واژه‌های سره در پارسی تاجیکستانی

امیرحسین اکبری شالچی- بازیافتن واژه‌های سره در گویش تاجیکی کار ساده‌ای نیست؛ چون سره‌جو هنگام پژوهش گفتار تاجیکان، به‌جای شنیدن واژگان سره، صدها و هزاران واژه‌ی روسی‌یی را می‌شنود که بسیاری‌شان بی‌آنکه نیازی ویژه به آنها باشد، به گویش تاجیکی راه یافته‌اند و در آن جا افتاده‌اند. به‌هرروی آنچه من در اینجا به دست می‌دهم، برخی از واژه‌های سره‌ای است که در گویش تاجیکی به کار می‌رود و می‌توان کاربرد آنها را به دیگر پارسی‌زبانان پیشنهاد کرد.

گنجبنه‌ی رایگان «نامه‌ی فرهنگستان» و ویژه‌نامه‌های آن

«نامه‌ فرهنگستان» و «ویژه‌نامه‌های نامه‌ فرهنگستان» که برآیند کوششهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دربردانده‌ی زمینه‌هایی چون پژوهشهای زبانى و ادبى‌، زبان و فرهنگ ايران باستان‌، فرهنگ مردم‌، سنجشگری نوشته‌های ادبى، ادبیات تطبیقی، دستور، زبانها و گویشهای ایرانی،‌ شبه‌قاره،‌ فرهنگ‌نویسی و گویش‌شناسی است، پیشکش خوانندگان ارجمند پارسی‌انجمن می‌شود.

گویش‌های روستایی

واژه‌های گویش‌های روستایی می‌توانند جایگزین درخوری برای واژه‌های بیگانه در زبان پارسی باشند. این واژه‌ها دو گونه‌اند: نخست واژه‌هایی هستند که در زندگی روستایی و کشاورزی کاربرد دارند و دیگر واژه‌هایی هستند که در شهرها و در پارسی نوشتاری جایشان را به واژه‌های بیگانه داده‌اند.

بارگیری «تاریخ زبان فارسی» استاد خانلری

«تاریخ زبان فارسی» برجامانده‌ای گرانسنگ و ماندگار از استاد زنده‌یاد دکتر «پرویز ناتل خانلری» – پژوهشگر، ادب‌دان، چامه‌سرا، زبانشناس و سیاستمدار- است که تنها نبیگِ پایه‌ در این زمینه نیز به شمار می‌آید.

بدون فرتور

زبان آذربایجان

شهربراز: زبان مردم آذربایجان مانند باقی مردم ایران از خانواده‌ی زبان‌های ایرانی بوده که به خاطر ساکن شدن ترکمانان و ترکان و به ویژه از دوران صفویان اندک اندک به زبان ترکی تبدیل شده است و البته این ترکی به خاطر زیرچینه‌های (substrata) زبانی و فرهنگی سخنگویان خود بسیار زیر تاثیر پارسی است.

پارسی کرمانشاهی

استاد میرجلال‌الدین کزازی- اگر دانش‌ورانه و بر پایه‌ی زبان‌شناسی تاریخی به پارسی کرمانشاهی بنگریم و آن را بررسیم و بکاویم، برهان‌ها و نشانه‌هایی آشکار از دیرینگی این گویش خواهیم یافت و واژه‌ها و کاربردها و هنجارهایی زبانی را در آن به دست خواهیم آورد که ما را به روزگاران کهن در تاریخ و فرهنگ ایران باز خواهد برد.

آرتور کریستنسن و گویش‌های ایرانی

شهربراز- نام‌آوری آرتور امانوئل کریستنسن، یشتر در زمینه‌ی تاریخ ایران و به ویژه کتاب «ایران در زمان ساسانیان» و کتاب «کیانیان» است؛ اما امروز می‌خواهیم به شناساندن کتابی از وی در زمینه‌ی گویش‌های ایرانی بپردازم.

همزباني و بي‌زباني

«همزباني و بي‌زباني» نام كتابي به خامه‌ی شيوا و شيرينِ شاعر هم‌روزگار افغانستانی «محمدكاظم كاظمي» است. این کتاب نخستین‌بار در سال 1382 به چاپ رسید و پس از نایابی آن، در زمستان 1390 بازچاپ شد.

برگزاری كارگاه آموزشی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی

كارگاه آموزشی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی از سوی گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی از سوم تا چهاردهم اسفندماه 1392 برگزار می‌شود. این کارگاه‌ها با دبیری علمی دكتر محمود جعفری دهقی و دكتر سالومه غلامی و با باشندگی و سخنرانی دكتر غلامحسین كریمی دوستان، دكتر محمد دبیرمقدم، دكتر آلبرتو كانترا، دكتر حسن رضایی باغ بیدی و دكتر كارلو چرتی برگزار خواهد شد.

فرهنگ (واژه‌نامه‌ی) سنگسری

شهربراز- زنده‌یاد دکتر چراغ‌علی اعظمی سنگسری، کار گردآوری این واژه‌نامه را در تاریخ ٢٨ آبان ١٣٣٣ آغاز کرد. وی نزدیک ١٧ سال روی این واژه‌نامه کار کرد و دستاورد وی واژه‌نامه‌ای بود با ١٨١ صفحه در دو بخش: بخش نخست در ٩٣ صفحه شامل: ۵ صفحه پیشگفتار، ١٠ صفحه درباره‌ی صرف فعل‌ها در سنگسری؛ باقی صفحه‌های بخش نخست و تمام بخش دوم شامل واژه‌ها بود. در هر صفحه ۶۰ درآیه بود و در کل ١٠ هزار درآیه یا سرواژه گرد آورده شده بود.