
گفتوگو با جواد طباطبایی دربارهی تبریز و فرقه دمکرات (بخش ۱): آذربایجانیها ترک نیستند
جواد طباطبایی: آذربایجانیها ترک نیستند، بلکه ایرانیانی هستند که به یکی از شاخههای زبانی مشتق از ترکی سخن میگویند.
جواد طباطبایی: آذربایجانیها ترک نیستند، بلکه ایرانیانی هستند که به یکی از شاخههای زبانی مشتق از ترکی سخن میگویند.
کورش جنتی: پس از تازش تازیان به سرزمین ایران، زندگی مردم ایران دستخوش دگرگونیهای ژرفی شد. ازداهای فراوانی دربارۀ دو سدۀ نخست هجری نداریم. آنچه هست، جنگ بوده و شورشهای اعتراضی گاه به گاه و در فِتادهایی (مواردی) دیسهگیری (شکلگیری) جنبشهای ایرانگرایانه برای رودررویی با ستم فرمانسالاران تازه.
بزرگمهرِ لقمان: از زمانِ نویسندگانِ دینکرد تا به امروز، در این هزار و اندی سال، در پهنهی دانش و فرهنگ و زبانهای ایرانی، به ویژه دینِ مزدیسنی، پژوهندهای به ژرفآگاهی و فراخبینشی و زباندانیِ رهامِ اشه نبوده است.
رهامِ اشه اندر «ایورزِ(سفرِ) شگفتِ شاهزادهی پارتی» نه تنها «سرودِ مروارید» را از بننبشتهای بر جای مانده، به زبانهای سوریگ و یونانی، به انگلیسی و پارسیگ (پهلوی) گزارده که برایِ نخستین بار، پس از سالها پژوهش و بررسی، پرده از رازِ این سرودِ کهن، که پژوهندگانی بسیار برش انگشت بر دهان مانده بودند، برداشته است.
مسعود لقمان: «جشن» واژهای ایرانی است از ریشهی «یَز-»، به چِمِ «پرستیدن، ستودن و نیایش کردن». جشن در آغاز به چمِ «انجامِ آیینهای دینی» بوده، ولی اندکاندک گسترش چمِی پیدا کرده و به بزم و مهمانی و سور هم گفته شده است؛ چرا که در فرهنگِ ایران، انجامِ آیینِ دینی و نیایش و ستایشِ ایزد همان جشن و بزم و شادی و شادخواری بوده و شگفت این که «جشن» با واژههای «یزد» و «ایزد» هم همریشه است و به دیگر سخن، جشن و ایزد هر دو از یک ریشهاند. چنین، در فرهنگ زندگیسِتای ایرانِ باستان جشن کاری اهورایی و روشی برای مبارزه با اهریمن بوده و در برابر، سوگ و اندوه کنشی اهریمنی و سخت نکوهیده بوده است.
طباطبایی: «زبان ترکی گویش استاندارد ندارد و نمیتواند داشته باشند. گویشوارن زبانهای ترکی زبان همدیگر را نمیفهمند. ترکیه، ترکمنستان، قرقیزستان و … زبان همدیگر را نمیفهمند. برای اینکه زبان فرهنگی نیست. هر کسی برای خودش همان طور که حرف میزده است حرف میزند. کار مهمی که ترکیه در این میان میخواهد انجام دهد این است که ترکی استاندارد درست بکند.»
پارسیانجمن: استادِ زندهیاد بهرامِ فرهوشی (استادِ زبانهای ایرانی و فرهنگِ ایرانِ باستان) بر پایهی نِبیگِ استادِ زندهیاد «فردیناند یوستیِ» آلمانی این نامنامهی کوچک و ساده را که به کارِ همگان آید فراهم آورده است.
دستور میرجلالالدین کزازی: زبان شکرین پارسی که گستردهترین و دلاویز ترین ادب جهان را در دامان خود پرورده است، پیشرفتهترین زبان در دودمان زبانهای آریایی است. دور نیست اگر بر آن باشیم که آیندهی این زبانها را در آیینهی زبان پارسی میتوان دید. این زبانها، اگر در دیگرگونی و پویایی بپایند، به زینههایی خواهند رسید که زبان پارسی آنها را درنوشته است.
پارسیانجمن: «پیمانهای زناشویی» (Marriage Contracts) نامِ کارِ تازهی «رَهامِ اشه» است که اندر آن به پیمانهای بر جای مانده از زناشوییِ ایرانیانِ کهن، به زبانهای «پارسیگ» (پهلوی)، «سُغدی» و «بَلخی» (با گردانشِ آنها به زبانِ انگلیسی به همراهِ یادداشتهای روشنگرانه و پانوشتهای ریشهشناسانه)، پرداخته است.
پارسیانجمن: در این سخنرانی، رَهام اشه به تنگسالیِ بزرگِ سدهی نوزدهم (به زمانِ ناصرالدین شاه قاجار) در سنجشِ با خشکسالیِ بزرگِ سدهی پنجم (به شهریاریِ پیروزِ ساسانی) پرداخته و بدین سه پرسش پاسخ داده است: «تنگی و نایابی نان و خورش چگونه پیش آمد؟»، «راه و روشِ سردمداران و کشورداران چه بود؟» و «مردمان چه کشیدند؟»
به دنباله، بخشِ دومِ گفتوگوی علی بهرامیان با دکتر ژاله آموزگار و دکتر حسن انوری دربارهی «زبانِ پارسی، ایران و فرهنگنویسی» را که در سیام مهرماهِ ۱۳۹۸ در «بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار» انجام شده است بشنوید.