پارسیانجمن: جستار زیر، نوشتهی احمدرضا قائممقامی، دربردارندهی چهار یادداشت جداگانه دربارهی چند واژه و گزارهی پارسیگ[=پهلوی] است.
یادداشت نخست به واژهی «فراوان» میپردازد. یادداشت دوم گردانش و گزارش بندی از نوشتارگان مانوی است. یادداشت سوم دربارهی چمهای[=معنی] گوناگون «سخن» است و اینکه چگونه سخن از «گفتار» به «کار» در شاهنامه دگرش چمی یافته است. واپسینیادداشت هم دربارهی واژهی «قهرمان» است و اینکه چگونه این واژه از پارسیگ به عربی رفته است.
این جستار را از «اینجا» بارگیرید.
آگاهی: برای پیوند با ما میتوانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از بهروزرسانیهای تارنما میتوانید هموند رویدادنامه پارسیانجمن شوید و نیز میتوانید به تاربرگ ما در فیسبوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
جستارهای وابسته
واژههای پارسی میانه در نوشتههای کهن پارسی و عربی پارسیانجمن: بیشتر نویسندگان مسلمان زبان پارسیگ را پهلوی/ فهلوی مینامیدند و در برخی نوشتههای کهن عربی که از فهلویه یا فارسیه یاد شده خواست زبان پارسی میانه یا پارسیگ بوده است.
زندهیاد احمد تفضلی در این جستار ـ که لیلا عسگری و فضلالله پاکزاد به فارسی گرداندهاند ـ نمونههایی از این دست به ویژه از «تاریخ قم» و «محاضرات الادبا» به دست […]
آیا پارسیگ (پهلوی) زبانی مرده است؟ شهربراز: اگر نوشتههای پارسیگ[=پهلوی] را با حرفهای پارسی امروزی ترانویسی کنیم، خواهیم دید که چه اندازه افسانهی «مُرده بودن» این زبان بیپایه است. ... یکی از پیامدهای پذیرفتن زنده بودن زبان پارسیگ، روی آوردن بیشتر مردم امروز به میراث ادبی این زبان و آشنا شدن با آن است. پیامد دیگر، باز شدن گنجینهی این بخش از زبان برای کاربرد در […]
آیین نامهنگاری پهلوی شهربراز: آیین نامهنگاری -یکی از آثار ادبی بازمانده از دوران ساسانیان- همان گونه که از نامش برمیآید راهنمایی است برای نامهنگاری در خطاب به کسان گوناگون در جایگاههای اجتماعی و سیاسی گوناگون (مانند شاهان و فرمانروایان و پدر و برادر و فرزند) و نیز برای رخدادهای گوناگونی (چون پیروزی یا درگذشت نزدیکان یا برای درخواست یاری به هنگام مشکل و […]
بارگیری «فرهنگ فارسی به پهلوی» استاد فرهوشی پارسیانجمن: در فرهنگ فارسی به پهلوی میتوان بسا واژههای ادب کهن پارسی را یافت و به یاری آنها به اندریافتی تازه از آنها رسید. همچنین بسیاری از واژههای بیگانه را که کنون به کار برده میشوند و گاه میپنداریم همتایی در پارسی ندارند، میتوان در میان انبوه واژههای پارسیگ یافت و به هنگام نیاز آنها را به کار برد. نیز میتوان برای بازسازی […]
بارگیری «دستورنامهی پارسیگ» نیبرگ پارسیانجمن: واپسین ویراست دستورنامهی پارسیگ[=پهلوی] هنریک ساموئل نیبرگ (۱۹۷۴-۱۸۸۹) ایرانشناس سوئدی در سالهای ۱۹۶۴ و ۱۹۷۴ در دو دفتر چاپ شد. دفتر نخست برگزیدهی نوشتههای پارسیگ است و دفتر دوم واژهنامه و دستورزبان پارسیگ. […]
بارگیری «فرهنگ کوچک زبان پهلوی» مکنزی (نسخه پارسی و انگلیسی) پارسیانجمن: «فرهنگ کوچک زبان پهلوی» نوشتهٔ دیوید نیل مکنزی دربردارندهٔ نزدیک به ۴۰۰۰ واژه پارسیگ [= پهلوی] است. مکنزی کوشیده است تا آوانویسی واژهها نزدیک به آوایی باشد که در سدهٔ سوم ترسایی -دوران شکوفایی شاهنشاهی ساسانی- کاربرد داشته […]
اتیمولوژی واژۀ معرّب قهرمان
واژۀ قهرمان در زبانهای سامی آرامی و عربی را معرّب از زبانهای ایرانی دانسته اند. ساده ترین ترکیب مشابه ایرانی آن کهرَمان است که می توانست از ترکیب خرو اوستایی و خَرو بلخی و کهرَ سنسکریت یعنی سخت و نیرومند و خشن و جزء مان (منش) اخذ شده باشد.