
ریشهشناسی نام چهار فصل
شهربراز- در این جستار به بررسی ریشهشناسی نام چهار فصل سال در زبان پارسی و دیگر زبانهای هندواروپایی میپردازم.
شهربراز- در این جستار به بررسی ریشهشناسی نام چهار فصل سال در زبان پارسی و دیگر زبانهای هندواروپایی میپردازم.
شهربراز- بیگمان، فرهنگ دهخدا یکی از آثار سُترگ زبان پارسی است و شادروان علیاکبر دهخدا حق بزرگی بر گردن تمام پارسیگویان و پارسینویسان دارد؛ اما آنچه امروزه به صورت فرهنگ دهخدا در دست ماست، مانند هر کاری که در گذشته انجام گرفته است، ایرادهایی دارد که گاهی برای کارهای پژوهشی و زبانشناسی مشکل میسازد. در این جستار به چند مورد به کوتاهی اشاره میکنم.
پروفسور کارلو ساکونه: ایتالیایی و فارسی مملو از حروف آوایی و مصوّت هستند که قادرند حالتی آهنگین و جذاب به آنان ببخشند، درست برخلاف زبانهایی مانند عربی و آلمانی که زبانهایی سرسخت و خشن هستند. همین امر باعث میشود از این دو زبان به عنوان زبانهای مناسب برای آواز خواندن یاد شود.
سالانه امکان دانشآموختگی را در اختیار چند ده هزار تن از فارسیزبانان و مشتاقان زبان فارسی یا همتباران و همفرهنگان خود در کشورهای حوزه فرهنگ ایرانی قرار دهیم. این کار میتواند گام بلندی در راستای آشنایی با تاریخ و فرهنگ مشترک و گسترش زبان فارسی در کشورهای «جهانِ نوروز» باشد.
مسعود ارشادیفر و مهران ارشادیفر- پسوندها و پیشوندها از گوشههای بنیادی و واژهساز زبان پارسی هستند که همواره در پژوهشهای دستوری از جایگاه ویژهای برخوردار بودهاند. دو پسوند “ل” و “ال” در زبان پارسی کاربرد گستردهای داشتهاند؛ ولي شوربختانه هیچ کسی در این دورهی درازی که از نگارش دستور زبان پارسی میگذرد، چشمی به آنها نداشته است.
شب «محمدتقی دانشپژوه» از شبهای بخارا، غروب ۲۰ آذرماه ۱۳۹۲ در ساختمان کانون زبان فارسی برگزار شد. او فهرستنگار، کتابدار، معلم و پژوهشگری برجسته بود که در سال ۱۲۹۰ در آمل به دنیا آمد.
شماری از پژوهشگران در کابل نهادی ویژه را برای تقویت زبان و ادبیات فارسی در افغانستان به نام پژوهشکده زبان و ادبیات راهاندازی کردهاند. به گفتهی فرنشین این پژوهشکده، این نهاد با آرمان تقویت زبان و ادبیات به عنوان ابزار ارتباطی، رشد زبان و ادبیات، روشمندسازی و کاربردی کردن پژوهشهای ادبی ایجاد شده است.
دکتر جلیل دوستخواه در این یادداشت میگوید که «چشمداشت ما از خواهران و برادرانمان در تاجیکستان، اینست که تاریخ و فرهنگ و زبان مشترکمان را فدایِ گرایشها و رویکردهای روزمرّهی سیاسی نکنند.»
در این جستار بیژن رفیعی سرشکی «کارکرد ریشهها و واژههای زبان پارسی در زبانهای دیگر»، «ویژگیهای زبان پارسی»، «سادگی زبان پارسی» و چرایی «پاسداری از زبان» را بیان میکند و در پایان میگوید: «امروزه مردمان جهان در پی پاسداری از زبان خود هستند و نیاز این کار را دریافتهاند. برماست که نیاز به ارزش نهادن و پاسداری از زبانمان را دریابیم و با برنامهریزیهای زمانبندی شده زبان پارسی را از این گونهی ناگوار به درآوریم.»
در زمینهی واژهسازی علمی و فنی نیاز به گسترش دامنهی واژگان زبان پارسی کنونی داریم. نه تنها واژگان بلکه باید وند (پیشوند و پسوند)های بیشتری را هم به دستگاه واژهسازی بیافزایم. وگرنه مجبور میشویم که برای چند پیشوند به کار رفته در واژههای بیگانه، یک پیشوند پارسی را به کار ببریم. …