با دیگر زبانهایِ ایرانی بسنجد یا واجشناسی این زبان را فراگیرد کارآمد است.
یک نوشتهی نویافته به زبانِ پارسیگ (پهلوی) با آوانویسیِ رَهام اشه بازچاپ شد. این نوشتهی نویافته «ویرازگان» نام دارد که دربارهی ایورزِ[=سفرِ] مُغی به نامِ «ویراز» به بهشت و دوزخ است. «ویرازگان» دگرسان از «ارداویرافنامه» یا «ارداویرازنامه»ی شناختهشده است و تنها رونوشتِ آن در بنیادِ کاما در هندوستان نگهداری میشود.
پارسیانجمن: فردیناند یوستی (Ferdinand Justi) ایرانشناس و زبانشناس آلمانی است که در سال ۱۸۳۷ ترسایی در شهر ماربورگ آلمان زاده شد و در سال ۱۹۰۷ چشم از جهان فروبست. از یوستی کارهایی ارزنده به یادگار مانده که ارزندهترینِ آنها نامنامهی ایرانی (Iranisches Namenbuch) است که به سالِ ۱۸۹۵ چاپخش شده است.