دسته: گفتاورد

پارسی‌انجمن: سرزمینی که امروز در بالای رودِ ارس جای دارد و «آذربایجان» نامیده می‌شود تا سده‌ای پیش (تا ۱۹۱۸) هیچ‌گاه بدین نام خوانده نشده و «اَران»/ «آلبانیا» نام داشته است. این نامِ دروغین را دشمنانِ تاریخ و فرهنگ و یکپارچگیِ سرزمینیِ ایران، به رهبریِ استالین، بر این پهنه‌ی ایرانی نهادند تا هر گاه خواهند، از این راه، ایران را زیرِ فشار بگذارند. هر چند از همان زمان دانایانِ ایران بدین دروغ واکنش نشان داده‌اند ولی تا کنون کاری، چنان‌که باید و شاید، از پیش نبرده‌اند.

دومنیکو اینجنتیو: «زبان فارسی قدیمی‌ترین زبان‌ رایج در جهان است و قدمت آن البته از تمامی زبان‌های دنیا بیشتر است. ایرانیان هربار که دولت‌های ملی‌شان توسط خارجی‌ها سقوط کرد، برای جلوگیری از سقوط ملت بودنشان، از زبان فارسی همیشه با قدرت بالایی استفاده کردند و اجازه سقوط خودآگاهی ملی‌شان را ندادند. شاید طلسم زبان فارسی همین خودآگاهی ملی ایرانیان است.»

پژوهشگر تاریخ دانشگاه کمبریج می‌گوید که گستره‌ی زبانِ پارسی، از هند و قرقیزستان تا بوسنی‌وهرزه‌گوین و از دربار هند تا عثمانی، همه را دربرمی‌گرفته است.

کورش جنتی: برکامۀ همۀ دشمنی‌ها و سخت‌گیری‌ها، زبان پارسی و جشن‌هایی چون نوروز بر جای ماندند و در بیش از هزار سال گذشته چون دژی استوار نگاهبان و نگاهدار فرهنگ و هویّت ایرانشهری شدند. امروز ایرانیان و ایرانی‌تباران، به گونه‌ای روزافزون، به اهمیت بازگشت به اندیشه‌ها و آیین‌های باستانی خود، آگاهی می‌یابند. کوشش در راه زنده کردن جشن‌ها و همچنین کوشش در راستای پاکسازی زبان پارسی از واژه‌های بیگانه نمودهایی از این رستاخیز فرهنگی است.

جشنِ «نوروز» در نخستین روزِ بهار از باشکوه‌ترین و برجسته‌ترین یادگارهای ایرانشهریان است که سالهایی فراوان را پشتِ سر نهاده و یکی از کهن‌ترین جشنهای جهان به شمار می‌رود.

استاد شهریار: «کانونِ زبانِ پهلوی آذربایجان بوده، مرکزِ ایران آذربایجان بوده، کانونِ نژادِ آریا، دروازه‌ی شرق، دروازه‌ی غرب، همه، آذربایجان بوده است.» این گفته‌ها نشان‌دهنده‌ی آگاهیِ تاریخیِ شهریار است. او به نیکی از این راستیِ تاریخی آگاه بود که زبانِ آذربایجان پیش از ترک‌تازیِ ترکان گویشی از زبانِ پارسی با نامِ پهلویِ آذری بوده و بر همین پایه است که به روشنی ‌گوید که «آذربایجان کانونِ زبانِ پهلوی بوده است».

پارسی‌انجمن: به زمانِ ساسانیان دو نهادِ آموزش و پرورشِ کودکان بود: دبیرستان و هیربدستان. کارِ دبیرستان آموزشِ خواندن و نوشتن بود و کارِ هیربدستان آموزش برای مُغ‌ گشتن.
در دنباله‌، سخنانِ «رهام اشه» درباره‌ی آموزش و پرورش در ایرانِ باستان را می‌بینید و می‌شنوید. گفتارِ ایشان نو و یکسره برپایه‌ی نوشته‌های باستانیِ برجای‌مانده است.

گفت‌وگو دربارۀ زبانِ پارسیِ تاجیکی بیست‌واندی سال است که در تاجیکستان دنبال می‌شود. امروزه کشورهایی چون ‌ایران، افغانستان و تاجیکستان هستند که سرچشمۀ فرهنگشان زبانِ پارسی است. لیک، امروز، کسانی این باور را گسترش می‌دهند که زبانِ تاجیکان چیزی دیگر است. چنین گفت‌وگوهایی درباره‌ی پارسی دری نیز هست. در این باره با استاد امید جَیهانی، زبانشناس، گفت‌وگو کرده‌ایم.