پارسیانجمن: «تاریخِ مختصرِ زبانِ فارسی» نوشتهی دستور (دکتر) محسنِ ابوالقاسمی است. او به سادگی و گزیدگی به پیشینهی زبانِ پارسی که دنبالهی زبانِ پارسیِ میانه که آن نیز به دنبالهی پارسیِ باستان است پرداخته و چنین، گزارشی کوتاه از تاریخِ زبانِ پارسی که از کهنترین زبانهای زندهی جهان است، به دست داده.
بهرامِ فرهوشی: از آن روزگار که بنیادِ شاهنشاهیِ ایران گذاشته شد و سرزمینِ آشور به دست ماد و سپس بابل به فرمانِ کورشِ بزرگ گشوده گشت، اروندرود یا دجله همواره مایهی آبادانیِ سرزمینهای غربیِ شاهنشاهیِ ایران بود و با بندهایی که ایرانیان بر فرات و دجله ساختند، این بخش از شاهنشاهیِ ایران از بارورترین و زرخیزترین بخشهای ایرانِ کهن گشته بود و در کرانهی پرنعمتِ این رود، در درازای چندین سده، تیسپون، این نیرومندترین پایتختِ روزگارِ کهن، برپا بود و …
عباس سلیمی آنگیل: پس از اینکه این کتاب در وبگاه فرهنگستان برای بارگیری گذاشته شد، نقدهای بسیاری دربارهاش نوشتند و خردهها گرفتند درست و نادرست. شمار بالای نقدها و بررسی همهی سویههای کتاب، من را از نوشتن بازداشت. در اینجا میخواهم از چشماندازی دیگر به این کتاب بنگرم؛ از این چشمانداز که خود نویسندگان و ویراستاران این کتابچه تا چه اندازه شیوهنامهی خود را به کار میبندند و در مجموع، ویرایش این کتاب در چه ترازی است.
فرهنگستان ایران با عضویت گروهی از دانشمندان و ادیبان و دو تن از سران ارتش در سال ۱۳۱۴ آغاز به کار کرد و مهمترین کار آن برابریابی برای واژههای بیگانه بود که شامل برگرداندن نام برخی از وزارتخانهها به فارسی نیز میشد. در این گزارش کوتاه، با نگاهی به برخی از اسناد فرهنگستان ایران، پیشنهادها و برابریابیهای فرهنگستان رضاشاهی را برای نام ساختارها و دستگاههای اداری بررسی کردهایم.
عباس سلیمی آنگیل: «نهاد» و «نهان» دو واژهی فارسیاند که واگویهی استانبولی آنها «نیهاد» و «نیهان» میشود. سریالهای تلویزیونی ترکیهای، اگرچه قصهای نو یا نگاهی ویژهای ندارند و بهحق آبکی شمرده میشوند، به یاری سیاستهای فرهنگی این چهار دهه چنان شیفتگانی در ایران دارند که امروزه «نیهاد» و «نیهان» (با واگویهی استانبولی) دو نام پرهوادار در میان خانوادههای ایرانیاند!
علی بلوکباشی: زبان رمزی زبانی است ساختگی که دو یا چند تن و یا یک گروه از مردم در میان خود قرار میدهند تا هنگامی که بخواهند معنا و راز سخنانشان برای دیگران پوشیده و پنهان بماند با آن گفتوگو کنند.
از دیرباز، زبانهای رمزی ساختگی میان ایرانیان به کار میرفتهاند. این زبانهای گونهی نوشتاری نداشتهاند. در قدیم این گونه زبانها را «لوترا» می نامیدند.
پارسیانجمن: زبانِ آسی یکی از زبانهای نوینِِ ایرانی است و با زبانهای خوارزمی و سغدی نزدیکیهایی بسیار دارد. زبانِ آسی به دو گویش است: گویشِ ایرونی و گویشِ دیگوری. گویشِ ایرونی پایهی زبانِ ادبی است و بیشتر آسها بدین گویش سخن میگویند.
گفتوگوی پیمان متین با گارنیک آساتوریان: ایران یک ساخت طبیعی چند هزارساله است. هیچ قسمتی از این سرزمین و هیچ قومی از آن طی جریانات سیاسی یا جنگ و تجاوز به آن ملحق نشده است. هر که در این خطه زندگی میکند در آنجا ساکن بوده و به وجود آمده است.
محمود فتوحی: یک بار احسان به من گفت: همین الفبا که در ایران رایج است چهقدر مشکل دارد؟ من شنیدهام که کلمۀ «استضعاف» را ۱۴۴ جور میشود نوشت! عثطزآف، اصطظعاف، اسطذئاف، عصتظعاف … بعد با عین عین و عر عر زبان فارسی را به مسخره گرفت. گفتم: صدای «ش» در خط انگلیسی چند جور نوشته میشود؟ …
کورش جنتی: پادورزی (مخالفت) با نوواژهها عمری به درازای تاریخ واژهگزینی دارد. آگاهی به این تاریخچه و سرنوشت نوواژههایی که با آنها پادورزی شده است به پارسیزبانان کمک میکند تا برخورد پختهتر و سنجیدهتری با نوواژههای پارسی داشته باشند.