کورش جنتی: همه ما از هر قومی که هستیم و با هر زبانی که سخن می‌گوییم، رودهای جداشده از یک دریای هویتی هستیم و زبان پارسی ما را به آن هویت یکپارچه و تاریخی پیوند می‌دهد. بی این زبان، رشته‌های پیوند ما با گذشتۀ تاریخی و فرهنگی خود گسسته خواهد شد. بی این زبان به جای «ما»، «من»های جدامانده‌ای برجای خواهد ماند.
عزیز آریانفر، نویسنده، ادیب و پژوهشگرِ برجسته‌ی افغانستانی، در یادداشتِ زیر از پشتِ پرده‌ی برنامه‌ی شومِ شورویِ پیشین در «دری» نامیدن و «تاجیکی» خواندنِ «پارسی» در افغانستان و تاجیکستان، در راستای جدایی‌افکنی میانِ پارسی‌زبانانِ جهان، می‌گوید. یادداشتِ استاد را که «پارسی‌انجمن»، بی دگرگونی، به دنباله آورده است بخوانید.
اسفندیار آدینه: ابوالقاسم الهامی لاهوتی از سرایندگان نامدار و از پیشاهنگان جنبش مشروطه در ایران بود که در سال ۱۹۲۱ رهبری شورشی به نام «شورش لاهوتی خان» را در شمال ایران به دوش داشت و پس از شکست این شورش به شوروی پناه برد.
پارسی‌انجمن: زبانِ کهنِ آذربایجان نوشته‌ی استاد و. ب. هنینگ* و گردانشِ بهمنِ سرکاراتیِ تبریزی است.
استاد هنینگ در آغاز این جُستار به روشنی گوید: «همه همداستان‌اند ـ و در واقع هیچ‌گونه تردیدِ جدی در این مورد وجود ندارد ـ که، پیش از ورودِ ترکان، مردمِ آذربایجان و زنجان نیز، همانندِ مردمِ سایرِ مناطقِ ایران، به زبانهای ایرانی گفت‌وگو می‌کردند.»
در این ویژه‌نامه، «پارسی‌انجمن»، در جُستارهایی چند، به زبان و ادبِ و دبیره‌ی پارسی در فرارود و نیز چه‌بود و چیستیِ تاجیکان از نگاهِ تاریخی و فرهنگی و زبانی می‌پردازد.
پارسی‌انجمن: آذربایجان همیشه سرِ ایران و ایران تنِ آذربایجان بوده است. از آن جا که نه سر بی تن و نه تن بی سر تواند زیست، ایران همیشه آذربایجان و آذربایجان همیشه ایران بوده است.
جدای این، از نگاهِ زبان، بر پایه‌ی گواههای استوار و روشنِ تاریخی و زبان‌شناختی، زبانِ ترکی در آذربایجانی زبانی تازه است و، پیش از آن، آذربایجانیان به گویشِ پهلویِ آذری سخن می‌گفتند.
دکتر جلال متینی: اگر پهلوان پیری را ببینید که در روزگار جوانی پیروزیها دیده و نامش در سراسر جهان پیچیده و اکنون سالخورده و ناتوان شده و بازیچه‌ی دست کودکان کوچه و بازار گشته چنان که هر یک به بهانه‌ی دستگیری آزارش می‌دهند و به چاله و سنگلاخش می‌افکنند، آیا جوانمردی، شما را بر آن نمی‌دارد که به دفاع از او برخیزید و از چنگ طفلان شریر یا نادان نجاتش دهید؟ پس چرا از زبان فارسی دفاع نمی‌کنید؟ …
پارسی‌انجمن: دانشمندان و فرهنگ‌نویسانِ گذشته، فرهنگِ جهانگیری را از بهترین و بَوَنده‌ترین(جامع‌ترین) فرهنگهای پارسی دانسته‌اند که برپایه‌ی ۵۳ فرهنگِ پیش از خود نوشته شده است.
نویسنده‌ی فرهنگ، اینجوی شیرازی، چونان یک زبانشناس، دگرگونیِ واجها و واژه‌ها را گزارش می‌کند و نوشته‌های همه‌ی گویندگان و نویسندگانی را که در پهنه‌ی پهناورِ زبانِ پارسیِ آن روزگار نامور بوده‌اند به چشمِ یک زبانِ یگانه می‌نگرد …
پارسی‌انجمن: سرزمینی که امروز در بالای رودِ ارس جای دارد و «آذربایجان» نامیده می‌شود تا سده‌ای پیش (تا ۱۹۱۸) هیچ‌گاه بدین نام خوانده نشده و «اَران»/ «آلبانیا» نام داشته است. این نامِ دروغین را دشمنانِ تاریخ و فرهنگ و یکپارچگیِ سرزمینیِ ایران، به رهبریِ استالین، بر این پهنه‌ی ایرانی نهادند تا هر گاه خواهند، از این راه، ایران را زیرِ فشار بگذارند. هر چند از همان زمان دانایانِ ایران بدین دروغ واکنش نشان داده‌اند ولی تا کنون کاری، چنان‌که باید و شاید، از پیش نبرده‌اند.
دومنیکو اینجنتیو: «زبان فارسی قدیمی‌ترین زبان رایج در جهان است و قدمت آن البته از تمامی زبانهای دنیا بیشتر است. ایرانیان هربار که دولت‌های ملی‌شان توسط خارجی‌ها سقوط کرد، برای جلوگیری از سقوط ملت بودنشان، از زبان فارسی همیشه با قدرت بالایی استفاده کردند و اجازه سقوط خودآگاهی ملی‌شان را ندادند. شاید طلسم زبان فارسی همین خودآگاهی ملی ایرانیان است.»