پایشِ برنامه‌ی «اتاق‌ خبر»

کارگروهِ پایش پارسی‌انجمن برنامه‌ی «اتاق خبر»، یکی دیگر از برنامه‌های شبکه‌ی «من‌ و ‌تو» را پایش کرده است. این پایش برنامه‌ها‌ی پخش‌شده در سیزدهم، شانزدهم و هیجدهم شهریور ۱۳۹۳ را دربر می‌گیرد.

شیوه‌ی اجرای «اتاق خبر» به‌ گونه‌ای است که به وارونه‌ی بودمایه‌ی [ماهیت] دفترمند [رسمی] آن، کوشش می‌کند تا با بینندگان پیوندی دوستانه استوار سازد.

گردانندگان این برنامه چنانکه فراخورِ برنامه‌ی ایشان است در کاربرد شیوه‌ی زبان و گونه‌ی واژگان از شیوه‌‌ای نزدیک با شیوه‌ی «معیار» پیروی می‌کنند. اگرچه بیشتر آنان در بیشتر گاه‌ها از کاربرد واژگان پربسامد و برساخته‌ای مانند بالگرد، رایانه، رایانامه، تارنما و … پروا دارند؛ به وارونه‌ی بسیاری از برنامه‌های شبکه‌ی «من ‌و ‌تو» از کاربرد واژگان ناآشنای بیگانه نیز پرهیز می‌کنند.

پایشگر برپایه‌ی کارشیوه‌ی پایش پارسی‌انجمن، واژگان پایش شده را به پنج دسته بخش می‌کند:

۱. واژگان نشاندار بیگانه: اِکسایتد.

۲. واژگان نیمه‌نشاندار بیگانه: مکانیزم، کالج، تکنولوژی، ملاء‌ عام، پرسنل، هلکوپتر، مانور، مافوق صوت، نقطه‌ی عطف و اپیزود.

۳. واژگان بیگانه‌ی بی‌نشان در زبان پارسی: سیستم، خبر، مبنی‌بر‌اینکه، عاید، بحران، حملات، علی‌رغم، تهیه، اهداف، اورژانس، مساله، ذهن، طرح، ملاقات، توافق نهایی، مذاکره، دفاع، مجدد، منتظر، اجساد، لحظات، عضویت، صحبت، عکس، تقریبا، جزییاتِ امور، حائز اهمیت، ارشد، توضیح، واردات، وهله، سعی، بورسیه، افشا، فیلتر، سلیقه‌، اطمینان، تروریست، عام‌المنفعه، منبع، مصداق، سقوط، ، تردد، ترافیک، استیضاح و کافی‌شاپ.

۴. واژگان پارسی نیمه‌نشان‌دار (این فهرست، واژگان برساخته شده از پس از فرهنگستان نخست را نیز در بر می‌گیرد): شهروند، رایانه، برنامه، رایزنی، گمانه‌زنی، پیکارجو، کم‌و‌بیش، واداشتن، کاربَر، آمار، گوشزد‌کردن، خودرو، رویکرد، نگرش، کسب‌وکار (اگرچه تکواژ نخستِ این واژه تازی است با این همه در همسنجی با واژه‌ی یکسره ناآشنای و تازه‌ی «بی‌زی‌نس» هموگِ سازگارتری با زبان پارسی به شمار می‌رود) و بوستان.

۵. واژگان پارسی نشاندار در زبانِ پارسی: بیناک [ویدیو].

 

برابرِ پارسی شماری از واژگان به کار رفته در برنامه‌ی «اتاق‌ خبر»

 

اَجساد: کالبَدهای بی‌جان

اختلاس: سپرده‌دزدی

استیضاح: پرسش‌گیری

اطمینان: دل‌استواری

اهداف: آماج‌ها

پرسنل: کارکنان

ترافیک: آمدوشد

تردد: رفت‌و‌آمد

تقریبا: بیش‌وکم

تکنولوژی: فناوری

توضیح: بازنمود

تهیه: فراهم

جزئیات‌ امور: ریزِ کارها

حائز اهمیت: دارای اهمیت

حملات: تازش‌ها

خبر: نیوه

دفاع: پَدافند

رسمی: دفترمند

سقوط: برافتادن

سلیقه: دلبخواه

سلیقه‌ای: دلبخواهانه

صحبت: سخن، گپ

طرح: پِیرنگ

عام‌المنفعه: همگان سود، هَروین سود

عضو: هَموند

عضویت: هموندی

عکس: فَرتور

علی‌رغمِ: برکامه‌ی

فیلتر: پالایه

کافی‌شاپ: نوشکده، نوشگاه (رستوران: خوراک‌کده)

