عباس سلیمی آنگیل (دبیر کارگروه آسیب‌شناسی پارسی‌انجمن): چندی پیش با دوستی درباره‌ی ساخت «مثل چی + کارواژه (فعل)» سخن می‌گفتم. در پایان به این نتیجه رسیدیم که این ساخت برای بزرگ‌نمایی به کار می‌رود، نه همانندسازی.
در کتابهای دستوری که خوانده‌ام، ندیده‌ام به ساختار جمله‌ی بالا توجهی کرده باشند. ساخت «مثل چی/ مانند چی/ عین چی و… +کارواژه» چند سالی است که در زبان کوچه و بازار به کار می‌رود. چنان‌که در کتابهای بیان و صنایع ادبی پذیرفته شده است، هر تشبیهی چهار بخش دارد: ماننده (مشبه)، مانسته (مشبه‌به)، مان‌روی (وجه‌شبه)، مان‌واژ (ادات تشبیه). در این ساخت، مانسته غایب است؛ نه آنکه پنهان باشد و به قرینه‌ی معنایی زدوده شده باشد. (برابرهای فارسی بخش‌های تشبیه از آقای کزازی است.) پس می‌توان گفت همانندسازی‌ای در کار نیست.
در عبارت «دیروز توی زمین ورزش دیدمش، مثل چی می‌دوید/ داشت مثل چی می‌دوید»، گوینده سر آن ندارد که دویدن کسی را به دویدن جانداری دیگر همانند سازد. بلکه تنها بر بسیار دویدن یا تند دویدن پای می‌فشارد. گاهی ممکن است با یک قید به کار برود: «سرم رفت! هی مثل چی یک‌ریز حرف نزن!»
اما جور دیگر هم می‌توان دید: شاید مانسته‌ی این جمله برای به جای آوردن ادب زدوده شده است؛ زیرا مانسته در چنین بافت‌هایی بیشتر جانور است. هرچه هست، هدف از به‌کارگیری این ساخت (مثل چی + کارواژه) بزرگ‌نمایی است، نه همانندسازی.
آگاهی: برای پیوند با ما می‌توانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از به‌روزرسانیهای تارنما می‌توانید هموندِ رویدادنامه پارسی‌انجمن شوید و نیز می‌توانید به تاربرگِ ما در فیس‌بوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
جستارهای وابسته
قانون‌های زینتی عباس سلیمی آنگیل (دبیر کارگروه آسیب‌شناسی پارسی‌انجمن): برخی قانون‌ها را برای به کار نبستن تصویب کرده‌اند. همان‌گونه که کسی از مرغ زینتی چشمِ تخم گذاشتن ندارد (گیریم گاهی هم تخمی بگذارد)، از این قانون‌ها هم نباید توقعی داشت. «قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» در بالاسر همه‌ی قانون‌های زینتی ایستاده است و بر […]
یک بام و دو هوا عباس سلیمی آنگیل: جایزه‌ی یکپارچه‌سازی جایزه‌ای است که دولت آلمان به پناهندگان و مهاجران آلمان‌دوست می‌دهد. این جایزه در سال ٢٠١٧ به یک ایرانی به نام محمد پاسدار داده شد. دویچه‌وله این جایزه را «جایزه‌ی هم‌پیوندی» نامیده بود و چنین نوشته بود: «این جایزه هر سال به افرادی که در هم‌پیوندی و ادغام با جامعه‌ی آلمانی تلاش کرده‌اند اهدا […]
بگذار تا از این شب دشوار بگذریم عباس سلیمی آنگیل: از آنجا که مردم افغانستان، چه خود آگاه باشند و چه نباشند، پاره‌ای از فرهنگ و تمدن ایرانی‌اند و از ما، ناچار باید به این مسئله بیندیشیم و به دنبال گشودن گره به دست و نیز حل منطقی مسئله‌ی مهاجران غیرقانونی افغانستانی در ایران برآییم. باید سبب‌ها و انگیزه‌ها را شناخت و بر زمین واقعیت گام نهاد، وگرنه گمراه می‌شویم. […]
چند نمونه از فارسی‌نویسی رسانه‌های برون‌مرز: زبان‌بازانِ بی‌زبان عباس سلیمی آنگیل: زبان روزنامه‌ها و نوشتار اهل خبر از آغاز دردسرزا بوده و با همین انتقادها تا اندازه‌ای خوانا و رسا شده است. خانلری دربارهٔ واکنش روزنامه‌ها به برخی از نقدهایش از عبارت «جمعی بی‌سروپا و روزنامه‌چی» استفاده می‌کند. این‌ها در دوره‌ای گله و شکایت داشتند که در سنجش با زمان ما روزنامه‌نگاران باسوادتری دست به قلم […]
زبان‌بستگی، زبان نستله‌ای (نگاهی به دُرفشانی‌های مدیرعامل نستله) عباس سلیمی آنگیل: فیلم سخنرانی الناز سخائیان، مدیرعامل بخش ایرانی شرکت نستله، یک هفته‌ای است در رسانه‌ها فراگیر شده است. راست این است که بگوییم قرعه به نام ایشان افتاد، وگرنه سال‌هاست که زبان کسب‌وکارهای اینترنتی همین است؛ همین‌قدر شترگاو پلنگ، معجونی هفت‌رنگ از خود‌کم‌بینی و […]
برخی از عوامل افت دانش‌آموزان در درس زبان و ادبیات فارسی عباس سلیمی آنگیل: سستی دانش‌آموزان در نوشتن و گفتن (درس زبان و ادبیات فارسی) علت‌های چندگانه‌ای دارد. می‌دانیم که آموزش‌وپرورش نهادی ورشکسته است: از صورت و محتوای کتابهای درسی تا شیوه‌ی ارائه‌ی آن و از کم‌سوادی مؤلف و معلم تا عمری که در مدرسه‌ها گم می‌شود. در این بلبشو، حذف درس زبان و ادبیات فارسی از کنکور هم بی‌تأثیر نبوده است. این کنش […]
دیدگاهی بنویسید.