«ساختارهای وندی مشتقهای فعلی»، نوشته‌ی «دکتر محسن حافظیان» است که از سوی نشر گل آفتاب مشهد در بهار 1388 در 224 رویه چاپ شده است.
در این کتاب ساختارها، گونه‌های وندی و بسامد این وندها را در واژگانی که از فعلهای ساده‌ی فارسی به دست آمده‌اند، بررسی شده‌اند. گردآیه‌ی این کتاب شامل فعلهای ساده‌ی زبان فارسی به همراه واژگان ساخته شده بر اساس آن‌هاست که از «لغتنامه‌ی دهخدا» برگرفته شده‌اند. این کتاب دارای چهار بخش است:
1. بخش نخست به تعریف‌ها و بیان ساختارهای وندی در زبان فارسی می‌پردازد و بنیان‌های نظری و ساختارشناسانه‌ی اثر توضیح داده شده‌اند. بن‌های و وندها و گونه‌های وندی (پسوند، پیشوند، میانوند) تعریف شده‌اند. سپس به سنجه‌های گزینش واژه‌ها از فرهنگ دهخدا پرداخته شده است.
2. سپس ساختارهای گوناگون اشتقاقی توضیح داده شده‌اند: مانند فعل‌ها و واژه‌های مشتق میانوندی و پیشوندی و پسوندی. برای هر گروه، نمودار توزیع فراوانی آن نیز رسم شده است. برای نمونه، در صفحه‌های 33 و 34 کتاب نشان داده شده است که چگونه در 13 ساختار پیشوندی و 12 پیشوند، 4480 واژه‌ی گردآیه ساخته شده‌اند.
3. این بخش شامل فهرست ۵٨۶ فعل ساده است که از آنها مشتق‌هایی در زبان فارسی وجود دارد. فعل‌هایی که مشتقی از آنها دیده نشده در این مجموعه نیامده‌اند.
4. در این بخش که مهم‌ترین و عمده‌ترین بخش کتاب (۱۳۰ صفحه) است، فعلهای ساده به همراه تمام مشتقهای آنها، گروه دستوری (نام، صفت و …) و گونه‌های ساختاری آنها آورده شده است.
برای نمونه سرواژه «آغشتن» را در اینجا می‌آوریم:
آغِشتَن [āgheštan]: ج. گذ. بن۱: آغشت بن۲: آغار ¬ آغاریدن
◊ آگَشتَن
– آغشتن نا. ۱ | آغشتنی ص. ۱ | نیاغشتن نا. ۱
– آغشته ص. ۲-۱ | آغشتگی نا. ۳-۱ | نیاغشته ص. ۶-۱
– آغار نا. ۱-۲ | آغارش نا. ۲-۲ | آغاره نا. ۲-
از «اینجا»، «اینجا»، «اینجا» و «اینجا» می‌توانید نمونه‌هایی از بخش‌های «ساختارشناسی فعلهای فارسی» را ببینید.
جستارهای وابسته
بارگیریِ «ساختارهای وندیِ مشتقهای فعلی»ِ حافظیان پارسی‌انجمن: محسنِ حافظیان، نویسنده‌ی «ساختارهای وندیِ مشتقهای فعلی»، دانش‌آموخته‌ی دکترای زبان‌شناسی از دانشگاهِ سوربنِ پاریس است.
حافظیان خود در پیشگفتار درباره‌ی این کار چنین نوشته است: «از تواناییهای واژگان‌سازیِ زبانِ پارسی بسیار شنیده و خوانده‌ایم. در نوشته‌ای که پیشِ روی دارید، کوشیده‌ام تواناییهای زبانِ پارسی را در لایه‌ای از […]
بارگیریِ «ساختارشناسی و شکلهای تصریفیِ فعلهای فارسی»ِ حافظیان حافظیان در این نِبیگ (کتاب) فهرستی از کارواژه‌های (افعال) پربسامدِ پارسی را که در فرهنگها آورده شده‌اند شناسانده و الگوی ساختاریِ فراگیری برایِ کارواژه‌های پارسی به دست داده است. بر این پایه، گره از برخی از دشواریهایی که در کاربردِ کارواژه‌های پارسی رو می‌نمایند گشوده شده و همچنین چگونگیِ گردانشِ کارواژه‌ها (تصریفِ افعال) در سخن، به […]
بارگیریِ «Persian Verbs» حافظیان پارسی‌انجمن: «Persian Verbs, morphology and conjugations» نوشته‌ی دکتر محسن حافظیان است.
حافظیان در این نبیگ(کتاب)، با فهرستی از ۵۸۶ کارواژه(فعل) و ۸۵ نمایه (از کارواژه‌های ساده و پیشوندی و آمیخته(ترکیبی))، کوشیده است تا فهرستی از کارواژه‌های پارسی را فراهم و ساختارِ آنها را بررسی کند و بشناساند. این نبیگ برای همه‌ی دانش‌آموزان و […]
نقد «دستور زبان فارسی معاصر»، ژیلبر لازار یوسف امیری، دکتر محسن حافظیان- در نوشتۀ پیش رو، محتوای کتاب «دستور زبان فارسی معاصر» را در چهار بخش بررسی کردهایم؛ گردآیۀ زبانی، دستور زبان، گروههای دستوری و تفسیر نادرست دادههای زبانی این چهار بخش را تشکیل میدهند. مبنای نقد ما از کتاب یادشده، به تناوب ویراست دوم کتاب به زبان فرانسه (٢٠٠۶ م.) و برگردان فارسی کتاب بوده است و اگر […]- ساختارشناسی فعلهای فارسی «ساختارشناسی فعلهای فارسی» پژوهش دکتر محسن حافظیان با فهرستی از ۵۸۶ فعل و ۸۵ نمایه (از فعلهای ساده و پیشوندی و ترکیبی) برای همه‌ی دانش‌آموزان و دانشجویان زبان فارسی سودمند و کارگشاست و می‌تواند به ما در دریافت و درک بهتر زبان رسمی و ملی‌مان دید بهتری بدهد و گره‌هایی از کارهای آموزشی […]
زبان دیوزدگی دکتر محسن حافظیان- داریوش آشوری، نویسندۀ «زبان باز»، از «واپس‌ماندگی زبان فارسی»، از «زبان فارسی نمونه‌ای از همۀ زبان‌های جهان سوم» و «کاستی‌ها و لنگی‌ها و گنگی‌هایش» می‌گوید. زبان و اندیشۀ به کار رفته در این کتاب را «غرب‌زده» نمی‌گویم؛ چراکه این اصطلاح را دیگر روشنفکران «مدرن» ما دوست نمی‌دارند و کهنه‌اش می‌پندارند و توانش هم در این […]
دیدگاهی بنویسید.