![](https://parsianjoman.org/wp-content/uploads/Farhangestan-300x179.jpg)
واژههای تازه؛ پیشنهاده بهجای پروپوزال
فرهنگستان زبان و ادب فارسی آخرین واژههای مصوب خود را در بخش واژههای همگانی و ویژه اعلام کرد. از جمله این واژهها به «پیشنهاده» بهجای «پروپوزال» و «سراسرنما» بهجای «پانوراما» میتوان اشاره کرد.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی آخرین واژههای مصوب خود را در بخش واژههای همگانی و ویژه اعلام کرد. از جمله این واژهها به «پیشنهاده» بهجای «پروپوزال» و «سراسرنما» بهجای «پانوراما» میتوان اشاره کرد.
در «ساختارهای وندی مشتقهای فعلی»، نوشتهی «دکتر محسن حافظیان»، ساختارها، گونههای وندی و بسامد این وندها را در واژگانی که از فعلهای سادهی فارسی به دست آمدهاند، بررسی شدهاند. گردآیهی این کتاب شامل فعلهای سادهی زبان فارسی به همراه واژگان ساخته شده بر اساس آنهاست که از «لغتنامهی دهخدا» برگرفته شدهاند.
«ساختارشناسی فعلهای فارسی» پژوهش دکتر محسن حافظیان با فهرستی از ۵۸۶ فعل و ۸۵ نمایه (از فعلهای ساده و پیشوندی و ترکیبی) برای همهی دانشآموزان و دانشجویان زبان فارسی سودمند و کارگشاست و میتواند به ما در دریافت و درک بهتر زبان رسمی و ملیمان دید بهتری بدهد و گرههایی از کارهای آموزشی بگشاید.
دکتر محسن حافظیان- داریوش آشوری، نویسندۀ «زبان باز»، از «واپسماندگی زبان فارسی»، از «زبان فارسی نمونهای از همۀ زبانهای جهان سوم» و «کاستیها و لنگیها و گنگیهایش» میگوید. زبان و اندیشۀ به کار رفته در این کتاب را «غربزده» نمیگویم؛ چراکه این اصطلاح را دیگر روشنفکران «مدرن» ما دوست نمیدارند و کهنهاش میپندارند و توانش هم در این باره اندک و نارساست. زبان و اندیشۀ این کتاب زبانِ آشفتۀ دیوزدگی است، همین.
چاپِ نخستِ «فرهنگِ واژههای فارسیِ سره برای واژههای عربی در فارسیِ معاصر» (فریده رازی، نشرِ مرکز) در سالِ 1372 به بازار آمد و چنین مینماید که نزدِ سرهنویسان جایگاهی ویژه دارد. بنده نیز به اندازهی خود از این نامه بهره بردهام ولی نادرستیهایی در آن راه یافتهاست که امیدوارم بازگفتـشان برای سرهنویسان، از رخدادِ دوبارهی چنین لغزشهایی پیشگیری کند. شاید در چاپهای پسینِ این دفتر نیز سودمند افتد.
هدف «فرهنگ واژههای فارسی سره برای واژههای عربی در فارسی معاصر»، شناساندنِ واژههای پارسی نابی است که در فرهنگهای کهن پارسی یاد و در ادبیات گذشته بسیار دیده شدهاند؛ ولی در زبان گفتار و نوشتار امروزین، کمتر شنیده و خوانده میشوند و جای خود را به واژههای تازی دادهاند.
کورش جنّتی- زیستن در جهان امروز، نیازمند زبانی ست که با ویژگیهای این جهان نوین سازگار باشد. رویکرد سنتی به زبان، پاسخگوی نیاز زبانی ما در رویارویی با این جهان نوین نبوده و نیست. بنابراین یا باید با پایفشاری بر روشهای ترادادی و کهنه، بییندهی ناکارآمدی و مرگ آرام زبانمان، دست کم در زمینهی دانش و فناوری باشیم یا با پذیرفتن راهکارهای نوین و هتا گاه ترادادشکن، تلاش کنیم زبان پارسی را از پرهون (دایره) کوچک زیستی خود بیرون آوریم.
ضياءالدين هاجرى- هرگاه كه شاهنامه را به دست مىگيرم تا اندكى بخوانم و دمى بررسى و پژوهش كنم، يا با خواندنش از دلتنگى بيرون آيم و از اندوه رهايى يابم، شگرفى و شگفتى واژگانش چنان گيج و منگ و هاج و واجم مىكند كه رُك و ساده مىگويم كه هنوز آن گونه كه بايد و شايد چيزى از آن نمىدانم و به راز و پوشيدگى واژگانِ بزرگ سرايندهاش، همانا بخرد فرزانهى بىهمتاى توس، پىنبردهام.
منوچهر پیشوا- بهرهی مطالعه و بررسی «فرهنگ واژگان گویشهای ایران» این تواند بود که همهی زبانها و لهجههای رایج در ایران بخشی از فرهنگ شفاهی ماست و با توجه به اینکه ریشه در دیرینترین گویشهای ایرانی، اوستایی و حتی مادی باستان دارد میتواند خزانهای باشد، برای هرچه غنیتر کردن زبان فارسی رایج امروزی که زبان ملّی و تکیهگاه فرهنگ، ادبیات، اندیشهی ایرانی و میراث مشترک همه تیرههای آریایی ست.
شهربراز- «چوگان» را کوتاه شدهی «چوبگان» و «چوپگان» دانستهاند؛ اما در پارسی میانه این واژه به صورت caw(la)gan «چَولَگان» آمده است که صفت «چولَگ» است. چولَگ به معنای خمیده است و امروزه به صورت «چوله» درآمده است و شکل دیگر آن «کوله» است که در «کج و کوله» به کار میرود. علت نامگذاری این بازی به خاطر چوب آن است که سر آن کج و خمیده بوده و به صورت کمچه یا قاشق بوده است که با آن گوی را در هوا میگرفتند.