گردآوردی از هزار واژه‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران در زمینه‌ی پزشکی به همراه شماری واژه‌های ساخته زبان‌شناسان تاجیک در تاجیکستان چاپخش شد.
این نبیگ که «هزارواژه چهارزبانه پزشکی» نام دارد در آستانه روز پزشک در تاجیکستان در پژوهشگاه فرهنگ فارسی- تاجیکی سفارت ایران در تاجیکستان چاپخش شده است.
در فراهم‌آوری و چاپ این نبیگ که بیش از ۵۰۰ رویه است و نزدیک به ۱۵۰۰ واژه و گزاره‌ی پزشکی را دربردارد کارمندان این پژوهشگاه و کمیته زبان و اصطلاحات وابسته به حکومت جمهوری تاجیکستان سهم گذاشته‌اند. بیمارستان ابن سینا هم که یک بیمارستان مشترک تاجیکستان و ایران است به چاپ آن یاری رسانده است.
برخی پزشکان تاجیک مانندِ نصرت‌الله یوسف‌بیک به بی‌بی‌سی گفته است: «شادروان استاد لایق شیرعلی از ایران یک فرهنگ پزشکی به ارمغان آورده بودند که از آن استفاده می‌کردم. خوب شد که این کتاب منتشر شد. قبلا لغتهایی چاپ شده بودند که واژه‌های قالبی داشتند. اکثر پزشکان زبان را نمی‌دانند، از نوشته‌هایشان چیزی نمی‌فهمید. لغت برای پزشکان چون هوا ضروری است.»
ویژگی بنیادین این نبیگ این است که به همراه واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همتاهای انگلیسی آنها برگردان سریلیک آنها و همتاهای روسی آنها هم آورده شده است. ناشرانْ همتاهای فارسی این واژگان در میان پزشکان تاجیک را هم به آن افزوده‌اند تا این واژه‌ها برای پزشکان تاجیک گویاتر باشد.
نبیگ دربردارنده‌ی سرسخنی از گوهر شرف‌زاده، رئیس کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان، و پیشگفتاری از غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران، است. این نخستین گردآورد از ۱۶ هزار واژه‌ی مصوب فرهنگستان ایران است که حداد عادل دو سال پیش (۵اَمرداد ۱۳۹۴) در دسترس کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان گذاشته بود.
به تازگی برخی از رسانه‌ها نوشته بودند که کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان از ۱۶ هزار واژه پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران هیچ کدام را نپذیرفته است، ولی کسانی از این کمیته در گفت‌وگویی این را درست ندانسته و گفته بودند که نخستین گردآورد از این واژه‌ها در بخش پزشکی در دست چاپ است.
این گردآورد هرچند نادرستیهایی دارد، چونان‌که پارسی و تاجیکی را که یک زبان‌اند دو زبان جداگانه در نگر آورده است و درست آن بود که این نبیگ نه چهارزبانه که سه‌زبانه در نگر آورده و فراهم می‌شد، با همه‌ی این، چاپ نخست آن با روی‌آورش گرم شماری از فرهنگیان و اندیشه‌کاران و ویژه‌کاران پزشکی در تاجیکستان و ایران روبرو شده است و برخی از ایشان می‌گویند که ناهمداستانیهای سیاسی نباید بر پیوندهای فرهنگی دو کشور همزبان سایه اندازد.
آگاهی: برای پیوند با ما می‌توانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از به‌روزرسانیهای تارنما می‌توانید هموند رویدادنامه پارسی‌انجمن شوید و نیز می‌توانید به تاربرگ ما در فیس‌بوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
جستارهای وابسته
واژه‌گزینی در تاجیکستان و دشواری‌های آن استاد زنده‌یاد محمدجان شکوری بخارایی: برای آنکه زبان ملی ما دوباره جان بگیرد، ضرور است که ملت رو به آغازگاه‌های خود بیاورد، از سرچشمه‌های هستی معنویِ خود سیراب شود و از اصالت سخن فارسی بهره‌ور گردد. چون امروز تاجیکستان به استقلال رسیده است، نباید از یاد برد که استقلال فرهنگی لازمِ ذاتِ استقلال ملی است و شه‌پایه دولت ملی همانا […]
ایرانشناس تاجیک: باید خط فارسی را زنده کنیم (بخش پایانی) صفر عبدالله- ایران باید احساس کند که ایرانیان دورافتاده از آن مرز و بوم پشت و پناهی دارند و به مسائل ملی، به مسائل زبان فارسی باید بیشتر بیاندیشند، چون اگر زبان فارسی نباشد، نه ایران است، نه ما هستیم و نه کس […]
واژه‌های سره در پارسی تاجیکستانی امیرحسین اکبری شالچی- بازیافتن واژه‌های سره در گویش تاجیکی کار ساده‌ای نیست؛ چون سره‌جو هنگام پژوهش گفتار تاجیکان، به‌جای شنیدن واژگان سره، صدها و هزاران واژه‌ی روسی‌یی را می‌شنود که بسیاری‌شان بی‌آنکه نیازی ویژه به آنها باشد، به گویش تاجیکی راه یافته‌اند و در آن جا افتاده‌اند. به‌هرروی آنچه من در اینجا به دست می‌دهم، برخی از واژه‌های […]
پاسخ داریوش رجبیان به ابراهیم عثمان‌‌اف: «من تاجیکم، یعنی ایرانی» پارس‌‌بودنِ بسیاری از تاجیکان به این معنا نیست که آنها از استان فارس ایران کنونی آمده‌‌اند، بلکه بدین معناست که صاحبان این سرزمین ایرانیانی هستند که امروزه بیشتر آنان زبان پارسی زبان مادری‌‌شان است. یعنی «تاجیک» همان «ایرانی» است […]
«محمدجان شکوری» از زبان «فریدون جنیدی» مسعود لقمان: ۲۶ شهریور ۹۱، محمدجان شکوری بخارایی دیده از جهان فروبست و فرهنگ و شهرآیینیِ ایرانی را در سوگی بزرگ نشاند. شکوری استادی بود که، به گفتۀ فرهنگ‌مداران، نقشی برجسته در ادبیات و فرهنگِ مردم پارسی‌زبان و معماری فرهنگی تاجیکستان کنونی بازی کرد. جایگاه دانشی و شخصیت والای شکوری او را تا بدانجا رساند که دشمنانش نیز به وی ارج بسیار […]
زبان فارسی و مرزهای جغرافیایی آن در گفت‌وگو با مسعود میرشاهی در بخارا خانمی ۳۰ ساله مشغول تزیین سفره‌ای برای فروش زردآلو بود. با دوستی فرانسوی از کنار او می‌گذشتیم. بعد از کمی گپ و گفت٬ دریافت که ایرانی هستم. پول زردآلوها را نگرفت و گفت که اگر بیشتر پافشاری تمام سرمایه‌ام را در آب رود می‌ریزم. او ادامه داد که اینجا پر از ایرانی‌تبار است؛ چراکه همه‌ی ما ایرانی […]
با دورود
هرچه گشتم متن پهلویکِ کارنامک اردشیر بابکان را نیافتم، مهر کنید و در تارنمایتان این نبیگ ارزشمند را هم بی گنجانید.