پارسی‌انجمن: آذرکیوان، در سده‌ی شانزدهمِ ترسایی، همراه با شماری از پیروانِ خود از ایران به هند رفت و در پتنه جاگیر شد.
او و پیروانش نبیگهایی(کتبی) به زبانی ساختگی که آن را زبانِ آسمانی می‌پنداشتند، با واژه‌هایی من‌درآوردی، نوشتند که یکی از آنها دساتیر نام دارد و دربردارنده‌ی ۱۶ نامه است که به پیامبرانی ساختگی از مهاباد و جی‌افرام تا ساسانِ پنجم بازبسته شده است.
این ۱۶ نامه را ساسانِ پنجم که پیامبرِ شانزدهم و هم‌روزگار با خسروپرویز دانسته شده به پارسیِ نو آمیخته با واژه‌های ساختگی گردانده و گزارش کرده است. از بندِ ۳۱ نامه‌ی ساسانِ پنجم روشن می‌شود که این نبیگ پیرامونِ سالِ ۱۰۰۰ اسلامی نوشته شده است.
واژه‌های این زبانِ شگفت و ساختگی در پندارِ گروهی از فرهنگ‌نویسانِ هندی و ایرانی واژه‌هایی پارسی یا پارسیِ باستانی گمان برده شده و اندر نبیگهای آنان راه یافته‌اند.
نخستین فرهنگی را که واژه‌های دساتیری و آذرکیوانی درش اندر شده برهانِ قاطع می‌دانند، لیک علی‌اشرف صادقی اندر جستارِ «آیا همه‌ی لغات دساتیری برساخته‌ی پیروانِ آذرکیوان است؟» نشان دهد که فرهنگِ موید الفضلا از محمد‌بن لادِ دهلوی که در سالِ ۹۲۵ اسلامی گردآوری شده و این مَهروز نه تنها ۷۵ سال پیش از نوشتن دساتیر است که ۱۷ سال پیش از زایشِ آذرکیوان هم هست.
این جُستار را از «این جای» بارگیرید.
آگاهی: برای پیوند با ما می‌توانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از به‌روزرسانیهای تارنما می‌توانید هموندِ رویدادنامه پارسی‌انجمن شوید و نیز می‌توانید به تاربرگِ ما در فیس‌بوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
جستارهای وابسته
دساتیر، زبانِ پاک و غالبِ دهلوی پارسی‌انجمن: با پیدایشِ «دساتیر» نویسندگانی بسیار از سده‌یِ یازدهمِ مهی بدین‌سو در هند و ایران و دیگر سرزمینهایِ پارسی‌زبان از سبکِ سره‌یِ آن پیروی کردند. یکی از ایشان غالب دهلوی چامه‌سرا و نویسنده‌یِ بزرگِ پارسی‌گویِ هند است. در این جستار نویسنده می‌کوشد فراز و نشیب دساتیری‌نویسانِ هند را با رویکرد به چامه‌هایِ غالب […]
شبکه‌های اجتماعی با خط و زبان ما چه می‌کنند؟ گفت‌وگوی آسیب‌شناسانه با دستور (دکتر) علی‌اشرفِ صادقی درباره‌ی دبیره و زبانِ پارسی در رایاتار (اینترنت)
پسوندهای «-ا»، «-اک» و «-َک» پارسی‌انجمن: در این جُستار استاد علی‌اشرفِ صادقی درباره‌ی سه پسوندِ «-ا»، «-اک» و «-َک» سخن گفته و چگونگی و کاربردِ آنها را در نوشته‌های کهنِ زبانِ پارسی برنموده و نشان داده است.
«دساتیر» جُستاری از استاد پورداود پارسی‌انجمن: امروزه که دگرباره بازارِ واژه‌سازانِ دساتیری‌روش گرم شده است بازخوانی این جُستارِ استاد پورداود برای پارسی‌گرایان و سره‌نویسان سودمند خواهد افتاد تا خود با شناختِ سره از ناسره به دامِ دساتیریان تازه از ره رسیده، که بی شناخت ژرفِ از دستورِ زبانِ پارسی و دیگر زبانهای کهنِ ایرانی کارخانه‌ی واژه‌سازی راه انداخته‌اند، […]
زبانِ پارسی در آستانه‌ی تازش و سه سده پس از آن پارسی‌انجمن: علی‌اشرف صادقی، زبان‌شناس، در نشستِ زبانِ پارسی در سه سده‌ی نخستِ پس از تازش، در آغاز، به نامِ زبانِ پارسی و خاستگاهِ آن پرداخت و گفت که خاستگاهِ زبانِ پارسیِ دری استانِ خراسانِ کهن نیست. نامِ این زبانِ پارسی است و همان‌گونه که از این نام برآید، خاستگاهِ پارسی استانِ پارس […]
بارگیری «فرهنگ املایی خط فارسی» پارسی‌انجمن: جدانویسی یا پیوسته‌نویسی واژه‌های آمیخته[=مرکب] و جدامد[=مشتق] یکی از دشواریهای دبیره‌ی پارسی است. «فرهنگ املایی خط فارسی» که به کوشش دکتر علی‌اشرف صادقی و زهرا زندی مقدم فراهم شده پاسخی است بر این دشواری. آنان با پیروی از «دستور خط فارسی» فرهنگستان کوشیده‌اند تنها واژه‌هایی را که جدانویسی یا پیوسته‌نویسی آنها بایسته است […]
دیدگاهی بنویسید.