نگاهی به گذر واژه‌ها از پهلوی به پارسی نو

27 دیدگاه فرستاده شده است.

1. برخی از دگردیسی هایی که نویسنده گفته نادرست است و برخی هم تنها مربوط به یکی دو قرن گذشته است.

   دگردیسی u به o نادرست است. نویسنده bun پهلوی را بون و burdan را بوردن نوشته، ولی نویسنده توجه ندارد که در الفبای عربی bun را بُن می نویسند و burdan را بُردن می نویسند. در الفبای عربی ضمه صدای u می دهد نه o، فارسی زبانان قدیم هم از این رو bun را “بن” نوشته اند. هنوز هم در لهجه های افغانی و تاجیکی ضمه را u تلفظ می کنند. نویسنده تلفظ معیار امروزی را با تلفظ هزار سال پیش یکسان گرفته است. dush پهلوی را هم نباید “دوش” نوشت زیرا ضمه خودش صدای u می دهد و “دُش” فارسی دری نیز همان dush تلفظ می شده. هنگامی که از فارسی نو یا دری سخن می گوییم باید تلفظ هزارسال پیش را در نظر بگیریم نه تلفظ امروزی را.

   دگردیسی پ به ف : این دگردیسی مربوط به یکی دو قرن اخیر است. در فارسی دری قدیم هیچ گاه گوسپند را گوسفند و سپید را سفید ننوشته اند.

   7+

   پاسخ

   • عزیزان سعی کنید به جای افغانی از فارسی دری که عمدتا شامل تاجیکی(افغانستان)وازرگی می شود نام ببرید چون افغانی اسم زبان نیست ،ملیت است تازه با این حال باز غلط جا افتاده است چون واحد پول یا کسی است که از قوم پشتو باشد.

     2+

     پاسخ

2. چند یادآوری
   در باره نام زبان باید بگویم که بسیاری از بزرگان ادب پارسی از نام ” پهلوی” برای زبان های دوره اشکانی و ساسانی بهره برده اند. برای نمونه استاد محمد تقی بهار نام زبان پهلوی را برای هر دو دوره زبان اشکانی و ساسانی بکار گرفته است. جالب اینکه استاد بهار که زبان پارسی را به ۶ تطور بخش کرده است، زبان دوره اشکانی و ساسانی را یک تطور و زبان پارسی نو را به دو تطور بخش نموده است. نا گفته نماند که در نامیدن این زبان ها چندگانگی وجود دارد. بهتر است چنانچه استاد پرویز ناتل خانلری پیشنهاد نموده اند. برای دوره اشکانی از نام ” پهلوانیک” و برای زبان دوره ساسانی از نام ” پارسیک” بهره بگیریم.
   اینکه تفاوت کیفی بین تلفظ واژه های زبان پهلوی و پارسی نو وجود دارد سخنی درست است. در نوشتن دیسه پهلوی واژه ها از فرهنگ های پهلوی سود جسته ام و همانگونه که دراین فرهنگ ها این واژه ها را به خط پارسی نوشته اند، من هم نوشته ام. برای نمونه پیشوند ” دُش” را به دیسه “دوش” نوشته اند. آنهایی هم که از الفبای لاتین سود برده اند از [u] برای “او” و از [o] برای ” اُ ” بهره گرفته اند. و این پیشوند را به دیسه dush نوشته اند. لغت نامه این پیشوند را به دو دیسه “دُش” و “دوش” نوشته و از خط لاتین هم سود برده است و در برابر دُش dosh , و در برابر دوش dush را نوشته است.
   البته ناهماهنگی در بین فرهنگ ها فراوان است چنانچه یک واژه را می توان به دیسه های گوناگون در این فرهنگ ها یافت.
   پاره ای از این فرهنگ ها از فرهنگ های انگلیسی به پهلوی بهره برده اند. چنانچه نادرستی هایی در این فرهنگها باشد، می تواند ریشه در این داشته باشد که در زبان انگلیسی[ و دیگر زبان های اروپایی] دو واک با آوای کوتاه ( ُ) و ( ِ) را، [ برای نوشتن واژه های بیگانه]، به دیسه (او) و( ای) می نویسند. برای نمونه در پاره ای متن ها ” فردوسی ” را به دیسه Firdowsi نوشته اند.
   این درست است که در سده های نخستین بسیاری از واژه هایی را که امروز با واک “ف” می نویسند با واک ” پ” می نوشتند. چنانچه ابوالفضل بیهقی هم در نوشته هایش واژه های گوسفند و سفید را به دیسه های گوسپند و سپید نوشته اند. [البته در زبانهای گذشته ایران این دو واک پیوسته به جای هم نشسته اند]. نمونه دیگر واک “خ” می باشد که در نامهایی چون زردشت[زردخشت] و سیاوش[سیاوخش] وجود داشته و هم اکنون هم استاد خالقی “سیاوش” را به دیسه “سیاوخش “می نویسند.
   آنچه که باید بدان پرنگر بود این است که این دگرگونی ها نه یک شبه و ناگهانی، بلکه در درازای زمان رویداده اند. چنانچه در بسیاری از گویش ها به ویژه در روستاها هنوز هم بسیاری از این واژه ها همچنان به دیسه پهلوی باز مانده اند. برای نمونه واک “الف” در آغاز بسیاری از واژه ها خوانده می شود. مانند: اشکس[شکست]، اشکفت [شکفت] و اسپید[ سفید]
   نمونه های دیگری هم هست که نگر یکسان در باره چگونگی دگرگونی آن ها وجود ندارد. برای نمونه در باره چگونگی اینکه روزنامک شده روزنامه و خجستک شده خجسته …. کسانی چون هومان اندرانیک[زبانشناس ارمنی] نوشته اند که واک های “گ”و”ک” به واک “ه” تبدیل شده است. حال آنکه نگر دیگری[یکی از دوستان] می گوید که “گ” و”ک” افتاده اند و واک “ه” نشانه آوای (اَ) می باشد.
   در پایان دوباره یادآوری کنم که هم در فرهنگ های پهلوی و هم در نوشته هایی که در باره زبان پهلوی نوشته شده نا هماهنگی و چند گانگی فراوان است.
   .

