شه مات و چک
یکی از کلیدواژه‌های چترنگ که نشان پایان بازی است «مات» شدن شاه یا «شاه مات» یا «شه مات» است. این «مات» واژه‌ای است پارسی به معناهای: سرگردان، سراسیمه، سرگشته، بیچاره، شکست خورده، و مبهوت. شه مات یعنی شاه شکست خورده و سرگشته و مبهوت شد.
checkmate در انگلیسی هم از «کیش‌مات» پارسی وام گرفته شده است.