کالج: دانشگاه، دانشکده

مافوق صوت: فراصوت

مانور: رزمایش

مبنی‌بر‌اینکه: براین‌پایه

مجدد: دوباره

مساله: پرسمان

ملاعام: در برابر همگان

ملاقات: دیدار

منبع: بن‌مایه

نقطه‌ی عطف: بازگشتگاه

وضعیت: نِهشت، نَهِشت

وهله: گام

هلکوپتر: بالگرد

 

جستارهای وابسته

  • آرمانها، راهبُردها‌ و کارشیوه‌ کارگروه پایش زبان پارسیآرمانها، راهبُردها‌ و کارشیوه‌ کارگروه پایش زبان پارسی یکی از کُنشهای شایسته برای پاسداری از فرهنگ و زبانِ پارسی، یاری جُستن از برابرنهادهایی باتبار و سَره، پیشنهادِ واژه‎های نوساخته برای روان‌شدن در زبانِ همگان و بازداری از گسترش واژه‌های بیگانه است. چنین آرمانی، بی واکنشِ بهنگام در برابرِ آمدنِ واژه‌های تازه و همچنین پاسداری از دستورزبانِ پارسی، دست‌یافتنی نخواهد بود. ... در نبودِ آموزش […]
  • پایشِ شبکه‌ی طلوع‌ نیوزپایشِ شبکه‌ی طلوع‌ نیوز کارگروهِ پایش «پارسی‌انجمن» در نخستین گام از کردوکارهایش [فعالیت‌هایش] در بازه‌ای [فاصله‌ای] یک هفته‌ای، از ماه‌روزِ [تاریخ] 22 تا 30 تیرماه 1393 خورشیدی و میانگین روزی یک ساعت به پایش شبکه‌ی «طلوع‌ نیوز» پرداخته است که دستاورد آن در دنباله […]
  • پارسی را پاسداری کن، اگر دانشوریپارسی را پاسداری کن، اگر دانشوری زنده‌یاد فریدون مشیری- زادگاه مهر بود و مهرآیین کشوری / چون درخشان گوهری در پهنه‌ی پهناوری / جای جا، در سرزمین‌های فراخش / مردمانی پاک‌جان / گونه‌گون آیین و دین / گون‌گون آداب، اما یک ‌زبان / پارسی، جانمایه‌ی هم‌بستگی‌شان بود / هم‌زبانی چهره‌ساز زندگی‌شان […]
  • فهرست واژگانفهرست واژگان این فهرست دستاورد کارگروه پایشِ پارسی‌انجمن است که ویراست نخست (اَاَمرداد 1393 خورشیدی) آن پیشکش خوانندگان گرامی می‌شود.
  • پایش برنامه‌ی «من ‌و تو +»پایش برنامه‌ی «من ‌و تو +» کارگروهِ پایشِ «پارسی‌انجمن»، برنامه‌ی «من ‌و تو +» را پایش‌ کرده است. این پایش، برنامه‌های پخش شده در روزهای چهارماَمرداد و سوم، هشتم و دهم شهریورماه 1393 را در بر می‌گیرد.
  • دو گونه برخورد با زبان (5)دو گونه برخورد با زبان (5) استاد داریوش آشوری- بسیاری از دشمنان واژه‌سازی ... برآنند که باید همان واژه‌های بیگانه را که ایشان با آن آشنا هستند بکار برد تا ایشان به زحمت نیفتند. این گروه هوادار واژه‌های «بین‌المللی» هستند. اما هرکس که به جد با کار زبان و بویژه نوشتن سر - و - کار داشته باشد، می‌داند که چنین حکمهایی تا چه حد نارساست. […]

1 دیدگاه فرستاده شده است.

دیدگاهی بنویسید.


*