«توصیف ساختمان دستورزبان فارسی» نوشتهی «محمدرضا باطنی» بر پایهی موشکافی و واکاوی نزدیک به ۱۱ هزار جملهی پارسی امروزی است که از نبیگها، روزنامهها و نوشتههای گوناگون برداشته و کوشیده شده تا پیوندهای ساختمانی زبان پارسی روشن شود.
استاد داریوش آشوری- در روزگار ما گرایش به آنست که زبان فارسی به پشتیبانی قاعدهها و قالبهای خود و با سرمایۀ خود واژههای تازه بسازد، در عین حال این امکان فراهم شده است که آنچه در چهل – پنجاه سالۀ اخیر ساختهاند و نارساست نیز اصلاح شود و ترکیبها و واژههایی کوتاهتر و بهتر جانشین آنها شود…
آماج این کتاب نشان دادن ریشههای هندواروپایی واژههای پارسی ناب است. نویسنده (منوچهر آریانپور کاشانی) در بیشتر فِتادها [= موارد] کوشیده است تا از راه پارسی به پهلوی و سپس اوستایی و پارسی باستان و در فرجام به ریشههای هندواروپایی واژه برسد.
کورش جنتی- در جهان کنونی آیندهی یک زبان را توانمندی آن زبان در بیانِ فرایافتهای دانشیک خویشگانیده [مشخص] میکند و این مِهَند[مهم] از راه سرهگرایی ادبیک به دست نمیآید. کامیابی زبان پارسی در راهی که به سوی پیشرفت و توانمندی، پیشِ روی دارد بیش از هر چیز وابسته به کاربستِ شیوههای واژهسازی دانشیک است.
دکتر محمد حیدری ملایری- زبان علمی فارسی در گرایش جدید خود بسوی توانایی و غنای بیشتر … معادل اصطلاحهای واضح علمی را میسازد. از اینرو، تنها معنایی که مثلا به مصدر «آبیدن» در علم داده شده این است: «ترکیب کردن با آب».
استاد داریوش آشوری- گرایش به سادگی زبان که با نثر سیاسی و روزنامهنویسی آغاز شد راه خود را به سوی فارسیگرایی باز کرد که گرایشی است درست. این گرایش، البته، با پدید آمدن ملتباوریِ (ناسیونالیسم) مدرن نیز مناسبت داشته است، اما بر روی هم این اثر سودمند را داشت که زبان فارسی را بر روی پایۀ اصلی و طبیعی خود برگرداند و این زبان از توش-و-توان افتاده را جانی تازه داد.
گزارش و گردانش بزرگمهرِ لقمان: از این چند هفتهای که خویشتن را درگیرِ نمایشهای اوشَسْتَریان (مشرقیان) کردهام برایِ یادگیریِ زبانِ پارسی بهره بردهام. از زبانِ عربی گریزانم، از رویِ بیزاریِ ذاتیام از زبانهای سامی، و از آن روی که بی زمان نهادنِ بسیار، پیشرفت در آن شدنی نیست. در سنجش با آن، زبانِ پارسی بسیار آسان است. برایِ یادگیریِ پارسی بیشینه سه هفته زمان گذاشتهام. دریغا وایتلینگ پارسی نمیداند که اگر میدانست زبانِ جهانیِ آرمانیاش را مییافت.
«خودآموز کردی سورانی» نوشتهی دکتر چنگیز پهلوان –بنیادگذار نگرهی حوزهی تمدن ایرانی- است که در پاییز ۱۳۹۲ چاپ شده و در مجموعهی زبانهای حوزهی تمدن ایرانی جا گرفته است. این دفتر پس از «خودآموز کردی کرمانجی» که در بهار ۱۳۹۲ در دسترس دوستداران زبانهای ایرانی نهاده شد، دومین دفتر از این مجموعه به شمار میآید.
در گویشهای روستایی واژههای بسیاری هستند که میتوان آنها را جایگزین واژههای بیگانه کرد. یکی از این واژهها، واژه “سِر” است که در گویشهای مرکزی ایران روایی دارد. ناگفته نماند واژهای که سخن از آن است با واژه “سِر” که در فرهنگها به چم “راز و پوشیده” آمده پیوندی ندارد. واژه “سِر” دارای چندین چم است: “بیحس”، “خواب زمستانی” و “لایه سفت و سخت زمین”.
دکتر محمد حیدری ملایری- از آنجا که پارسی زبانی هند-و-اروپایی است، این بخت را دارد که از الگوها و تجربههای گذشتهی زبانهای اروپایی استفاده کند، زبانهایی که توانستهاند نیرومندترین راژمان اصطلاحشناسی دانشی را پدید آورند. واژهسازی در زبان پارسی از همان الگوهایی استفاده میکند که در زبانهای اروپایی به کار میروند …