پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Bozorgmehr-Loghman پارسی‌گویانِ باستان زبانِ خویش را چه می‌نامیده‌اند؟ پهلویگ پهلوی پهلوانیگ پهلوانی پارسیگ پارسی باستان پارسی پارتی بزرگمهر لقمان آریایی pārsīg pārsa pahlavānīg airya پارسی انجمن

پارسی‌گویانِ باستان زبانِ خویش را چه می‌نامیده‌اند؟

بزرگمهرِ لقمان: از کهن‌ترین نبشته‌های بر جای مانده از زبانِ پارسی (از ۲۶۰۰ سالِ پیش) تا به امروز، پارسی‌گویان زبانِ خویش را «پارسی» می‌خوانده‌اند؛ چونان که در زمانِ هخامنشیان «پارسه»، به روزگارِ ساسانیان «پارسیگ» و پس از تازش «پارسی» می‌گفته‌اند.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی 225-1396-9-8 درباره‌ی نامِ «پارسی‌انجمن» نامواژه موصوف و صفت گزارواژه پارسی‌انجمن پارسی انجمن پارسی انجمن

درباره‌ی نامِ «پارسی‌انجمن»

گروهی از خوانندگانِ «پارسی‌انجمن» درباره‌ی نامِ انجمن و چراییِ پیش‌افتادنِ گزارواژه (پارسی) بر نام‌واژه (انجمن) در این نام پرسیده‌اند.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی  «صفت» و همتای پارسی‌اش* واژه‌سازی گزارواژه صفت بزرگمهر لقمان پارسی انجمن

«صفت» و همتای پارسی‌اش*

بزرگمهر لقمان: آذرکیوان تخمی افشاند که تا امروز بار داده است. سخن درباره‌ی واژه‌های «دساتیری» نیست که تنها بار و برِ این درخت‌اند، سخن درباره‌ی تخم یا بُن است که بیرون شدن از دستورِ زبانِ پارسی است.

بسیاری پس از آذرکیوان واژه‌هایی که او برساخت به کار بردند و برخی واژه‌ها نیز، مانندِ تیمسار، جا افتادند و بسیاری نیز چون آذرکیوان نیازی ندیدند زبانهای ایرانی و دستورِ زبانِ پارسی درست بشناسند و دست به واژه‌سازی به راهِ او زدند. چونان «زابه» که اگر چه ساخته‌ی آذرکیوان نیست با همه‌ی این کیوانی است، چه از دستورِ پارسی پیروی نمی‌کند.

«زاب» برایِ نامِ کس و نامِ شهر و نامِ روستا و نامِ رود به کار رفته است و شاید تا ایرانیِ باستان هم بتوان آن را دنبال کرد، لیک از زاب/ زابه به جایِ صفت جز آذرکیوان و تنی چند بهره نبرده‌اند.

برایِ در پیش نهادن واژه‌ای پارسی به همتاییِ صفت، چند زبانِ کهن همچون سوریگ، هلنی، ارمنی و سنسکریت می‌توانند نمونه‌ای از چگونگیِ واژه‌سازی در این زمینه باشند.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Russian-in-Persian وام‌واژه‌های روسی در ایران شهربراز زبان روسی روسی در پارسی روسی پارسی انجمن

وام‌واژه‌های روسی در ایران

شهربراز: پیوندِ نزدیک ایرانیان با مردمان روسی‌زبان به ویژه از روزگار قاجاریان آغاز شد و از همان روزگار واژه‌هایی به زبان پارسی راه یافته است. جست‌وجو در فرهنگ دهخدا برای وام‌واژه‌های روسی ۷۷ واژه را به دست می‌دهد. هم چنین با نگر به واژگان روان در زبان روزانه این شمار به نزدیک ۱۲۰ واژه می‌رسد. با همه‌ی این، بسیاری از وام‌واژه‌های یاد شده در فرهنگ دهخدا دیگر در زبان امروزی کاربردی ندارند، مانند نچالنک.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی 201-1396-5-10 «دیالکتیک» و همتای پارسی‌اش واژه‌گزینی واژه‌سازی میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی فرزانگی ﺳﮕﺎﻟﺶ دیالکتیک دُویچمگوییک جدل پیکار بزرگمهر لقمان dialektik dialectique dialectic پارسی انجمن

