پارسی انجمن _{در پاسداری و پالایش زبان فارسی}

دکتر محمّد جواد مشکور: در این گفتار کوشیده‌ام از روی مدارک تاریخی و محکم و دنیاپسند که سلسله روایات آنها از قرن‌ها پیش تا به امروز ادامه داشته است، تاریخچۀ نام واقعی «خلیج‌ فارس» را ارائه کنم.

پارسی‌انجمن: واژه‌ی «درود» در زبان پارسی نو، که به معنای «سلام» به‌کار می‌رود، ریشه‌ای کهن در زبان‌های ایرانی و هندواروپایی دارد. در نوشته‌های پارسیگ (پارسی میانه)، ریختهایی مانند [drōd]، [drōdag]، [drōdīh] و … به معنای «سلامتی، تندرستی» دیده می‌شوند. این واژه‌ها همگی به ریشه‌ی اوستایی drvatāt بازمی‌گردند که به معنای «تندرستی، سلامت، استواری» است.

پارسی‌انجمن: «خطِ پهلوی» نوشته‌ی التفاتِ عبدی‌زاده است. بخشهای این نبیگ چنین‌اند: «پیشگفتار، درآمدی بر زباشناسی، زبانهای ایرانی، خط (دبیره)، خطِ میخی، خطِ پهلوی، خطِ اوستا، خطِ زبانِ پارسی، ساختمانِ واژگانِ پارسی، چگونگیِ واجهای پارسی، هزاورش، اعدادِ پارسی، چکیده‌ای از دستورزبانِ پارسی، گزیده‌ی متنِ پهلویِ مینوی خرد، گزیده‌ی متنِ پهلویِ اندرزِ مارسپندان، گزیده‌ی متنِ پهلویَ کارنامه‌ی اردشیرِ بابکان و واژه‌نامه».

مهدی تدینی:‌ «مردمی‌ترین» مدرسه‌ای که در ایران ساخته شد، بدون کمک علمای دین و نهادهای دولتی، مدرسۀ رشدیه بود. پرسشم این است که رشدیه در مدرسه‌هایی که در ایروان و تبریز ساخت، «به» چه زبانی تدریس می‌کرد؟ روزی که رشدیه مدرسه‌اش را در ایروان تأسیس کرد، آن کسی که قرار بود نیم‌قرن بعد رضاشاه شود، طفلی چهار پنج ساله بود. آیا رشدیه دچار شووینیسم بود؟ ایرانشهری و ناسیونالیست بود؟ شاید هم زنده‌یاد رشدیه چهل سال قبل از موسولینی فاشیست بوده! چنین حرف‌هایی حتی در قالب طنز هم شرم‌آور است. رشدیه همان کاری را کرد که از گذشته‌های دور در ایران می‌شد.

از دیرباز زبان فلسفه در کشور ما بسیار با واژگان بیگانه درآمیخته است. امروز این درآمیختن بیش‌تر با زبان‌های انگلیسی و عربی است. در روزگار ما بسیاری از مترجمان کتاب‌های فلسفی خود را به رنج نمی‌اندازند و واژگان تازه‌درون‌شده به فلسفه را به همان سان که هست، بیش‌تر به گونه‌ی انگلیسی، به زبان فلسفی می‌آورند.
در این نوشته می‌خواهیم برخی برابرنهادهای پارسیِ «فلسفه‌ی علم» نوشته‌ی الکساندر برد با گردانش ساسان مژده را بیاوریم.

پارسی‌انجمن: «فرهنگ گویشی خراسان بزرگ» گردآورده‌ی امیر شالچی است.
در گویش خراسان واژه‌های رسا و زیبا و سودمندی به چشم می‌خورند که امروز هم می‌توانند به کار آیند بر پرباری زبان بیفزایند. فرهنگ گویشی خراسان بزرگ به همین انگیزه‌ فراهم آمده است.

عباس سلیمی آنگیل: از آنجا که در ایران، زبان ترکی آذربایجانی پیش از سخنان رئیس‌جمهور هیچ محدودیتی نداشته است و پس از آن نیز گواهیم که هیچ محدودیتی ندارد و ایشان باز هم در سخنرانی‌های خود شعرهایی از شهریار و شاعران دیگر می‌خواند، ناگزیر باید پذیرفت که این زبان در درازای تاریخ ایران تنها «چند ثانیه» ممنوع بوده است؛ آن چند ثانیه‌ای که آقای رئیس‌جمهور در آستانه‌ی روز زبان مادری به ممنوعیتش نیاز داشت!

عباس سلیمی آنگیل: فیلم سخنرانی الناز سخائیان، مدیرعامل بخش ایرانی شرکت نستله، یک هفته‌ای است در رسانه‌ها فراگیر شده است. راست این است که بگوییم قرعه به نام ایشان افتاد، وگرنه سال‌هاست که زبان کسب‌وکارهای اینترنتی همین است؛ همین‌قدر شترگاو پلنگ، معجونی هفت‌رنگ از خود‌کم‌بینی و نافرهیختگی.

پارسی‌انجمن: پارسیِ پرکاش فرهنگِ گزیده‌ی سانسکریت به پارسی است که در زمانِ پادشاهی اکبرشاه، پادشاهِ فرهنگ‌دوستِ گورکانیِ هندوستان، فراهم آمده است.
این فرهنگ که در سده‌ی دهمِ اسلامی نوشته شده از نخستین فرهنگهای سانسکریت به پارسیِ دری است و شاید تنها از این رو شایانِ نگرش.

پارسی‌انجمن: احمدِ کسروی کافنامه را در سالهای ۱۳۱۴ و ۱۳۱۵ در ماهنامه‌های پیمان و ارمغان چاپ کرد و با آن که ۹ دهه‌ای است که از چاپخشِ آن می‌گذرد، هنوز ریزبینیهایی بسیار در آن هست که پژوهشگران بی نیاز از خواندن و بررسیِ این گفتار نیستند.