شهربراز- پیشنهاد من آن است که به همان قاعدهی ساده و پارسی برای جمع بستن در زبان خودمان برگردیم و تا جای ممکن از کاربرد جمعهای عربی خودداری کنیم و واژههای عربیتبار را هم تنها با همین قاعدهی زبان پارسی جمع ببندیم. مثلا: روحانی -> روحانیان و نه روحانیون. کتاب -> کتابها و نه کُتُب. رساله -> رسالهها نه رسالات یا رسائل.
گفتار و نوشتار سره باید همراه با زیبایی، استواری، شیوایی و رسایی باشد. سرهگویی و سرهنویسی هنری است همسنگ و همتراز با سرودن چکامههای زیبای پارسی. سرهگویی تنها این نیست که واژههای بیگانه را با برابرهای پارسی آن جایگزین کرد، در سرهگویی باید بهترین واژهای را از میان برابرهای پارسی برگزید که با آهنگ و سامه نوشته همخوانی داشته باشد.
شهربراز- زندهیاد دکتر چراغعلی اعظمی سنگسری، کار گردآوری این واژهنامه را در تاریخ ٢٨ آبان ١٣٣٣ آغاز کرد. وی نزدیک ١٧ سال روی این واژهنامه کار کرد و دستاورد وی واژهنامهای بود با ١٨١ صفحه در دو بخش: بخش نخست در ٩٣ صفحه شامل: ۵ صفحه پیشگفتار، ١٠ صفحه دربارهی صرف فعلها در سنگسری؛ باقی صفحههای بخش نخست و تمام بخش دوم شامل واژهها بود. در هر صفحه ۶۰ درآیه بود و در کل ١٠ هزار درآیه یا سرواژه گرد آورده شده بود.
«زبان پارسی میانه» برای نزدیک به ۱۰۰۰ سال (در زمان اشکانیان و ساسانیان) تا پیش از تازش عربها، در ایران روایی داشته است. پارسی میانه، همسانی بسیار فراوانی چه از دیدگاه واژگانی و چه از دید دستوری با پارسی امروزین دارد و با اندکی تیزنگری میتوان آن را دریافت. پارسی میانه گنجینه بسیار ارزشمندی از واژگان پارسی را در بر دارد که بسیاری از این واژگان هنوز به گونه دست نخورده در پارسی امروزین به کار میروند.
نرمافزار پرشین-تاجیک که یک نرمافزار تحت وب است، برای آسانکردن دسترسی به خط فارسی میان فارسیزبانان طراحی شده است. این نرمافزار به صورت رایگان در دسترس همگان قرار دارد و امکان میدهد که مطالب نوشته شده به خط سیریلیک را با یک کلیک به فارسی، نویسهگردانی کنید.
کورش جنّتی- زیستن در جهان امروز، نیازمند زبانی ست که با ویژگیهای این جهان نوین سازگار باشد. رویکرد سنتی به زبان، پاسخگوی نیاز زبانی ما در رویارویی با این جهان نوین نبوده و نیست. بنابراین یا باید با پایفشاری بر روشهای ترادادی و کهنه، بییندهی ناکارآمدی و مرگ آرام زبانمان، دست کم در زمینهی دانش و فناوری باشیم یا با پذیرفتن راهکارهای نوین و هتا گاه ترادادشکن، تلاش کنیم زبان پارسی را از پرهون (دایره) کوچک زیستی خود بیرون آوریم.
چهارمین شمارهی فصلنامهی علمی-فرهنگی «زبان پارسی» (زمستان 92) از سوی بنیاد اجتماعی «زبان مادری» در 65 رویه در تاجیکستان به رایگان منتشر شد.
دستاندرکاران این شماره «زبان پارسی» که به دو دبیرهی پارسی و سیرلیک چاپ شده، زرافشان مردانوا، ظفر میرزایان، شهزاده سمرقندی، ایرج ادیبزاده، فیروز نبییف و داریوش رجبیان هستند.
ضياءالدين هاجرى- هرگاه كه شاهنامه را به دست مىگيرم تا اندكى بخوانم و دمى بررسى و پژوهش كنم، يا با خواندنش از دلتنگى بيرون آيم و از اندوه رهايى يابم، شگرفى و شگفتى واژگانش چنان گيج و منگ و هاج و واجم مىكند كه رُك و ساده مىگويم كه هنوز آن گونه كه بايد و شايد چيزى از آن نمىدانم و به راز و پوشيدگى واژگانِ بزرگ سرايندهاش، همانا بخرد فرزانهى بىهمتاى توس، پىنبردهام.
اکثریت اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی با مخالفت در موضوع آموزش به زبان مادری به وسیله آموزش و پرورش در استانها که اخیرا از سوی دولت اعلام شده است، این مسئله را تهدیدی جدی برای زبان فارسی و یک توطئه برای کمرنگ کردن این زبان عنوان کردند.
«گوهر شرفزاده»، رئیس جدید کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان، گفت: «زبان تاجیکی (پارسی) در حال حاضر با خطرهای جدی، به ویژه تحقیر توسط صاحبان این زبان و ساکنان کشور روبروست و در صورت بیتفاوتی میتواند از بین برود.» وی افزود: «حالا هر حرکت بیجا و بیمعنی را که کسی انجام می دهد، به زبان شیوای دلنشینمان نسبت داده، زبان را تحقیر می کنند که در هیج دور و زمان، نیاکان ما به چنین تحقیر سزاوار نبودند و نیستند. این مناسبت بدی نسبت به زبان است.»