«ایرانسل» همچنان پیام‌های «فینگلیش» می‌فرستد

پارسی‌انجمن

برای آن‌هایی که از سیم‌کارت‌های اعتباری ایرانسل استفاده می‌کنند، دریافت پیام‌های صورت‌حساب، پس از هر پیامک یا تماس تلفنی، بدل به یکی از بدیهی‌ترین اتفاقات در ارتباط با تلفن همراهشان شده است. اطلاع از صورت‌حساب و باقیمانده حساب برای دارندگان خطوط اعتباری امری لاجرم است و در ضرورت آن بحثی نیست؛ یعنی هر فرد دارنده خط اعتباری ایرانسل به ازای هر ارتباطی که با گوشی‌اش برقرار می‌کند نیاز دارد یک پیام از ایرانسل دریافت ‌کند. به گزارش «قانون»، این پیام‌های مهم می‌آیند تا دارنده سیم‌کارت مطلع شود که با باقیمانده حسابش، چند پیامک یا چند دقیقه تماس دیگر می‌تواند داشته باشد.

پیام‌های مهمی که پارسی را پاس نمی‌دارند

ایرانسل، اما پیام‌های فینگلیش می‌فرستد و همین موضوع چندی است علامت سوالی در ذهن کسانی به وجود آورده است که پیگیر شعارهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در راستای صیانت از خط و زبان فارسی بوده‌اند. این شعارها که بعضا رنگ طرح عملی هم به خود گرفته‌اند، آنقدر زیاد و رنگارنگ هستند که گویی این شرکت می‌خواهد حتی با تقبل هزینه‌های میلیاردی به نفع خط و زبان فارسی عمل کند، اما یک سوال بی‌پاسخ می‌ماند؛ چرا پیام‌های صورت‌حساب برای مشترکان ایرانسل که زیر نظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند به خط فارسی فرستاده نمی‌شوند؟

موضوعی با چند علت پیدا و پنهان

داستان فرستادن صورت‌حساب با خط لاتین اگرچه چند علت مشخص را به ذهن متبادر می‌‌کند، اما باید دانست که در این مورد با یک متغیر چندعلتی مواجهیم.

پیام‌های فارسی گران!

یکی از دلایلی که می‌تواند مطرح شود قیمت تمام‌شده ارسال پیام‌ها به فارسی است. همانطور که می‌دانیم کارکترهای فارسی به نسبت انگلیسی دیتاهای بیشتری دارد و اگرچه قیمت یک صفحه متن فارسی از متن انگلیسی ارزان‌تر می‌شود، اما یک جمله در فارسی ممکن است دو صفحه متن شود در صورتی که همان جمله به خط لاتین یک صفحه فضا را اشغال می‌کند. البته طرح این مساله اساسا با ماهیت موضوع در تناقض است؛ چراکه ایرانسل زیر نظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند و پیام‌های صورت‌حساب نیز باید توسط خودشان تامین هزینه شود و چون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خود کارفرماست به نظر نمی‌رسد این مشکل دلیل اصلی ایرانسل برای فینگلیش نوشتن باشد.

ایرانسل پیام‌های فینگلیش می‌فرستد و همین موضوع چندی است علامت سوالی در ذهن کسانی به وجود آورده است که پیگیر شعارهای شرکت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در راستای صیانت از خط و زبان فارسی بوده‌اند

طرح صیانت از خط و زبان فارسی؛ طرحی خام

یکی از علت‌های مهم این اقدام ایرانسل به نظر می‌رسد حجم گوشی‌های قاچاق در دست مردم باشد. گوشی‌هایی که به علت اینکه از مجاری رسمی وارد کشور نشده‌اند، دارای نرم‌افزار پشتیبان زبان فارسی هم نیستند؛ اما چرا می‌گوییم گوشی‌های قاچاق؟ چون به موجب قانونِ چند سال پیش، رئیس هیئت مدیره شرکت مخابرات، در راستای صیانت از خط و زبان فارسی، از ممانعت ورود گوشی‌های تلفن همراه فاقد نرم‌افزار پشتیبانی‌کننده زبان فارسی خبر داد. این قانون اینقدر با جدیت مطرح شده بود که پشتیبانی حقوقی از زبان فارسی برای گوشی‌های جدید وارداتی یک الزام شمرده می‌شد؛ چراکه مطابق با مقررات وزارت بازرگانی، ورود گوشی‌های فاقد برنامه فارسی به کشور ممنوع اعلام شد. از آنجایی که هر روزه تعداد زیادی گوشی از مبادی غیر قانونی وارد کشور می‌شود و به عبارتی وضعیت قاچاق گوشی در کشورمان بسیار فاجعه‌آمیز است می‌توان نتیجه گرفت بسیاری از گوشی‌های در دست مردم فاقد نرم‌افزارهای پشتیبانی‌کننده از زبان فارسی است.

وقتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات غیر مستقیم به قاچاق گوشی کمک می‌کند

البته یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث افزایش تلفن همراه قاچاقی و به تبع آن گسترش گوشی‌های فاقد نرم‌افزار پشتیبانی‌کننده زبان‌ فارسی شده است، متوجه خود وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان یک نهاد مسئول در این حوزه است. به گفته مسعود فاتح، مدیر پروژه بررسی افزایش تعرفه واردات گوشی تلفن همراه در مرکز پژوهش‌های مجلس هشتم یکی از عوامل افزایش تعداد گوشی‌های قاچاق، بدون کیفیت و فاقد نرم‌افزار پشتیبانی‌کننده از زبان فارسی، به شرکت مخابرات برمی‌گردد؛ زیرا با اقدام عجولانه وزارت صنایع برای افزایش تعرفه گوشی‌های تلفن همراه وارداتی موافقت کرده بود. البته این اقدام در جهت حمایت از تولید داخل بود؛ اما وقتی بر اساس آمار تقاضای جامعه بیش از عرضه باشد این طرح عملا خاصیت خود را از دست می‌دهد و غیر مسقیم به قاچاق این کالا کمک می‌کند.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به واقع، با تایید طرح وزارت صنایع و با تحمیل هزینه‌های زیاد به واردکننده گوشی‌های موبایل به گسترش قاچاق گوشی کمک کرده است و البته که خود حرکتی ضد قانون هم تلقی می‌شود؛ به این معنی که علاوه بر اینکه حرکتی منافی صیانت از خط و زبان فارسی قلمداد می‌شود، در واقع تاییدی نیز بر این روند ناسالم و غیر قانونیِ داشتن گوشی‌های بدون نرم‌افزار فارسی و مشروعیت‌بخشیدن به آن است.

آیا این بهانه‌ها بهایی را در خطر می‌اندازد؟

سیاست‌های یک بام دو هوا، گاهی خیلی توی ذوق می‌زند. از یک طرف با خسارت‌های میلیاردی چنانچه ذکر شد با افزایش تعرفه گوشی‌های تلفن همراه وارداتی موافقت کرد که خود به افزایش تلفن‌های قاچاق دامن می‌زند و از طرف دیگر تلفن‌های بدون پشتیبانی زبان فارسی را ممنوع می‌کند (دقت کنید که بیشتر گوشی‌های بدون نرم‌افزار قاچاق هستند) و در نهایت با یکی از زیرمجموعه‌های خود که ایرانسل باشد به خاطر فرستادن پیام‌های فینگلیش برخوردی نمی‌کند.

آنچه که مشخص است لزوم نگاهی کارشناسانه در این امر است. شاید به نظر برسد پرداختن به چنین موضوعی از حیز انتفاع خارج است؛ اما در واقع فرستادن همین پیام‌های غیر مهمِ ناچیز تا قبل از بسیج همگانی برای حمایت از طرح پیامک‌های فارسی به جای فینگلیش، می‌رفت تا خط فارسی را با مشکلات پیش‌بینی نشده‌ای مواجه سازد. شاید به نظر ساده بیاید، اما تصور کنید هر روز به اندازه تمام تماس‌ها و پیامک‌ها این صورت حساب با حروف لاتین فرستاده می‌شود در حالی که هیچ توجیه منطقی و اقتصادی پشت قضیه نیست. اگر هم توجیهی روا باشد حداقل از سوی وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات قابل قبول نیست که حداقل در چندین سال اخیر شاهد طرح‌هایی برای صیانت از خط و زبان فارسی از طرف این نهادها بوده‌ایم. طرح‌هایی که بعضا بوجه‌های کلانی هم بلعیده‌اند.

خلاصه اینکه در تصمیم‌گیری‌های مقطعی و غیر کارشناسانه تردید‌های جدی وجود دارد و اگر این طرح‌های هزینه‌بر جواب می‌داد پس الان نباید یکی از بزرگترین شرکت‌های زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات -ایرانسل- به دلیل اینکه هنوز تعداد بالایی گوشی قاچاق دست مردم هست، اقدام به زیر سوال بردن یکی از خط قرمزهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، یعنی فرستادن پیام به خط لاتین بکند و نسبت به خط و زبان فارسی که بی‌تردید زیربنای فرهنگی-هویتی همه‌ی ایرانیان است، این‌گونه بی‌تفاوت باشد. راستی مگر تهاجم فرهنگی، معنایی غیر از این می‌تواند داشته باشد؟!

پیام‌های فارسی گوگل در مقابل پیام‌‌های فینگلیش ایرانسل!

اما به رغم بی‌اعتباربودن توجیهاتی از آن دست که در بالا ذکر شد، فارسی‌خوان‌نبودن برخی از گوشی‌های در دست مردم یکی از دلایلی است که شرکت ارتباطی ایرانسل در توجیه ارسال پیام‌های فینگلیش خود به مشتریانش ارائه می‌کند. به این صورت که به هر حال، حداکثری بودن (جامعیت) اطلاع‌رسانی به مشترکین برای ایرانسل، بیش از صیانت از خط و زبان فارسی در این وضعیت اهمیت دارد و بهم ریختگی حروف و اعداد فارسی در برخی گوشی‌های موبایل در این خصوص از مسائل اصلی است، اما در صورت درست‌بودن این حرف باید پرسید، چرا کمپانی «گوگل» که اقدام به دومرحله‌ای‌کردن رمز‌های جی‌میل خود کرده است در پیام‌های خود به مشترکان از حروف و خط فارسی استفاده می‌کند. این اقدام گوگل در حالی است که اتفاقا رمز جی‌میل از صورت‌حساب ایرانسل به مراتب از خیلی جهات، امنیتی‌تر و حساس‌تر است. پس اگر دلیل فینگلیش‌فرستادن پیام‌های ایرانسل بهم ریختگی حروف و اعداد باشد، در ابتدا باید به این سوال پاسخ دهند که چرا شرکت‌های بزرگی مانند گوگل که ادعا و وظیفه‌ای برای صیانت از زبان و خط فارسی را نیز ندارند چنین به این خط و گویشورانش احترام قائل‌اند و حتی اعداد را هم به فارسی می‌نویسند؟!