فرهنگِ علومِ انساني

فرهنگ علوم انسانی

ويراستِ دوّمِ

تأليفِ داريوشِ آشوري

تاريخِ نشر ۱۳۸۴

۴۶۸ صفحه + ۵۲ صفحه

بها: ۵۹۵۰ تومان

ناشر: نشرِ مرکز، تهران، صندوقِ پستيِ  ۵۵۴۱-۱۴۱۵۵

کتاب‌فروشيِ نشرِ مرکز: تهران، خيابانِ دکتر فاطمي، رو به رويِ هتلِ لاله، خيابانِ بابا طاهر، شماره‌يِ ۸

تلفن ۸۸۹۷۰۴۶۲

اين کتاب حاصلِ کارِ 10‌ ساله‌يِ ديگری ست که من برايِ گسترش، بازبيني و بهکردِ نشرِ يکمِ فرهنگِ علومِ انساني کرده‌ام. در ويراستِ دوّم، بيش از ۲۵۰۰ درايند (entry) بر آن افزوده‌ام. نشرِ کنوني حدودِ ۲۸ هزار تکواژه، مشتق، و ترکيب از ترم‌ها و واژگانِ پايه‌ايِ فلسفه، منطق، جامعه‌شناسي، انسان‌شناسي، روان‌شناسي، زبان‌شناسي، اقتصاد، علومِ سياسي، باستان‌شناسي، هنرشناسي، و شاخه‌هايِ فرعي‌شان، و نيز بخشِ عمده‌ای از واژگانِ عموميِ زمينه‌يِ علومِ انساني را در بر دارد.

هدفِ کارِ من بررسي و ارزيابيِ دست‌آوردهايِ واژگانيِ زبانِ فارسي در زمينه‌يِ فلسفه و علومِ انساني در طولِ صد ساله‌يِ اخير و سامان دادنِ بخشِ کم‌ـ‌و‌ـ‌بيش همگان‌پذيرِ آن و نيز چاره‌انديشي برايِ کمبودها، نادرستي‌ها و نابساماني‌هايِ آن با روشی تا جايِ ممکن يکدست بوده است؛ و در اين جهت توانِ واژه سازيِ خود را– تا آن جا که امکاناتِ کنونيِ زبانِ فارسي در سازگاري با روش و ذوقِ من اجازه مي‌داده است– به کار گرفته‌ام. بخشِ چشمگيری از برابرنهاده‌ها و پيشنهادهايِ نشرِ يکمِ اين کتاب (که در طولِ 10 سال يک بار در پاريس و چهار بار در ايران به چاپ رسيده) هم‌اکنون، نه تنها در حوزه‌يِ علومِ انساني که در زبانِ روز و روزنامه‌نگاري نيز جايِ خود را باز کرده و جزءِ واژگانِ علمي و نيز همگانيِ  فارسي شده است. ويراستِ دوّمِ آن، در پرتوِ تجربه‌يِ سي و اند ساله‌يِ من در کارِ نظري و عمليِ پرداختن به مسائلِ واژگانِ فلسفه و علومِ انساني در زبانِ فارسي، با فراگيرندگي، پيراستگي، و مايه‌وريِ بيشتر به بازار مي‌آيد، با اين اميد که  مترجمان، پژوهشگران، و استادانِ دانشگاه در اين رشته‌ها را بيشتر به کار آيد و راهِ گسترشِ زبانِ فارسي و نگرشِ علمي و فنّي به زبانمايه‌يِ علمي را هموارتر کند.

امّا اين به‌هيچ‌وجه پايانِ کار نيست و من– اگر عمری باشد– هنوز سرِ آن دارم که باز هم اين کار را فراگيرتر و پيراسته‌تر و کامل‌تر کنم. يکی از هدف‌هايِ من اين است که اين اثر، به عنوانِ نخستين فرهنگِ روشمند و هدفمند در نوعِ خود، به صورتِ پايه‌ای برايِ همسخني و نظرآزمايي صاحب‌نظران در زمينه‌هايِ گوناگونِ فلسفه و علومِ انساني درآيد تا بتوانيم به آشوبِ زباني‌ای که در اين زمينه‌ها — همچون همه‌يِ زمينه‌هايِ علمي– در ميانِ ما فرمان‌روا ست، چيره شويم و تا جايِ ممکن به همزباني برسيم؛ زيرا بي‌همزباني و با دست‌ـ‌وـ‌پا زدن در اين آشوب هرچه توليد کنيم جز افزودن بر سرگيجه‌يِ ما در برابرِ دست‌آوردهايِ انديشه و علومِ مدرن حاصلی نخواهد داشت.

از‌اين‌رو، از همه‌يِ دست اندر کاران و صاحب‌نظران در اين قلمروها دعوت مي‌کنم که با نوشتنِ نقد و نظرهايِ خود و پيشنهادهايِ خود، چه به صورتِ همگاني در مطبوعات يا خصوصي با ايميل و نامه (به آدرسِ ناشر) آنچه از کم‌ـ‌و‌ـ‌کاستي يا لغزش و نادرستي يا بهبودِ روش و مايه‌يِ کار به نظرشان مي‌رسد، بازگو کنند، البتّه با توجّهِ کافي به اصولِ نظري و روشِ کارِ من، چنان که در پيشگفتارِ کتاب به‌شرح گفته‌ام.

داريوشِ آشوري

ژانويه‌يِ ۲۰۰۶

فرانسه