گورانی یا هَورامی و کُردی

پارسی‌انجمن: در این پژوهش مهدیِ سجادی، دانش‌آموخته‌ی دکتریِ زبانشناسیِ دانشگاهِ تهران، پیوندِ زبان‌شناختیِ میانِ گورانی/ هورامی و کردی را بررسی کرده است.

سجادی که خود زبانورِ بومیِ گورانی/ هورامی است و زبانهای کردی را نیز نیک ‌دانَد، به دنباله‌ی دیدگاههای دانشمندانِ زبانشناس در این زمینه و بر پایه‌ی گواههای زبانشناختی، ادبی  و دانشِ زبانیِ خود نشان داده که گورانی/ هورامی گونه‌ای کردی نیست که زبانی جداسان، ازآنِ شاخه‌ی دوشَستری‌اَباختری^{(غربی‌شمالی)} زبانهای ایرانی، است که خود چندین گویش دارد. آن چه مایه‌ی آن شده که گورانی/ هورامی زبانی کردی در شمار آید، ایواز^(صرفا) زیستِ زبانورانِ آن در میانِ کردزبانان و نزدیکیهای زبانیِ میانِ آنها، به ویژه واژگانی و ساخت‌واژی ازبهرِ درایشِ^{‌(تأثیر)} گورانی/ هورامی بر زبانهای کردی، است. همچنین، گورانی/ هورامی و کردی دارایِ دگرسانیهایی بنیادین در زینه‌های گوناگونِ زبانی‌اند تا آن جای که میانِ گویشورانِ آنها دریافتِ سخنانِ یکدیگر نشدنی است.

گورانی/ هورامی در سنجش با زبانهای کردی از زبانهای کهن و ناب ایرانی است که به بهترین دیسه نگهداشته شده‌ است و پیشینه‌ی ادبیِ کهن‌تری دارد، تا آن جای که ادبِ کردی در سنجش با ادبِ گورانی به نوزادی نوپا مانَد، هر چند که ادب گورانی نیز در سنجش با ادبِ پارسی به نوزاد در زِهدان.

یونسکو گورانی را یکی از زبانهای ایرانیِ در آستانه‌ی فراموشی شناسانده است، چرا که کاهشِ روزافزونِ گورانی‌زبانان، کاهش گستره‌ی زیستِ گویشورانِ آن و جازدنِ این زبان چونان گویشی از زبانهای کردی و کوششِ گسترده در همگون‌سازیِ گورانها/ هورامها با کردها این زبان را تا آستانه‌ی نابودی کشانده است.

گفتنی است که سجادی این جُستار را در پاسخ به کردگرایانی نوشته است که دانشِ زبانشناسی را آلوده به خشک‌اندیشیهای «قوم‌گرایانه»‌شان کرده‌اند و شوربختانه در دانشگاههای ایران به جایگاهِ استادی نیز رسیده‌اند!

«گورانی، هَورامی و کُردی» را از «این جای» بارگیرید.

---

آگاهی: برای پیوند با ما می‌توانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از به‌روزرسانیهای تارنما می‌توانید هموندِ رویدادنامه پارسی‌انجمن شوید و نیز می‌توانید به تاربرگِ ما در فیس‌بوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.