کورش جنتی: چندی است بر سر اینکه آیا یکپارچگی سرزمینی همان تمامیت ارضی است بحث درگرفته است. من از کسانی که مدعی بودند یکپارچگی سرزمینی با تمامیت ارضی دیگرسانی(تفاوت) دارد خواستم تا برای ادعای خود دلیل بیاورند، ولی تاکنون هیچ دلیل زبانشناسانه یا سزگانانهای(حقوقی) دریافت نکردهام.
واقعیت این است که معنای واژه محصول قراردادی میان آدمیان است. اگر مردمانی که برای نامیدن یک پَرمانه(مفهوم) مشخص از واژهای بهره میبرند تصمیم بگیرند که این پرمانه را بر واژهی دیگری بار کنند، آن واژه دقیقاً همان معنایی را خواهد داشت که واژهی پیشین. به دیگر سخن، تا زمانی که دو یا چند واژهی دیگرسان بر مدلولی یکسان دلالت کنند همهی آنها معنای یکسانی خواهند داشت. برای نمونه هر سه واژهی بالگرد، چرخبال و هلیکوپتر بر پَرمانهای یکسان دلالت دارند و تا زمانی که پارسیزبانان این سه واژه را در یک معنا میفهمند این واژهها هممعنا هستند.
از سوی دیگر ما واژههایی داریم که از یک ریشهاند، ولی معناهای دیگرسانی بر آنها بار شده است؛ چنانکه واژههای «جهان» (world)، «گیتی» (universe) و «کیهان» (cosmos) با آنکه از یک ریشه سرچشمه گرفتهاند معنای یکسانی ندارند.
ازآنجاکه بر هر یک از این واژهها معنایی جداسان(متمایز) بار شده نمیتوانیم بگوییم که این واژهها هممعنا هستند.
هر سه واژۀ «تمامیت ارضی»، «تمامیت سرزمینی» (برابر مصوب فرهنگستان) و «یکپارچگی سرزمینی» همارز territorial integrity قرارداد شدهاند، بنابراین هر سه هممعنا و رسانندهی یک معنای مشخص هستند.
یکپارچگی سرزمینی برابر پارسی تمامیت ارضی است. اگر امروز بر سر زبانها افتاده حاصل چند دهه کوشش پارسیگرایان است. همچنین به نگر میرسد که یکپارچگی سرزمینی واژهی درخورتری از تمامیت ارضی است؛ زیرا هم پارسی است و هم دقیق. واژهی «سرزمین» آبها و کوهها و خاک را یکجا در برمیگیرد، درحالیکه واژهی «ارض» ایواز(صرفاً) رسانندهی معنای زمین است و کوه و دریا و… را باید مجازی بر آن بار کرد.
آگاهی: برای پیوند با ما میتوانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از بهروزرسانیهای تارنما میتوانید هموندِ رویدادنامه پارسیانجمن شوید و نیز میتوانید به تاربرگِ ما در فیسبوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
جستارهای وابسته
- در پدافند از واژۀ «درود» کورش جنتی: پاکسازی و پالایش زبان دارای دلایل بسیارِ زبانی و برونزبانی است. برای نمونه هنگامی که به جای «جزر» و «مد» میگوییم: «فروکشند» و «فراکشند» آموزش این پَرمانهها(مفاهیم) را سادهتر کردهایم، زیرا ساختمان این دو واژهی فارسی به گونهای است که معنا را بهتر و دقیقتر میرساند و دانشآموز را از حفظ کردن طوطیوار واژههای «جزر» و […]
- هویت ایرانی و دیرینگی و ریشهداری آن کورش جنتی: استوار بودن پیوندهای تاریخی، عاطفی، فرهنگی و زبانی مردمان جای جای ایرانشهر پدیدهای یکتا و بیمانند است. سِتُرگی و ریشهدار بودن این پیوند به اندازهای است که هزار سال پیش ناصر خسرو قبادیانی که زادۀ شهر کوچکی به نام قُبادیان، در تاجیکستان امروزی، است شخصی را در شهر آذربایجان که هزاران فرسنگ دورتر از قبادیان است همتبار و […]
- دهنکجی طالبان به زبان پارسی در تهران کورش جنتی: سران طالبان در دیدار با سران جمهوری اسلامی ایران از مترجم بهره بردند. این شاید برای بسیاری خبری کوتاه و کماهمیّت باشد؛ ولی دوستداران زبان پارسی میدانند که این کنش نمادین تا چه اندازه درنگیدنی و نگرانکننده است. طالبان از آغاز روی کار آمدنش نشان داد که بیهیچ پردهپوشی سیاستی قومی را پیش میبَرَد و پارسیزدایی یکی از […]
- نگاهی به «آغازگران پژوهش زبان پهلوی در ایران» کورش جنتی: «آغازگران پژوهش زبان پهلوی در ایران» نوشتۀ عسکر بهرامی یکی از کتابهای تازه منتشرشده در زمینۀ «زبان پهلوی» است. موضوع نبیگ چنانکه از نام آن پیداست پژوهشی است دربارۀ کسانی که در ایران همروزگار (معاصر) نخستین گامها را در زمینۀ آموزش و یادگیری زبان پارسی میانه/ پارسیگ […]
- دیگرسانی زبان، گویش، لهجه کورش جنتی: آنچه به دنباله میآید نوشتاری کوتاه است برای بازشناسی زبان، گویش و لهجه. این نوشتار برپایهی سخنرانی دکتر محمد دبیرمقدم فراهم شده است.
- برابرنهادههایی برای دو واژۀ «تظاهرات» و «انقلاب» کورش جنتی: جنبشهای سَرهگرایانه به دنبال آناند که تا آنجا که شدنی است و در چهارچوب دانش و سنجیدارهای (ضوابط) واژهگزینی میگنجد زبان را از وامواژههای بیگانه سبکبار کنند. بر پایۀ دیدگاههای سَرهگرایانه بسیاری از نوواژههای پارسی که در آغاز ناآشنا و شگفت مینمایند در گذر زمان جای خود را در بدنۀ زبان باز […]
بحث = جُست ، جویش ، یوخت ، یوزش
مدعی = داوَنده
ادعا = داو ، داوِش ، داوَندگی
دلیل = وَهان ، بَهان
واقعیت = رخداد ، رویداد
معنا = مینا ، مونا ، مَنا ، مَینا
محصول = فراورده ، فراورد ، پیشاورده ، پیشاورد
قراردادی = گُذاشتی ، گُذاردی(گداشتی ، گداردی)
مشخص = برجَسته ، واجَسته ، آجَسته
تصمیم = بزگزینش ، واگزینش ، پِی گزینی
دقیقاً = خیران ( خیره شدن = دقت کردن )
مدلولی = وهانیده ، بهانیده
دلالت = وهانش ، بهانش
درست نویسی :
مَدلول = وَهانیده ، بَهانیده
مَدلولی = وَهانیده ای ، بَهانیده ای
تصمیم = بَرگُزینش ، بَرگُزینی ، واگُزینی
مُدَعی = داوِشگر ، داوِشوَر
دقت = خیرِش
دقیق = خیرا
دقت کردن = خیریدن ، خیرش کردن