دسته: نبیگخانه

پارسی‌انجمن: عبدالحسین نوشین، نویسنده، پژوهنده، هنرمند و بُنیادگذارِ نمایشِ نوین و جهانی در ایران، یکی از چهره‌های نامدار روزگارِ ما بود. از او نبیگِ(کتاب) ارزنده‌ی واژه‌نامک در گزارش واژه‌های دشوارِ شاهنامه بر جای مانده که دسته‌‌کلیدِ گره‌گشایی‌ است در دستِ هر پژوهنده‌ی شاهنامه‌ی فردوسیِ بزرگ.

پارسی‌انجمن: «فرهنگِ کرمانی» گردآوریِ زنده‌یاد منوچهر ستوده است که دربردارنده‌ی بیش از ۴۷۰۰ واژه از گویشِ کرمانی است. همچنین، آیینها، زبانزدها، داستانها و ترانه‌هایی چند از کرمان در این فرهنگ گرد آورده شده‌اند.

پارسی‌انجمن: پژوهشهای تاریخی و زبان‌شناختی به روشنی نشان می‌دهند که تا پیش از ترک‌تازیِ ترکان و مغولان به ایران‌زمین، زبانِ آذربایجانیان گویشی از پارسی بوده است که پژوهشگران آن را «پهلویِ آذری» خوانده‌اند. پهلویِ آذری با آنکه کنون جای خویش را به ترکیِ آذری داده با همه‌ی این واژه‌هایی پرشمار از آن در زبانِ امروزِ آذربایجان بر جای مانده است که نگارنده‌ی «زبانِ آذربایجان»، محمدرضا شعار، کوشیده تا شماری از این واژه‌های کهنِ پارسی را که در گفت‌وگوهای روزانه‌ی آذربایجانیان شنیده است در این کار گرد آورد، و فرادستِ پژوهندگان نهد.

پارسی‌انجمن: میرزا علی‌اکبرخان نفیسی برای گردآوری این فرهنگ بیش از ۲۵ سال رنج برد و فرهنگِ وی که به روزگارِ رضاشاه چاپخش شد تا پیش از فرهنگِ دهخدا بَوَنده‌ترین[=جامع‌ترین] فرهنگی بود که برای زبانِ پارسی نوشته شده است؛ چه این فرهنگ دربردارنده‌ی ۱۵۸ هزار و ۴۳۱ واژه است که در این میان، ۵۸ هزار و ۸۷۹ واژه‌ی آن نیز یکسره پارسی‌اند.

پارسی‌انجمن: آذریگان (آگاهیهایی درباره‌ی گویشِ آذری)، نوشته‌ی استادِ زنده‌یاد دکتر صادق کیا، دربردارنده‌ی پیشگفتار، آگاهیهایی تازه از گویشِ آذری، واژه‌های آذری در لغتِ فرس و برهانِ قاطع، کهنه‌ترین دست‌نویسِ لغتِ فرسِ اسدیِ توسی و فهرستِ واژه‌های آذری است. گفتنی است، آذری، پیش‌ از ترک‌تازیِ ترکان به ایران و همه‌گیریِ ترکی در آذربایجان، گویشِ مردمانِ آذرآبادگان بوده است.

پارسی‌انجمن: تاریخ و زبان در افغانستان (عللِ تشتتِ فرهنگی و اجتماعی) نوشته‌ی دکتر نجیب مایل هروی است.
مایل هروی در این نِبیگ[=کتاب] در زمینه‌ی ناهماهنگیهای اجتماعی و فرهنگی و دردهای سنگینِ برآمده از آنها دریافتهایی دارد که کوشیده است برپایه‌ی راستیهای روشن و به‌دور از خشک‌اندیشیهای ناخوش و قهرمان‌پرستیهایی دروغین پیشِ چشمِ هم‌میهنانش بگذارد.

پارسی‌انجمن: استاد محمود حسابی در «وندها و گهواژه‌های فارسی» به پیشوندها، پسوندها، گهواژه‌های فارسی، واژه‌های دستورِ زبانِ فارسی و ریشه‌های گهواژه‌های فارسی و همتاهای انگلیسیِ آنها پرداخته است.

پارسی‌انجمن: نبیگِ «دستورِ زبانِ فارسی» که به «دستورِ پنج استاد» نامدار شده است نخستین‌بار به سالِ ۱۳۲۷ نوشته شد. در آن سالها، پوشینه‌ی نخستِ این نبیگ را در سالهای نخست و دومِ دبیرستان و پوشینه‌ی دوم آن را در سالهای سوم و چهارمِ دبیرستان می‌خواندند.

پارسی‌انجمن: زنده‌یاد محمدعلی لوایی در «آرایش و پیرایشِ زبان» نخست به واژه‌ی فرهنگستان، چراییِ پیدایشِ فرهنگستان، واژه‌های بیگانه، واژه‌های اسلامی، زبانِ سعدی و حافظ، عربیهای تازه درآمده، دفترچه‌ی واژه‌های نو پرداخته و سپس سخنی چند درباره‌ی آرایش و پیرایشِ زبان به میان کشیده است. او از نویسندگانی خرده گرفته است که سره‌نویسی را تنها جایگزینی واژه‌های پارسی به جای واژه‌های بیگانه می‌دانند و در این میان نمونه‌هایی نیز آورده است تا آسیبهای چنین شیوه‌ای را نشان دهد.

پارسی‌انجمن: گواهیها و پژوهشهای دانشمندان به استواری نشان می‌دهد که پیش از ترکی، گویشِ پهلویِ آذری تا سالهای انجامینِ سده‌ی دهم و نیز تا نیمه‌ی سده‌ی یازدهمِ مَهی در همه‌ی آذربایجان روایی داشته است. از این گویشِ ایرانی ـ که شوربختانه با ترک‌تازی ترکان به آذربایجان جایش را ترکی گرفت ـ نمونه‌هایی درخور برجای مانده که بزرگ‌ترین نمونه‌ی بازمانده از این گویشِ آذری، «رساله‌ی روحی انارجانی» است که میانِ سالهای ۹۸۵ تا ۹۹۴ مَهی پرداخته شده است.