شهر هرت

عباس سلیمی آنگیل (دبیر کارگروه آسیب‌شناسی پارسی‌انجمن): «نهاد» و «نهان» دو واژه‌ی فارسی‌اند که واگویه‌ی استانبولی آن‌ها «نیهاد» و «نیهان» می‌شود. سال‌ها پیش دیده بودم که نهاد را همچون نامی پسرانه به کار ببرند، اما ندیده و نشنیده بودم نهان نامی دخترانه باشد.

سریال‌های تلویزیونی ترکیه‌ای، اگرچه قصه‌ای نو یا نگاهی ویژه‌ای ندارند و به‌حق آبکی شمرده می‌شوند، به یاری سیاست‌های فرهنگی این چهار دهه چنان شیفتگانی در ایران دارند که امروزه «نیهاد» و «نیهان» (با واگویه‌ی استانبولی) دو نام پرهوادار در میان خانواده‌های ایرانی‌اند. نام نخست را بر پسر و نام دوم را بر دختر می‌نهند.

اگر به پدر و مادر این کسان بگویی نیهاد و نیهان همان نهاد و نهان خودمان‌اند و بهتر است با واگویه‌ی رایج و درست به کار روند، چون زاغی که قالب پنیری دیده باشد به‌ت می‌تازند یا دست‌کم جوری نگاهت می‌کنند که گاو به چرمگر و خر به نعل‌بند نگاه می‌کند!

اثرگذاری این سریال‌ها بر جامعه‌ی ایران شگفت‌انگیز است: رواج ناگهانی نام‌های مغولی‌ای چون نویان و اورهان و آیهان و…، آن‌هم در سراسر ایران (برای نمونه بنگرید به اینجا)، نشان می‌دهد که چگونه این جامعه بی پدافند رها شده است و هزینه‌های سرسام‌آوری که برای سریال‌های مختار و موسی و شعیب و… از جیب مردم مال‌باخته‌ی ایران پرداخت شده، چه اندازه بیهوده بوده‌اند! (سخن طباطبایی را به یاد می‌آورم: همه‌چیز در ایران صاحب دارد جز ایران!)

اثرگذاری‌های سریال‌های ترکیه‌ای فراتر از دگرگون کردن ذوق و سلیقه‌ی نام‌گذاری مردم ایران است. در دیگر سویه‌های زندگی ایرانیان هم به همین نیرو می‌تازد و پیش می‌رود: چکیده‌ی پیام اخلاقی سریال‌های ترکیه‌ای این است که همسر یک چیز است و دلبر یک چیز دیگر! من درباره درستی یا نادرستی این پیام سخنی ندارم و به‌ش نیندیشیده‌ام، اما فراگیر شدن و توده‌گیر شدن چنین نگاهی را ناپسند می‌دانم. مد مسئله‌ای اجتماعی است و با ارزش‌گذاری سروکار دارد. این سریال‌ها خیانت را به مد تبدیل می‌کنند، همان‌ گونه که نهاد و نهان را به نیهاد و نیهان!

از دیگر سو، این سریال‌ها تاریخ منطقه را از نگاه منافع ملی ترکیه بازتاب می‌دهند. به دیگر سخن، رویدادهای تاریخی را غیرتاریخی و دل‌بخواهی می‌نگرند و از این چشم‌انداز نیز، افزون بر نادان‌پروری، دست‌درازی به تاریخ و فرهنگ ایران را پیشه‌ی خود ساخته‌اند.

آگاهی: برای پیوند با ما می‌توانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از به‌روزرسانیهای تارنما می‌توانید هموندِ رویدادنامه پارسی‌انجمن شوید و نیز می‌توانید به تاربرگِ ما در فیس‌بوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.