نقش زبان فارسی در گسترش هویت ملی و فرهنگی ایران
در این جستار دکتر مرتضی فلاح به نقش چامهسرایانِ بزرگِ زبانِ پارسی در پاسداری و نگهداشتِ پارسی، این میراثِ پرارج و ماندگار، و کوششِ آنان برایِ پاسداشتِ هویتِ ایرانی پرداخته است.
در این جستار دکتر مرتضی فلاح به نقش چامهسرایانِ بزرگِ زبانِ پارسی در پاسداری و نگهداشتِ پارسی، این میراثِ پرارج و ماندگار، و کوششِ آنان برایِ پاسداشتِ هویتِ ایرانی پرداخته است.
پارسیانجمن: دستور (دکتر) صادقِ کیا استادِ پیشینِ زبانِ پارسیگ (پهلوی) در دانشگاهِ تهران و فرنشینِ فرهنگستانِ زبانِ ایران بود. او در این دفتر واژههایی که به عنوانِ واژهی پهلوی در هشت واژهنامهی فارسی یاد گردیده گردآوری کرده است و در پایانِ آن آگاهیهایی که دربارهی زبانِ پهلوی در برخی از این واژهنامهها آمده به گونهی پیوستی با نامِ «آگاهیهای پراگنده دربارهی زبانِ پهلوی» افزوده است.
امیر هاشمی مقدم: فرض این یادداشت این است که حتی اگر قاجار هم روی کار مانده بود یا حکومتی دیگر به جز پهلوی روی کار میآمد، باز هم تقویت زبان فارسی در پیش گرفته میشد. برای اثبات این فرضیه، یک راهش نگاه به زبان فارسی و باستانگرایی در دوره قاجار و بهویژه سالیان پایانی این دوره است.
پارسیانجمن: از روزگارانِ دور در سرزمینِ پهناورِ ایران گویشهای ایرانیِ فراوانی بودهاند که امروزه بسیاری از آنها از میان رفتهاند و نشانهای هم از آنها بر جای نمانده است. امروزه نیز، با شتابِ دگرگونیها، گویشهای ایرانیِ فراوانی در آستانهی نابودیاند.
بومِ بختیاری و استانِ لرستان، با کوههای سر بر آسمان ساییده، گذرگاههای تنگ و مردان و زنانِ دلیر، کمتر تازش دشمنان و بیگانگان را به خود دیده و کموبیش گویشِ آنان دستنخوردهتر مانده است.
پارسیانجمن: «فرهنگِ ریشهی لغاتِ فارسی، با نمودارِ مشتقات» گردآوریِ دکتر علی نورائی است. او با پژوهش در ریشههای واژههای فارسی و جستوجوی کهنترین دیسههای شناختهشدهی آنها در بنخانهای(منابع) گوناگون، دادههایی بسیار دربارهی جدامد(اشتقاق) و پیوندِ آنها با واژههای همریشهشان در دیگر زبانها گردآوری کرده و آنها را به گونهی نمودارِ درختی برایِ هر ریشه کشیده است تا خوانندگان با یک نگاه بتوانند همهی جدامدهای یک ریشه را به یک جای ببینند.
پارسیانجمن: «مسیرِ اشتقاقِ لغاتِ فارسیِ» گردآوریِ دکتر علی نورائی است. او خود در پیشگفتار دربارهی این نبیگش(کتابش) چنین نوشته است: «در سالهای گذشته، اطلاعات نسبتا گستردهای درباره قدیمیترین ریشههای شناختهشده لغات فارسی را از مراجع و مآخذ گوناگون جمعآوری کرده و در قالب شجرهنامههایی برای هر ریشه ترسیم و در چند کتاب، از جمله فرهنگ ریشه لغات فارسی با نمودار مشتقات، منتشر کردم …
مزدا تاجبخش: در نوشتههای باستانی شهری به نامِ اُستیگان تا کنون یافت نشده است. نیز گواهی (سکه، مهر، سنگنوشته و …) بر بوشِ شهری با این نام نه در روزگارِ پادشاهیِ خسرو انوشیروانِ ساسانی در دست است و نه در زمانی دیگر. بر پایهی آنچه در این جُستار آمده است، میتوان بدین برایند رسید که واژهی اُستیگان در یادگارِ بزرگمهر نه شهری ساسانی که تنها برنامی (لقبی) برای بزرگمهرِ بختگان بوده است.
کورش جنتی: جنبشهای سَرهگرایانه به دنبال آناند که تا آنجا که شدنی است و در چهارچوب دانش و سنجیدارهای (ضوابط) واژهگزینی میگنجد زبان را از وامواژههای بیگانه سبکبار کنند. بر پایۀ دیدگاههای سَرهگرایانه بسیاری از نوواژههای پارسی که در آغاز ناآشنا و شگفت مینمایند در گذر زمان جای خود را در بدنۀ زبان باز میکنند.
جاوید اشکانی: یکی از ویژگیهای زبانهای هند و اروپایی وندافزایی است. این زبانها از هندوستان تا اروپا، از امریکا تا استرالیا و در دیگر سرزمینها رواگمندند و از نگرِ گستردگی یکی از مایهوَرترین شاخههای زبانی در جهان به شمار آیند. این زبانها دارای شاخههای گوناگونیاند که در گُذر روزگار هر یک جداگانه دُچار دگرگشت شده و اندکاندک از هم دور گشتند. گمان بر آن است که ریشهها و سرشاخههای بنیادین آنها یکی بوده …
رعنا قادری: نرمافزار دولینگو ۵۰۰ میلیون کاربر از سراسر جهان دارد که به رایگان زبانهای گوناگون را میآموزند. آری، مهم است که ما بتوانیم زبانهای دیگر را آسانتر یاد بگیریم اما مهمتر از آن این است که مردمان دیگر جهان هم در شرایطی برابر حق برگزیدنِ زبان فارسی را برای یادگیری داشته باشند. زبان دریچه پیوند است. زبان راز پیوند دلهاست. زبان فارسی ما را رهایی خواهد بخشید و راستی ما را بازتاب خواهد کرد.