واژه‌نامک فیسبوکی

فرشته مولوی: کاربران شبکه‌های مجازی، از جمله فیسبوک، ناگزیر به به‌کاربردن روزمره‌ی واژه‌ها و ترم‌های ویژه‌ی فضای آن شبکه‌اند. در حالی که گرایش به کاربردِ واژه‌های انگلیسی و در واقع «انگلیسی‌پرانی» در میان مردم (به‌ویژه جوانان و خارج‌رفته‌ها) پرتوان و پرشتاب است، جای شگفتی ندارد که انبوهی از این دست واژه‌ها و ترم‌های انگلیسی به‌آسانی به گفتار و نوشتار فارسی‌زبان‌ها راه پیدا کنند. درست است که در هیچ زمانی، به‌ویژه در این زمانه‌، بایسته و شایسته نیست که زبان فارسی راه را بر واژه‌های بیگانه ببندد. با این همه این هم درست است که ورود سیل‌آسا و بی‌رویه‌ی واژه‌های انگلیسی به گستره‌ی زبان فارسی این زبان را سست می‌کند. واژه‌ یا ترم بیگانه اگر در صورت نیاز به زبان فارسی راه پیدا کند و با دستگاه آوایی آن کم یا بیش بخواند و پیرو دستور و ساختار آن بشود، زیانی به آن نمی‌زند. اما اگر کار به همین روال و با همین شتاب پیش برود و کاربران زبان فارسی این چنین «دست تطاول به خود گشوده» بشوند، بیم آن می‌رود که فارسی شیر بی‌یال و دم و اشکمی بشود که دیگر هیچ «طلسم معجزتی» پناهش نباشد. از این چشم‌انداز و با این باور که هرکس که اهل قلم است و زبان را ابزار کار خود می‌داند (از نویسنده و مترجم گرفته تا دستورشناس و زبان‌شناس) بایستی به اندازه‌ی توان خود برای پایداری و استواری زبان فارسی گامی بردارد، واژه‌نامک زیر فراهم شده تا شاید راهگشا باشد. در این فهرست آنچه با دوستاره آمده، پیشنهاد من است (یعنی تا جایی که من می‌دانم دیگران چنین برابرنهاده‌ای را پیشنهاد نداده‌اند). آنچه با یک ستاره آمده، یعنی در یک منبع معتبر (مانند «فرهنگ علوم انسانی» یا «فرهنگ معاصر پویا» یا «فرهنگ واژه‌های پارسی» دکتر حیدری یا فرهنگستان) آمده و من می‌پسندم. آنچه بی ستاره آمده، یعنی به‌کار رفته اما من نمی‌پسندم. ناگفته پیداست که برابرنهاده‌های زیر در بنیاد بر پایه‌ی کاربردشان در فیسبوک پیشنهاد شده‌اند.

 

Account settings       ** گذارگاه‌های حساب / تنظیمات حساب / ساماندهی حساب

Acquaintances          *آشنایان

Activate                   **به‌کار انداختن / فعال کردن

Active                      **درکار / فعال

Activity log               **کاردفتر

Admin                      *گرداننده / ادمین

Ads                         *آگهی‌های بازرگانی

App                        **برنامک

Basic info.               *آگهانش پایه / اطلاعات پایه

Block                      **راهبند زدن

Campaign               *کارزار / کمپین، پویش

Chat                       *گپ / *گپ زدن

Chat room               **گپ‌خانه

Close friends           *دوستان نزدیک

Comment               **نگر / کامنت / نظر

Confirm                 *استوار کردن / *تایید کردن

Cover photo           **عکس سَربرگه

Create                    *ساختن

Data                       *داده‌ها

Delete                    **پاک کردن

Download               *بارگیری / *بار گرفتن

E-book                   **ایکتاب / کتاب الکترونیک

Edit                       *ویراستن /* ویرایش کردن

Embed post            **پُست را گنجاندن

Event                     *رویداد

Explore                  *گشتن

Face book              *فیسبوک / رخ‌نامه

Facebook page       **برگه‌ی فیسبوکی

Facebook profile     **چهره‌نمای فیسبوکی

Fan                       *هوادار

Fan page               **هواداربرگه

Follow                   **پیگیر شدن، دنبال کردن

Follower               **پیگیر، دنبال‌کننده

Forward                *باز فرستادن

Friend                   *دوست

Friend request        *درخواست دوستی

Gift                       *پیشکش / هدیه

Group                    *گروه

Home                    *خانه

Home page            برگه‌خانه*/ صفحه‌ی اصلی

Insights                 **واکاوی‌ها

Interests                **دلبستگی‌ها

Join                        *پیوستن

Like                       *پسند زدن /*پسند / لایک زدن / لایک

Link                       **بند /*پیوند / لینک

List                        *فهرست

Log in                    *وارد شدن

Log out                  *خارج شدن

Manage                 **سامان دادن

Message                *پیام

News feed            *خبرخوان

Note                    *یادداشت

Notification           **آگاه‌باش

Option                   *گزینه

Pages Feed           **برگه‌خوان

Password              گذرواژ*

PDF                      *پی.دی.اف

Pending items        **زا‌به‌راه‌ها

Poke                      **سُک / **سُک زدن

Post                      *پست

Preference             *برگزینش

Privacy                   *خلوت/ **ناهمگانی

Profile                   *چهره‌نما

Profile picture         *عکسِ چهره‌نما

Recent activity        *کارِ تازه

Request                 *درخواست

Restricted list          **فهرست مرزبند شده‌ها

Remove                  *برداشتن

Saved                    **اندوخته / *پس‌انداز

Scroll down             **پایین آوردن

Scroll up                 *بالا بردن

Search                   *جست‌وجو

Section                   *بخش

Share                     *هم‌رسانی / به‌هم ‌رساندن

Shortcuts                *میانبرها

Social plugins          **به‌هم‌رسی‌های اجتماعی

Status                    **حرف‌وحال / حسب حال / استتوس

Suggested pages     **برگه‌های پیشنهادی

Tabs                      **بخش‌نماها

Tag                       *برچسب / *برچسب زدن

Ticker                    **تیک‌زن

Timeline                ** دیوار (نخست فیسبوک واژه‌ی دیوار را به‌کار می‌برد) / *زمانبندی

Timeline review      **بازبینی زمانبندی

Top story               **سرداستان

Trending                **(فهرست) بالاپریده‌ها

Unfriend                **نادوست / **نادوست کردن

Update                  *روزآمد

Upload                  *بارگذاری / *بار گذاشتن

آگاهی: برای پیوند با ما می‌توانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از به‌روزرسانیهای تارنما می‌توانید هموند رویدادنامه پارسی‌انجمن شوید و نیز می‌توانید به تاربرگ ما در فیس‌بوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.