پارسی‌انجمن: پارسی، با پیشینه‌ی ۲۶۰۰ سال نویسایی، نه تنها از کهن‌ترین زبانهای زنده‌ی جهان است و گنجینه‌‌ای شگفت از فرهنگ و دانش جهانیان بدان آفریده شده که تواناییِ شگرفی هم در واژه‌سازی دارد – تا آن جای که بر پایه‌ی شمارشِ استاد محمودِ حسابی، در پارسی تنها با بهره از وندها می‌توان بیش از ۲۲۶ هزارهزار (میلیون) واژه ساخت.
پارسی‌انجمن: «نخستین دستور» نوشته‌ی ابوالقاسم پرتو است که پارسی‌دوستان او را با نبیگِ سه پوشینه‌ای «واژه‌یاب» می‌شناسند.
پرتو درباره‌ی آن چه او را برانگیخت تا این دستور را به پارسیِ سره نویسد، نوشته است: «زبانِ فارسی برایِ آن که درست گفته و و درست نوشته شود، ابزارهای خودی می‌خواهد. با «مصدرِ مرخم» و «صیغه‌های مبالغه» و … نمی‌توان برایِ فارسی‌گوی دستورِ زبان نوشت.»
پارسی‌انجمن: محسنِ حافظیان، نویسنده‌ی «ساختارهای وندیِ مشتقهای فعلی»، دانش‌آموخته‌ی دکترای زبان‌شناسی از دانشگاهِ سوربنِ پاریس است.
حافظیان خود در پیشگفتار درباره‌ی این کار چنین نوشته است: «از تواناییهای واژگان‌سازیِ زبانِ پارسی بسیار شنیده و خوانده‌ایم. در نوشته‌ای که پیشِ روی دارید، کوشیده‌ام تواناییهای زبانِ پارسی را در لایه‌ای از لایه‌های زبانی باز بنمایانم.»
حافظیان در این نِبیگ (کتاب) فهرستی از کارواژه‌های (افعال) پربسامدِ پارسی را که در فرهنگها آورده شده‌اند شناسانده و الگوی ساختاریِ فراگیری برایِ کارواژه‌های پارسی به دست داده است. بر این پایه، گره از برخی از دشواریهایی که در کاربردِ کارواژه‌های پارسی رو می‌نمایند گشوده شده و همچنین چگونگیِ گردانشِ کارواژه‌ها (تصریفِ افعال) در سخن، به کوتاهی، نموده شده است.
پارسی‌انجمن: استاد معین دستورِ پارسی را بر پایه‌ی درستِ اوستا، پارسه (پارسیِ باستان) و پارسیگ (پهلوی) نهاد. کارِ معین پایه‌ای شد تا استادانی دیگر چون زنده‌یاد استاد پرویز ناتل خانلری در نبیگِ «تاریخِ زبانِ فارسی» این روش را پی گیرند و به سامانی بهتر برسانند.
پارسی‌انجمن: آن چه استاد معین در دهه‌ی ۳۰ انجامید و به پایان رساند، این پنج نبیگِ(کتابِ) دستور است: ۱. «قاعده‌های جمع در زبانِ فارسی» (۱۳۳۱)؛ ۲. «اسمِ مصدر، حاصلِ مصدر» (۱۳۳۲)؛ ۳. «اضافه، بخشِ نخست» (۱۳۳۲)؛ ۴. «اضافه، بخشِ دوم» (۱۳۳۰)؛ ۵. «مفرد و جمع، معرفه و نکره» (۱۳۳۷).
پارسی‌انجمن: استاد محمدِ معین بر آن بود که یادداشتهای دستوریِ خویش را گرد آورد و آن را در برنامه‌ای سامامند به نامِ «طرحِ دستورِ زبانِ فارسی» یک‌به‌یک چاپ کند تا در انجام دستورِ فراگیرِ زبانِ پارسی را، چنان که خود بدان رسیده بود، بنویسد که زندگیِ کوتاهش این زمان را بدو نداد.
«زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژه‌سازی و واج‌شناسی» نوشته‌ی رَهامِ اشه و گردانشِ مریمِ تاج‌بخش و بزرگمهرِ لقمان، به پارسیِ سره، به چاپِ سوم رسید.
جاوید اشکانی: زبان پارسی از شاخه زبانهای هندواروپایی است که سه دوره باستان، میانه و نو را پشت سر گذاشته است. زبان پارسی یکی از گنجینه‌های بر جای مانده ارزشمند جهان است که هم توان واژه‌سازی دارد و هم دارای دستگاه دستوری روشن است. با همه‌ی این، بسیاری از دستورنویسان ایرانی، آگاهانه، نامهای پارسی را نادیده گرفته، به جای آنها نامهای دستور عربی را در نوشتار خود می‌آورند.
جاوید اشکانی: تاریخچه‌ی دستورنگاری پیشینه‌ای بس دراز دارد، ولی در برخی نِبیگها گفته شده ارستو نخستین کسی است که شالوده‌ی دستورنویسی را پی‌ریزی کرد. اگر چنین باشد، آیا در هیچ کجای جهان – مانند ایران– شیوه‌‌ی نگارش بر هیچ رده و پایه‌ای استوار نبود و تنها یونانی‌نویسان را باید آغازگران در دستورنویسی و ردگان دستوری دانست؟!