«دساتیر» جُستاری از استاد پورداود

جستارهای وابسته

• دساتیر، زبانِ پاک و غالبِ دهلوی پارسی‌انجمن: با پیدایشِ «دساتیر» نویسندگانی بسیار از سده‌یِ یازدهمِ مهی بدین‌سو در هند و ایران و دیگر سرزمینهایِ پارسی‌زبان از سبکِ سره‌یِ آن پیروی کردند. یکی از ایشان غالب دهلوی چامه‌سرا و نویسنده‌یِ بزرگِ پارسی‌گویِ هند است. در این جستار نویسنده می‌کوشد فراز و نشیب دساتیری‌نویسانِ هند را با رویکرد به چامه‌هایِ غالب […]
• «صفت» و همتای پارسی‌اش* بزرگمهر لقمان: آذرکیوان تخمی افشاند که تا امروز بار داده است. سخن درباره‌ی واژه‌های «دساتیری» نیست که تنها بار و بر این درخت‌اند، سخن درباره‌ی تخم یا بُن است که بیرون شدن از دستورِ زبانِ پارسی است. بسیاری پس از آذرکیوان واژه‌هایی که او برساخت به کار بردند و برخی واژه‌ها نیز جا افتادند و بسیاری نیز چون آذرکیوان نیازی ندیدند زبانهای […]
• آسیب‌شناسیِ پارسیِ سره منوچهرِ فروزنده فرد: نگارنده سرِ آن دارد که در این نوشتارِ کوتاه به بررسیِ برخی از نادرستی‌های فرهنگِ واژگانِ پارسی بپردازد. آماجِ نگارنده تنها آسیب‌شناسیِ فرهنگ‌نویسی و پارسی‌نگاری‌ست، نه چیزِ […]
• پورداوود و واژه‌سازیِ دانشیِ پارسی شهربراز: برای واژه‌سازی دانشی به کارگیری زبان‌های باستانی ایرانی بایسته است. استاد ابراهیم پورداوود در پیشگفتاری بر کتاب «فرهنگ پهلوی- فارسی» دکتر بهرام فره‌وشی چنین نوشته است: «پیش از هرچیز باید به زبانی بپردازیم که پیش از پارسی نو، زبان نیاکان ما بوده و آن پارسی میانه است. پارسی نو فرزند پارسی میانه است و پارسی میانه فرزند پارسی […]
• بارگیری فرهنگ فدایی (برخی واژگان سره‌ی پارسی) پارسی‌انجمن: فرهنگ فدایی واژه‌نامه‌ی نبیگ[=کتاب] «داستان ترکتازانِ هند» نوشته‌ی میرزا نصرالله خان فدایی اسپهانی است که به روزگار ناصرالدین شاه قاجار در هندوستان به پارسی سره نوشته و چاپ شده و سپس نگارنده‌ی آن‌ با یاری دستیار خویش، میرزا محمدعلی کشکول شیرازی، واژه‌های آن را گردآوری کرده و آن را جداگانه و به نام «فرهنگِ هر چهار کاخ داستان […]
• پیشینۀ واژه‌پردازی در پارسی پس‌ازاسلام دکتر مهیار دیباور: دانشمندان ایرانی در پس‌ازاسلام واژه‌هایی نو برای بازنمودن آموزه‌های دانشی در هر زمینه از رایش، پزشکی، اخترشناسی و فرزانگی پدید آورده‌اند. واژه‌های برساختۀ این دانشمندان یا از گنجینۀ واژگان زبان برگرفته می‌شدند یا از آمیختن واژه‌ها با یکدیگر، یا با پسوند و پیشوند به‌دست می‌آمدند. سه نوزند «دانشنامۀ علایی» و «رگ‌شناسی» […]