
پارسیانجمن: بر پایهی گواههای استوار و روشنِ تاریخی و زبانشناختی، تا چهارسد سالِ پیش (تا میانهی سررشتهداریِ صفویان، دستِ کم تا پایانِ سدهی دهمِ مَهی(قمری)) زبانِ همهی آذربایجانیان گویشی از پارسی بود، لیک با ترکتازیِ زبانِ ترکی، این گویشِ پارسی اندکاندک از میان برفت تا امروز که تنها باشندگانِ چند آبادی آن را نگه بداشته، به روزگارِ ما رساندهاند.
پیوندِ آذربایگان با زبانِ پارسی، چونان دیگر سرزمینهای ایرانی، پیوندِ ریشه و تنه است که چیستی و چهبودش در پیوستگی با پارسی است. در این میان، نویسندگانِ آذربایجانی، چونان احمدِ تبریزی سرایندهی شهنشاهنامه، از دیرزمان تا امروز، از سرآمدانِ پارسینویسی و پارسیسرایی بودهاند.
گفتنی است، شهنشاهنامهی احمد تبریزی یکی از تاریخهای همگانی مغولان است که در سالِ ۷۳۸ مَهی به زبانِ پارسیِ سره و به آهنگِ و شیوهی شاهنامهی فردوسی سروده شده است.
یکی از ویژگیهای برجستهی شهنشاهنامهی تبریزی کوششِ آگاهانهی چامهسرا در راستای پارسینویسی و پرهیز از به کار بردنِ واژههای انیرانی است.
مهشید گوهری کاخکی، در این جستار، نخست پارسینویسیِ شهنشاهنامه را بررسیده و از این دریچه آن را با شاهنامهی فرزانهی توس همسنجیده است. به دنبالهی آن، انگیزههای چامهسرا در سرودن به پارسیِ سره، چونان دلبستگی و مهرِ فروزانِ تبریزی به ایران و کوششِ وی برایِ ماندگاری و استواریِ زبانِ پارسی، را نشان داده و پس از آن گزیدهای از پیشینهی سرهنویسیِ در زبانِ پارسی و جایگاهِ ویژهی شهنشاهنامهی تبریزی در این زمینه و نیز برجستگیِ سرایشِ آن به پارسیِ سره، آن هم در دربارِ ایلخانانِ ترک، را برنموده است.
«سرهنویسیِ پارسی در دربارِ ایلخانان» را از «اینجا» بارگیرید.
آگاهی: برای پیوند با ما میتوانید به رایانشانی azdaa@parsianjoman.org نامه بفرستید. همچنین برای آگاهی از بهروزرسانیهای تارنما میتوانید هموندِ رویدادنامه پارسیانجمن شوید و نیز میتوانید به تاربرگِ ما در فیسبوک یا تلگرام یا اینستاگرام بپیوندید.
درود بسیار نیک