پرسش: در یکی از فرسته‌های تاربرگ «پارسی‌انجمن» واژه‌ی «پیراوند» را به عنوان فن‌واژه‌ای در زمینه‌ی زبان‌شناسی آورده بودید. تا کنون چنین واژه‌ای نشنیده‌ام. توضیح بیشتری درباره‌ی آن می‌دهید؟
—
پارسی‌انجمن: دکتر ویدا شقاقی در کتاب «مبانی صرف» درباره‌ی پیراوند چنین نوشته‌اند: «وند گسسته‌ی پیرامونی که بخشی از آن به قسمت آغازی کلمه و بخش دیگر به قسمت پایانی همان کلمه متصل می‌شود، «پیراوند» نام دارد.
برای روشن شدن کارکرد پیراوند مثالی از فارسی ذکر می‌شود که شباهت به پیراوند دارد، اما به سبب آنکه نمونه‌های دیگری برای آن نمی‌توان یافت آن را پیراوند نمی‌نامند و به ساخت قیاسی موسوم است. در واژه‌ی «نارضایتی» پیشوند «ناـ» و پسوند «ـ‌ی» به طور همزمان به پایه متصل شده‌اند، اما این قاعده عمومیت ندارد که پیشوند منفی‌ساز «ـ نا» همراه با پسوند «ـ‌ی» به کار رود. در حقیقت به قیاس با اسم‌هایی از قبیل «ناخشنودی، ناپسندی و نامهربانی» که از اتصال پسوند اسم‌ساز «ـ‌ی» به صفت‌های «ناخشنود، ناپسند و نامهربان» ساخته شده‌اند؛ فارسی‌زبانان به وام‌واژه‌ی «رضایت» پیشوند «ـ نا» و پسوند «ـ‌ی» را وصل کرده و واژه‌ی «نارضایتی» را ساخته‌اند. در زبان فارسی واژه‌های «نارضایت» یا «رضایتی» کاربرد ندارند تا بتوان آن‌ها را پایه‌ای فرضی برای برای اتصال پیشوند یا پسوند تلقی کرد.
در زبان آلمانی با افزودن پیراوند (( ge…t به بخش آغازی و پایانی دو واژه‌ی lieb به معنای دوست‌داشتن و frag به معنای پُرسیدن، صورت‌های گذشته‌ی این دو فعل به شکل geliebt و gefragt ساخته می‌شوند.»
جستارهای وابسته
هم‌ارز subjective در فلسفه چیست؟ پرسش: در فلسفه subjective را به چه می‌توان برگرداند؟- چند برابرنهاد پارسی برای نامه‌های اداری و بازی بستکتبال پرسش از جناب احمدیان: خواهشمندم برابر پارسی واژه‌های زیر را بنویسید: «قسط، قسط‌بندی، تقسیط، اقساط، تعاونی، صورت‌جلسه، بااحترام، جمع، جمع کل».
همچنین می‌خواهم تاجایی‌که می‌شود در گزارش‌های رادیویی ورزش بسکتبال واژه‌های پارسی را به کار گیرم. خواهش می‌کنم، واژه‌های جایگزین پیشنهادی خودتان را بفرمایید: «امتیاز، خطا، تخلف، تعویض، جدول […]
- چیستی «آوا»، «واج» و «تکواژ» پرسش از هرمزان پو: دیگرسانی میان morpheme با phoneme در چیست؟
- آیا پسوند «جات» پارسی است؟ پرسش: آیا پسوند «جات» در سبزیجات و میوه‌جات پارسی است؟
- بن آراستن و نوشتن چیست؟ پرسش از مجید: بن به کاررفته درواژه‌های آراستن، آرایش، ویرایش، ویراستن و نوشتن چیست و به چه چم؟
- «گفتاورد» برابرنهاد «بحث» است یا «نقل قول»؟ پرسش: آیا بهتر نیست گفتاورد را به معنای «بحث» بگیریم؟ گفت + آورد مثل شهر + آورد که به معنای هماوردی است. گفتاورد یعنی هماوردی بر سر یک موضوع.
دیدگاهی بنویسید.