   3+

   پاسخ

3. در پاسخ به بهنام… در عربی صدای ـُ و او هر دو یکی است و تفاوت آن‌ها تنها در کوتاه بودن یا بلند بودن است…
   لطفا مرجع کنید به http://xrad.ir/xat-e-ironik

   1+

   پاسخ

4. در پاسخ به Ummid … دقیقا حرف من را تایید کردید! در زبان عربی قرآن را Quran می خوانند نه Qoran. حال اگر یک ایرانی بخواهد تلفظ Quran را به خط فارسی بنویسد احتمالا «قورآن» می نویسد! و استدلالش هم این است که u را باید همیشه «و» نوشت! نویسنده مقاله هم از این استدلال پیروی کرده و آن را «گذر واژه ها از پهلوی به پارسی» نامیده! در حالی که باید نامش را «گذر تلفظ ها از خراسان به تهران » می گذاشت.

   5+

   پاسخ

5. در پاسخ به آقای سامان حسنی: سخن من درباره تلفظ های پارسی نو است و اصلا در تلفظ های پهلوی که نوشته اید شکی ندارم. باید توجه داشت که وقتی می گوییم «پارسی نو»، این نام فقط مربوط به فارسی تهرانی نیست، بلکه دربرگیرنده فارسی بلخ و بخارا و خجند و سمرقند و نیشابور و هرات و … نیز هست. واژه «بُردن» در تهران bordan تلفظ می شود ولی برای مثال در بلخ و بخارا burdan تلفظ می شود. ضمه در فارسی قدیم u تلفظ می شده ولی امروزه در فارسی تهرانی o تلفظ می شود. تا اینجا مشکلی نیست و تفاوت در لهجه ها چیزی طبیعی است. ولی مشکل اینجاست که تلفظ پهلوی را با فارسی تهرانی مقایسه کنیم و نامش را تفاوت پهلوی و فارسی نو بگذاریم.

   برای تلفظ های فارسی نو بنگرید به کتاب Etymological Dictionary of the Iranian Verb نوشته الکساندر لوبتسکی که در آن تلفظ های فارسی نو یا NP را به شیوه ای که در قدیم رایج بوده نوشته نه به شیوه امروزی

   https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiulvPBlY_MAhVIVxQKHYesDAoQFggbMAA&url=http%3A%2F%2Fazadegan.info%2Ffiles%2FEtymological_Dictionary_of_the_Iranian_Verb.pdf&usg=AFQjCNHMCk512yBHhBuiVrY59p4ZOZFqcw

   0

   پاسخ

6. زبان مادری من لری ممسنی هست ما خیلی از این واژگان رو در زیون خودمون داریم
   https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%B1%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C
   مانند
   اشکس = شکستن
   اشکفت = شکفت
   گل کاسه اشکنه = شقایق
   گاس = گاه
   مزگ = مغز
   و…

   9+

   پاسخ

   • همین کلمات توی لوری خرم‌آبادی هم هست، خیلی جالب بود واسم. ایزد را سپاس ک از تبار خسرو‌ام ن بوبکر

     1+

     پاسخ

7. آموختیشن نادرست است، و “آموزیشن” درست است.

