اسفندیار آدینه: ابوالقاسم الهامی لاهوتی از سرایندگان نامدار و از پیشاهنگان جنبش مشروطه در ایران بود که در سال ۱۹۲۱ رهبری شورشی به نام «شورش لاهوتی خان» را در شمال ایران به دوش داشت و پس از شکست این شورش به شوروی پناه برد.
در این ویژه‌نامه، «پارسی‌انجمن»، در جُستارهایی چند، به زبان و ادبِ و دبیره‌ی پارسی در فرارود و نیز چه‌بود و چیستیِ تاجیکان از نگاهِ تاریخی و فرهنگی و زبانی می‌پردازد.
دکتر جلال متینی: اگر پهلوان پیری را ببینید که در روزگار جوانی پیروزیها دیده و نامش در سراسر جهان پیچیده و اکنون سالخورده و ناتوان شده و بازیچه‌ی دست کودکان کوچه و بازار گشته چنان که هر یک به بهانه‌ی دستگیری آزارش می‌دهند و به چاله و سنگلاخش می‌افکنند، آیا جوانمردی، شما را بر آن نمی‌دارد که به دفاع از او برخیزید و از چنگ طفلان شریر یا نادان نجاتش دهید؟ پس چرا از زبان فارسی دفاع نمی‌کنید؟ …
فرهاد رحیمی، فرنشینِ فرهنگستانِ دانشهای تاجیکستان (رئیس آکادمی علوم تاجیکستان)، به نامه‌ی سرگشاده‌ی پارسی‌انجمن به سررشته‌دارانِ تاجیکستان پاسخ داده است که به دنباله می‌خوانید.
نامه‌ی سرگشاده‌ی پارسی‌انجمن به سررشته‌دارانِ تاجیکستان بازتابهایی چند در رسانه‌ها داشت. «عصر ایران» در گزارشی با برنامِ «نامۀ دانشوران زبان پارسی به مقامات تاجیکستان: زبان پارسی تاجیکی را جایگزین زبان روسی کنید» بدین نامه‌ی سرگشاده‌ی پارسی‌انجمن پرداخت. تارنما و روزنامه‌ی «مردم‌سالاری» نیز در گزارشی با برنامِ «درخواست استادانِ زبان و ادبِ پارسی از مقاماتِ تاجیک: خطِ پارسی را به تاجیکستان بازگردانید» بدین نامه پرداختند.
می‌دانیم که سده‌ی بیستم سده‌‌ای بسیار تلخ و دردناک برای زبانِ پارسی در آسیای میانه یا فرارودان بود. در این سده، زبانِ پارسی در تاجیکستان ضربه‌هایی بسیار سخت خورد، آسیبهایی بسیار دید، و سست و ناتوان گردید. اکنون، در زمانِ فرخنده‌ی استقلال، امید است که آنچه زبانِ ما در سده‌ی بیستم از کف داد در سده‌ی بیست‌ویکم دوباره به دست آورد …
در این ویژه‌نامه «پارسی‌انجمن» در جُستارهایی چند به زبان و ادبِ و دبیره‌ی پارسی در فرارود و نیز چه‌بود و چیستیِ تاجیکان ازنگرِ تاریخی و فرهنگی می‌پردازد.
پارسی‌انجمن: حسن رضائی باغ‌بیدی در این نوشته پیشینه‌ی دبیره در ایران‌زمین را از شش هزار سالِ پیش بدین‌سو نشان داده است. وی از دبیرههای فرتورنگار و میخیِ ایلامی آغازیده و سپس دبیرههای گوناگونِ زبانِ پارسی ـ پارسه (پارسیِ باستان)، پارسیگ (پهلوی) و پارسیِ دری ـ و نیز دیگر زبانهای ایرانی همچون اوستایی، پارتی، بلخی، خوارزمی، سُغدی، خُتَنی و تُمشُقی و … را یک به یک بررسیده و نمونه‌هایی از آنها به دست داده است.
پارسی‌انجمن: جدانویسی یا پیوسته‌نویسی واژه‌های آمیخته[=مرکب] و جدامد[=مشتق] یکی از دشواریهای دبیره‌ی پارسی است. «فرهنگ املایی خط فارسی» که به کوشش دکتر علی‌اشرف صادقی و زهرا زندی مقدم فراهم شده پاسخی است بر این دشواری. آنان با پیروی از «دستور خط فارسی» فرهنگستان کوشیده‌اند تنها واژه‌هایی را که جدانویسی یا پیوسته‌نویسی آنها بایسته است آیین‌مند سازند و شیوه‌ی نگارش واژه‌های دیگر را به نویسندگان وانهاده‌اند.
دکتر بهرام فره‌وشی: خط ما ویژگی‌های شکل‌نگاری دارد… خط هرقدر بیشتر بتواند به واژه شکل معین بدهد زود‌تر خوانده و نوشته می‌شود… از خوبی‌های خط فارسی کوتاه‌نویسی واژه‌ها و «اقتصاد مغزی» آن است.