پارسیانجمن: «اروندرود» نوشتهی استادِ زندهیاد بهرامِ فرهوشی است.
این جستار چنین آغاز شود که «از آن روزگار که بنیادِ شاهنشاهیِ ایران گذاشته شد و سرزمینِ آشور به دست ماد و سپس بابل به فرمانِ کورشِ بزرگ گشوده گشت، اروندرود یا دجله همواره مایهی آبادانیِ سرزمینهای غربیِ شاهنشاهیِ ایران بود و با بندهایی که ایرانیان بر فرات و دجله ساختند، این بخش از شاهنشاهیِ ایران از بارورترین و زرخیزترین بخشهای ایرانِ کهن گشته بود و در کرانهی پرنعمتِ این رود، در درازای چندین سده، تیسپون، این نیرومندترین پایتختِ روزگارِ کهن، برپا بود و پادشاهانِ ساسانی از این شهر شاهنشاهیِ بزرگ و گستردهی خود را در شرق و غرب فرمان میراندند. این سرزمین تا هنگامی که به دست ایرانیان بود یکی از زیباترین جاهای رویِ زمین بود، آن گونه که تاریخنویسانِ رومی که از سرزمینهای سرسبزِ مدیترانه بدین سو آمده بودند این بخش از خاکِ شاهِ بزرگ را چنان آباد و سرسبز و خرم یافتهاند که با شگفتی ازش یاد کردهاند و در نوشتههای خود آن را چونان بهشت گفتهاند.»
با این پیشگفتار استاد فرهوشی به خاستگاهِ اروندرود یا دجله و سرچشمهی اروندرود و ریشهشناسی واژههای پیونددار با آن و نیز به واکاویِ برخی برماندهای تاریخی در این باره پرداخته است.
ایشان همچنین به واژهی «عبادان» پرداخته و نشان داده که چگونه این واژه عربیشدهی «اُپاتان» است که بخشِ نخست آن ō به چمِ(معنیِ) آب است و بخشِ دیگرِ آن pāt از ریشهی پاییدن و واپسینبخش آن هم پسوندِ نسبتِ ān است و رویِ هم رفته، «اُپاتان» به چمِ جایی است که در آن جای از آبِ دریا و رود پاسبانی میکنند و آن را میپایند و این ساخت را در نامهای دیگر، مانندِ آتورپاتکان، هم بینیم.
اروندرود را در «این جای» بخوانید.
آگاهی: برای پیوند با ما میتوانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از بهروزرسانیهای تارنما میتوانید هموندِ رویدادنامه پارسیانجمن شوید و نیز میتوانید به تاربرگِ ما در فیسبوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
جستارهای وابسته
بارگیریِ «فرهنگِ پهلوی»ِ فرهوشی پارسیانجمن: «فرهنگِ پهلوی» گردآوری و نوشتهی بهرامِ فرهوشی است که استادِ زندهیاد ابراهیم پورداود بر آن پیشگفتار نوشتهاند.
هر چند نزدیک به شست سال از چاپ این فرهنگ میگذرد و تا اندازهای رنگِ کهنگی به خود گرفته است، با همهی این هنوز سودمندیهای خود را […]
بارگیریِ «نامهای ایرانیِ» فرهوشی پارسیانجمن: استادِ زندهیاد بهرامِ فرهوشی (استادِ زبانهای ایرانی و فرهنگِ ایرانِ باستان) بر پایهی نِبیگِ استادِ زندهیاد «فردیناند یوستیِ» آلمانی این نامنامهی کوچک و ساده را که به کارِ همگان آید فراهم آورده است. […]
تارنمای «فرهنگِ فارسی ـ پهلوی» راهاندازی شد پارسیانجمن: تارنمای فرهنگِ «فارسی ـ پهلوی» برپایهی «فرهنگ فارسی به پهلوی» استاد زندهیاد بهرام فرهوشی راهاندازی شد و هماکنون در دسترس دوستداران و کوشندگان زبان پارسی است.
استاد فرهوشی: خط فارسی شاهکار است دکتر بهرام فرهوشی: خط ما ویژگیهای شکلنگاری دارد… خط هرقدر بیشتر بتواند به واژه شکل معین بدهد زودتر خوانده و نوشته میشود… از خوبیهای خط فارسی کوتاهنویسی واژهها و «اقتصاد مغزی» آن […]
بارگیری «فرهنگ فارسی به پهلوی» استاد فرهوشی «فرهنگ فارسی به پهلوی» فرهوشی برای نخست بار به سال ۱۳۵۲ چاپ شد. در این فرهنگ که بر پایهی فرهنگ پیشین ایشان (فرهنگ پهلوی چاپ شده به سال ۱۳۴۶) فراهم آمده است میتوان بسا واژههای ادب کهن پارسی را یافت و به یاری آنها به اندریافتی تازه از این واژهها رسید. همچنین بسیاری از واژههای بیگانه که کنون به کار برده میشوند و گاه میپنداریم […]
بارگیریِ «واژهنامهی مازندرانی» پارسیانجمن: از مرزِ سرسبز و خرمی که امروز مازندران نامیده میشود در نامههای باستان با نامِ تبرستان یاد شده است و پس از اسلام نیز نویسندگانِ ایرانی و انیرانی آن را تبرستان خواندهاند و در سدههای نخستینِ اسلامی نیز یاد و نامِ تبرستان و اسپهبدانِ نژادهی آن سامان در نبیگها (کتب) آمده است.
واژهنامهی مازندرانی یا فرهنگِ واژههای […]
دیدگاهی بنویسید.