   1+

   پاسخ

   • یکی از استثناها در زبان پهلوی است و درست است

     0

     پاسخ

8. یاوران زبان پهلوی، تا ما به این زبان مادری راستین ننویسیم و از زبان و فرهنگ و آیین و داستان میهنمان بیگانه بمانیم، دشواری های بسیاری را خواهیم داشت. از این روی، از دانشمندان زبان پهلوی خواهش دارم که برای آمودن نیبیگ های آموزش زبان پهلوی بکوشند. سپاسدارتان، بابک

   1+

   پاسخ

9. چقدر شبیه لری بوده

   2+

   پاسخ

10. سلام تمام این کلماتی که بر شمردید و به عنوان زبان پهلوی بود هم اکنون در زبان بلوچی و زبان سیستانی در تمام مناطق با همین کلمات کهفرمودید پهلوی هست تکلم می کنند و اگر گذر شما به سیتان و بلوچستان بیفتد حتما متوجه ایین مهم خواهید شد و بر بینش و دانش شما در این زمینه افزوده خواهد گردید

    2+

    پاسخ

11. هیچ زبانی امروزه به اندازه گیلانی به فارسی میانه نزدیک نیست که گاهی کاملا منطبق است بعد از آن زبان کریدیست .دانشنامه زبان گیلانی با تحقیقات مفصل بزودی منتشر خواهد شد.فرهاد

    1+

    پاسخ

    • سلام، زبان جنوب فارس و بخشی از بوشهر و هرمزگان که اچمی نامیده می شود هم زبان به جا مانده از پهلوی است

      2+

      پاسخ

12. جالب بود .خیلی از واژه هایی که گفتید رو هنوز میشه نمونه هاش رو در لهجه های خوزستان دید . تو لهجه دزفولی بیشتر این واژه ها هنوز داره استفاده میشه

    1+

    پاسخ

13. با درود بر پارسی انجمن.پرسشی است که مدت هاست ذهنم را درگیر کرده و آن نام زبان پهلوی است.از سویی گویند که پهلوی اشکانی را پارتی و پهلوی ساسانی را پارسی میانه یا پارسیگ می نامند؛از سوی دیگر گویند که پهلوی خود زبان ارتباطی ایرانیان در سراسر ایران زمین بوده و زبان ویژه ای که تنها مربوط به استان پارس یا پارت باشد نبوده.کمی در این خصوص نیز پژوهیده ام ول به پاسخ درستی نرسیده ام.می خواستم مرا راهنمایی کنید.
    با تشکر

    0

    پاسخ

    • درود بر شما.
      این جُستار روشنگر است:
      پارسی‌گویانِ باستان زبانِ خویش را چه می‌نامیدند؟
      http://parsianjoman.org/?p=5847

      0

      پاسخ

14. درود
    من دوست دارم پارسی نویسی و پارسی گویی را یاد بگیرم ،اما آشنایی با واژه های پارسی ندارم.مهر نمایید مرا راهنمایی نمایید

    0

    پاسخ

15. پسوند یشن ادمو یا ation انگلیسی میندازه همینطور پسوند یک در انگلیسی با همین معنی موجوده و پسوند مند هم انگار همون ment انگلیسیه خیلی جالبه

    0

    پاسخ

16. اینها همه جزی از شاه کلید زبانهای غربی ایرانه زوان قوم لک اگه بهش مسلط باشین لری وکردی و بختیاری و تاتی و گیلکی ومازنی رو براحتی میفهمین .ولی اگه کردی بدونید بختیاری رو نمیفهمین اگه لری بدونین کردی نمیفهمین اگه گیلک بدونین کردی نمیفهمن ولری رو

    1+

    پاسخ

    • نه عزیز، همه به علت همریشه بودن تا حدود زیادی همدیگر رو میفهمند. چیزی مثل شاه کلید نداریم. فکر نکن فقط شما ذهن و مغز داری و چون یه کم از زبانهای دیگه رو میفهمی شاه کلید هستی. اونا هم مغز دارن و شما و بقیه رو میفهمن.

      0

      پاسخ

17. با درود برای من هم جالب بود که پاره ای از واژگان زبان پهلوی در گویش همدانی هنوز کاربرد دارد جالبتر واژه باغپان بود چون در گویش همدانی پایدن به معنی نگاه کردن است

    1+

    پاسخ

18. سلام به همگان

    0

    پاسخ

19. عالی بود
    ما هنوز تو روستامون که یکی از روستا های جنوب استان فارس هست می گیم
    اشکست یا پخشه و … ممنون از شما دوستان گرامی
    پیروز باشید و پایدار

    0

    پاسخ

20. بادرودفراوان داستانی نگاشته ام به گویش فارسی از دانندگان بزبان پهلوی خواهان در این امر مر یاری درشدندی با سپاس گذاری

    0

    پاسخ

21. سلام به دوستان
    در منطقه دشتی استان بوشهر لحجه ای صحبت می شود که به اشارات نویسنده بسیار نزدیک است. بخصوص شهر کاکی و روستاهای اطاف آن.

    0

    پاسخ