برخی می‌گویند ۵۱ درصد مردم ایران، فارس یا همان اکثریت هستند و ۴۹ درصد اقلیت و متأسفانه در ایران نیز برخی این سخنان را تکرار می‌کنند. ولی حقیقت این است که در ایران اصلا «فارس» وجود ندارد. هیچ قومی در ایران نمی‌تواند ادعا کند من فارسم، حتی خود فارس‌ها در فارس. زبان فراقومی فارسی متعلق به همه خرده‌فرهنگ‌های ایران است.
پارسی‌انجمن: با پیدایشِ «دساتیر» نویسندگانی بسیار از سده‌یِ یازدهمِ مهی بدین‌سو در هند و ایران و دیگر سرزمینهایِ پارسی‌زبان از سبکِ سره‌یِ آن پیروی کردند. یکی از ایشان غالب دهلوی چامه‌سرا و نویسنده‌یِ بزرگِ پارسی‌گویِ هند است. در این جستار نویسنده می‌کوشد فراز و نشیب دساتیری‌نویسانِ هند را با رویکرد به چامه‌هایِ غالب بررسد.
پارسی‌انجمن: در این جُستار استاد جلال متینی به بررسی ساختارِ ساختهایی چون «نخوردیتان» و «بودیتان» می‌پردازد و به این پرسشها پاسخ می‌دهد که آیا افزون بر ساختهایی با «مانی» و «تانی» در چونیهای گمانی و خواستاری، آیا ساختهایی دیگر هم در زبان پارسی بوده‌اند که به «مانی» و «تانی» مانند باشند لیک ساختمانشان دگرسان از آنها باشد؟ و اگر چنین ساختهایی هستند برای چه به کار رفته‌اند؟ و نیز به این پرسش پاسخ داده است که آیا ساختهایی که از آنها سخن رفته‌‌است هنوز زنده‌اند یا نه؟
پارسی‌انجمن: «محمد تقی بهار» ـ نویسنده، روزنامه‌نگار، سخن‌دان، چامه‌سرا، زبان‌شناس ـ از دانشمندان و چهره‌های برجسته‌یِ فرهنگی ایران‌زمین است. یکی از یادگارهای وی نبیگ سه پوشینه‌ای «سبک‌شناسی» یا «تاریخ تطور نثر فارسی» است.
پارسی‌انجمن: «سرنوشت زبان فارسی چه خواهد بود؟» نوشته‌ی زنده‌یاد «محمدعلی امام‌شوشتری» در ۴۶ سال پیش است و از آنجا که سخن امام‌شوشتری تا اندازه‌ای سخن امروز ما نیز هست آن را با گفتاورد از ماهنامه‌ی وحید، شماره‌ی ۹۸، بهمن‌ماه ۱۳۵۰ در اینجا می‌آوریم.
پارسی‌انجمن: «سیری در تاریخ زبانها و ادب ایرانی» نوشته‌ی دکتر ذبیح‌الله صفا از استادان بنام دانشگاه تهران و از پژوهشگران برجسته‌ی روزگار ماست. از ایشان نبیگهایی[=کتبی] همچون «حماسه‌سرایی در ایران» و «تاریخ ادبیات در ایران» به یادگار مانده است.
استاد صفا در این نبیگ به فشردگی و کوتاهی درباره‌ی زبانهای ایرانی (باستان، میانه و نو) و نوشته‌های ادبی برجای مانده از آنها سخن گفته است.
پارسی‌انجمن: این نوشتار از زنده‌یاد استاد محمدتقی بهار (ملک‌الشعرای بهار) است که ۶۵ سال پیش نوشته شده است و زین‌رو، زبان و سبکِ نگارش و نویسشِ واژه‌ها کهنه است، لیک داده‌های آن کمابیش استوار است و ارزش بازخوانی و نیز بازنگری دارد.
خوانندگان گرامی برای خواندن همه‌ی نوشتار، نه این گزیده، و نیز دیدن پانوشتها به پوشینه‌یِ نخستِ نبیگِ سبک‌شناسی، رویه‌های ۲۰ تا ۴۲، درنگرند.
دکتر جواد طباطبایی: از دیدگاه تاریخ زبان، ایران، به خلاف بسیاری از دیگر کشورها، تاریخ متمایزی دارد. زبان فارسی، به عنوان زبان «ملّی» همۀ مردم ایران بزرگ، سابقه‌ای طولانی دارد. این زبان مهم‌ترین سند تداوم تاریخ و تاریخ فرهنگ ایران است. ایران تنها کشور مهمی است که مردم آن با حفظ زبان فارسی، به خلاف دیگر کشورهای بسیار دیگری که عرب شدند، ایرانی ماندند.
دکتر پرویز ناتل خانلری: زبان دری پس از غلبه‌ی تازیان در نواحی غربی و جنوبی کمتر به کار رفت و در مشرق و شمال شرقی به سبب آنکه از مرکز خلافت اسلامی (دمشق و سپس بغداد) دورتر بود و همچنین به آن سبب که ماموران دولت ساسانی به آن نواحی انتقال یافته بودند بیشتر دوام یافت و در اولین فرصتی که برای پدیدآمدن حکومتهای مستقل یا نیمه‌مستقل ایرانی دست داد همان زبان رسمی دستگاه ساسانی مبنای زبان رسمی و اداری و سپس ادبی و علمی قرار گرفت و گویشهای محلی دیگر در مقابل آن جلوه‌ای نکردند و چنین مقامی به دست نیاوردند.
پارسی‌انجمن: بیشتر نویسندگان مسلمان زبان پارسیگ را پهلوی/ فهلوی می‌نامیدند و در برخی نوشته‌های کهن عربی که از فهلویه یا فارسیه یاد شده خواست زبان پارسی میانه یا پارسیگ بوده است.
زنده‌یاد احمد تفضلی در این جستار ـ که لیلا عسگری و فضل‌الله پاکزاد به فارسی گردانده‌اند ـ نمونه‌هایی از این دست به ویژه از «تاریخ قم» و «محاضرات الادبا» به دست داده است.