«دیالکتیک» و همتای پارسی‌اش

بزرگمهر لقمان: در پارسی به جایِ دیالکتیک بیشتر «جدل» را نهاده‌اند، لیک زبانِ پارسی خود دستِ‌ِ کم دو واژه به همتاییِ جدلِ عربی دارد و نیازی به واژه‌سازی یا وام‌گیری در این باره نیست: «ﭘﯿﮑﺎر» (پارسیگ: pehikār) و «ﺳﮕﺎﻟﺶ» (پارسیگ: uskār) که هر یک در جایی درخور تواند به کار رفتن …

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Word-formation بنیادهای دانشی واژه‌سازی و واژه‌گزینی واژه‌گزینی واژه‌سازی فرهنگستان علی کافی پارسی انجمن

بنیادهای دانشی واژه‌سازی و واژه‌گزینی

پارسی‌انجمن: جُستار «مبانی علمی واژه‌سازی و واژه‌گزینی» نوشته‌ی علی کافی به «واژه‌گزینی به مثابه‌ی دانش»، «تعریفها»، «چند اصلِ موضوع علم واژه‌گزینی»، «روشهای مهم واژه‌گزینی» و «ضوابط واژه‌گزینی» می‌پردازد که به کار نویسندگان و پژوهشگران و گردانشگران و واژه‌سازان و سنجشگران می‌آید.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Parsig بررسی ساختار کارواژه‌های برساخته در پارسیگ و پارسی کارواژه‌های پارسیگ کارواژه‌های برساخته کارواژه پهلوی پارسیگ پارسی انجمن

بررسی ساختار کارواژه‌های برساخته در پارسیگ و پارسی

پارسی‌انجمن: زبان پارسی با همه‌ی زایندگی و زایایی می‌تواند از شیوه‌ها و نمونه‌های واژه‌سازی، به ویژه در کارواژه، از پارسیگ (پارسی میانه) پیروی و بهره‌جویی کند و توانایی خود را در برابر نیازهای روزانه، به ویژه در پهنه‌ی دانش و کِروگی[=صناعت]، بیفزاید. این شیوه می‌تواند یکی از راههای درست و بهنجار واژه‌سازی باشد.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Ashouri-3 بازاندیشی زبان فارسی ۳ دردشناسی زبان فارسی داریوش آشوری بازاندیشی زبان فارسی پارسی انجمن

بازاندیشی زبان فارسی ۳

داریوش آشوری: گرایش به زنده کردن و دوباره به کار گرفتن واژه‌های فارسی تنها یک مسالۀ ذوقی نیست بلکه به نیاز ما به داشتن زبانی زایا نیز مربوط می‌شود و زبان زایا می‌باید دستگاه زاینده‌اش کار کند، و برای این کار باید به مایه‌های خود تکیه داشته باشد و آنچه را از بیرون می‌گیرد از آن خود کند.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Vazhehaye-Farhangestan-1 بارگیری «واژه‌های برابر فرهنگستان ایران» واژه‌های برابر فرهنگستان ایران فرهنگستان نخست فرهنگستان ایران فرهنگستان پارسی انجمن

بارگیری «واژه‌های برابر فرهنگستان ایران»

پارسی‌انجمن:‌ «واژه‌های برابر فرهنگستان ایران» گزارش پیراسته و گسترده‌تر «واژه‌های نو» فرهنگستان ایران است که پیش‌تر در پارسی‌انجمن در دسترس خوانندگان نهاده شده بود. این نِبیگ[=کتاب] دربردارنده‌ی نزدیک به پنج هزار واژه‌ای است که فرهنگستان نخست در زمینه‌های گوناگون دانشی یا همگانی برگزیده یا برساخته است.