
پارسیانجمن: واژهی «دانشگاه» واژهای کهن در زبانِ پارسی است و در نِبیگهایی (کتبی) همچون «آیینِ اکبری» که به روزگارِ اکبرشاهِ بزرگ در هندوستان نوشته شده، آمده است. با پشتونسازیِ برنامهمند در افغانستان و پیروِ پارسیستیزیِ سررشتهدان آن کشور، زمانی دراز است که گفتوگو بر سر کاربردِ واژههای دانشگاه و پوهنتون در این کشور داغ است تا آن جا که اگر کسی امروزه از واژهی دانشگاه در آن جا بهره گیرد، خشکاندیشان کمترین سزایش را لتوکوب شدن میدانند!
پروفسور عبدالخالقِ لعلزاد، تاریخدان نامیِ کشورِ افغانستان، در بررسیِ فشردهی زیر با گواههایی استوار نشان میدهد که واژهی دانشگاه به چمِ امروزی دستِ کم ۱۲ سال پیش از ساختنِ واژهی پوهنتون و نیز پس از آن در کشورِ افغانستان به کار میرفته است.
پیشینهی کاربردِ واژههای دانشگاه و پوهنتون در کشورِ افغانستان را از «اینجا» بارگیرید.

آگاهی: برای پیوند با ما میتوانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از بهروزرسانیهای تارنما میتوانید هموندِ رویدادنامه پارسیانجمن شوید و نیز میتوانید به تاربرگِ ما در فیسبوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
واکاوی واژه ی پوهَنتون
پوهَنتون : پوهَن – تون
پوهَن = این واژه ی ایرانی، واژه ی اَرَبیدهء فَهم و واژه ی ایرانی پِیم که کوتاه شده ی پِیما و پِیمای و پِیمود و پِیمودن به گویش پشتو ست که وات “پ”به جای مانده و وات “م” به “ن” آلیده ( تبدیل ) شده است .
تون : پسوند مکان و اِستان است که همان دان پارسی میباشد که در گویش پَشتو یا پَرشتو یا پرستُوا یا پَرتُوا یا همان پارس و پارت وات “د” به “ت” و “آ” به “او” دگریده میشود ، چنان چه در گویش تهرانی نمکدان را نمکدون میگویند و واژه کَردَن که در پَهلَوی کَرتَن بوده است.
به رای من سیاست انگلستان این است که با جدایی زبانی و شاید رخدادهایی تلخ مردم ایران و افغان را از هم جدا نگه دارد! مردم دو کشور باید به هوش باشند که واژه یا رخداد تلخ ساخته مردم دو کشور و خواسته دل پر مهر آنان نیست و نمی تواند هم باشد.
با درود، آیا بهتر نیست واژهی پشتونیزگی که همساخت با پاکیزگی هست را برابر واژهی Pashtunization نهیم تا کسی که پشتونساخته شده است را هم بتوانیم پشتونیزه بگویم و هم پسوند -ایزه را گسترش دهیم؟