یاریجُستن از برابرنهادهایی باتبار و سَره، پیشنهادِ واژههای نوساخته برای روانشدن در زبانِ همگان و بازداری از گسترشِ واژههای بیگانه از کُنشهای شایسته برای پاسداری از فرهنگ و زبانِ پارسی است. چنین آرمانی بی واکنشِ بهنگام دربرابرِ آمدنِ واژههای تازه و همچنین پاسداری از دستورزبانِ پارسی دستیافتنی نخواهدبود.
بهسخنِدیگر، هرچند نهادی چون فرهنگستانِ زبانِ فارسی ــ با همۀ خُردههایی که میتوان به برخی از شیوههای کارش گرفت ــ درزمینۀ ساختِ واژههای پارسی کوشاست، چون پیوندی شایان و پویا با پارسیزبانان ندارد، هم از گسترشِ واژههای تازۀ بیگانه در زبانِ مردمان دیر آگاه میشود و همآنکه پشتوانۀ انجامیِ شایستهای برای جاانداختن برابرنهادهای تازه و پیشنهادیاش ندارد. ازاینرو، فرهنگستانِ زبانِ فارسی پایگاه و جایگاهی برای پایشِ زبان نیست. نیز، کوشندگان در زمینههای گوناگون شاید از بودنِ چنین برابرنهادهایی ناآگاه باشند. کمبودِ پیوند میانِ این دو بخش یکی از آسیبهای بنیادین برای توانمندسازی و پاسداریِ زبانِ پارسی است.
ازسویِدیگر، آگاهکردنِ همۀ مردمان به بایستگیِ برخوردِ پویا با چنین گزارههایی و آشناکردنشان با بایستگیِ بهرهبردن از نامها و واژههای پارسی از دیگر خویشکاریهایی است که هرچند پارسیدوستان جَستهوگریخته انجام میدهند، هرآینه در نبودِ نهادی سازمانمند است.
«کارگروهِ پایشِ زبانِ پارسیِ» پارسیانجمن خواهدکوشید که پاسخگوی چنین نیازی باشد.
از این رو، دلبستگانِ پارسی که در زمینهی واژهگزینی و دستورزبانِ پارسی آگاهی دارند، میتوانند درخواستِ همکاریِ خود را به نشانی تلگرامِ پارسیانجمن (https://t.me/ParsiAnjoman) بفرستند.
خواهشمندیم، در درخواستِ همکاری، جدا از نام و نامِ خانوادگی، در ۵۰ تا ۱۰۰ واژه، از چندوچونِ آروین و دانشِ خود در زبانِ پارسی بنویسید.
جستارهای وابسته
ولنگاری زبانی گزارشگران ورزشی کورش جنتی: گزارشگران ورزشی به یاد داشته باشند که کاربرد واژههای انگلیسی به جای واژههای پارسی نشانۀ توانمندی آنها در زبان انگلیسی نیست که نشانۀ ناتوانی آنها در زبان پارسی است.
پایشِ شبکهی طلوع نیوز کارگروهِ پایش «پارسیانجمن» در نخستین گام از کردوکارهایش [فعالیتهایش] در بازهای [فاصلهای] یک هفتهای، از ماهروزِ [تاریخ] ۲۲ تا ۳۰ تیرماه ۱۳۹۳ خورشیدی و میانگین روزی یک ساعت به پایش شبکهی «طلوع نیوز» پرداخته است که دستاورد آن در دنباله […]
پایش متروی تهران متروی تهران گسترهای همگانی است که همچون رسانهای پربیننده، آگهینامههای بسیاری را در برابر چشم هزاران رهسپار [مسافر] میگذارد. کارگروه پایش پارسیانجمن با پُرنگری [توجه] به همین نقش هَناینده [موثر] به پایشِ نوشتههای درونِ متروی تهران و همچنین تارنمای آن پرداخته […]
نامهی سرگشادهی پارسیانجمن به شهردار تهران در راستای پاسداری و پالایش زبان پارسی و فرهنگ ایرانزمین، از شهردار ارجمند پایتخت خواهشمندیم دستور فرمایند در نوشتهها، آگهیها، برنماها و آگهینماهای کوچک و بزرگ در هر گوشه از شهر، به جای واژههای بیگانه، واژههای پارسی را به کار برند. […]
نامهی سرگشادهی پارسیانجمن به سررشتهدارانِ تاجیکستان میدانیم که سدهی بیستم سدهای بسیار تلخ و دردناک برای زبانِ پارسی در آسیای میانه یا فرارودان بود. در این سده، زبانِ پارسی در تاجیکستان ضربههایی بسیار سخت خورد، آسیبهایی بسیار دید، و سست و ناتوان گردید. اکنون، در زمانِ فرخندهی استقلال، امید است که آنچه زبانِ ما در سدهی بیستم از کف داد در سدهی بیستویکم دوباره به دست آورد […]
دژ استوار شلختهنویسی عباس سلیمی آنگیل: وبگاه ورزش سه از پربینندهترین پایگاههای خبری ایران است و بیشتر مخاطبانش هم جوانان و نوجواناناند. این رسانه، با اینهمه نام و آوازه، نه ویراستاری دارد و نه خبرنویسانش به چیزی که مینویسند اهمیت میدهند. درست آن است که بگوییم بیشتر خبرنگاران و یادداشتنویسان و دستاندرکاران وبگاه ورزش سه الگوهای شلختهنویسی هستند، اما […]
با نیکروز وُ بِهروز بُوَد ( باد ) :
بِسیار کُنِش و کَردار نیک وُ شایِسته وُ بایِسته ای اَست ، گاه ( زَرمان ، زَمان ) این گام فَرارِسیده بود ، نُکته ای که بایَد اَفزود: بُزُرگ تَرین سُستیگاه زَبانِ پارسی جُستار گَردانِش ( صَرف ) آن اَست که شایَد بهتَر باشَد دَر یِکُمینِگی ( اُلَویَّت ) گُزاشته ( گُذاشته ، قَرار داده ) شَوَد .
با آرزوی کام یابی وُ دَست یابی به این گام بَردای
( اِقدام )
بسیار نیک.
من پیشنهادهای زیر را دارم:
– پی ریزی کروهی برای بکارگیری از روشهای هوش مصنوعی، بویژه LLM، در جهت برگرداندن متنهای ناسره و آشفته به پارسی (سره).
– سپس، ساخت تارنماهایی برای پیشنهاد دادن برابرهای پارسی، چه واژه چه جمله.
– آگاهسازی هم میهن ها برای اهمیت تمدنی زبان.
شوربختانه دسترسی من به نشانی یِ داده شده شدنی نیست، پس در همین جاآمادگیِ خود را اعلام می کنم.
پیشتر کتابی نوشته ام با این عنوان:
فرچام ـِ خط وْ نوشتار ـِ فارسی – بهسازی یا دگرگونی؟
انتشارات زرنوشت.
چرائی یِ نگارش ِ کتاب:
این کار نتیجه یِ سالها اندیشه، آزمون و خطا و کوشش ِ ین نویسنده برا یِ بهسازی یِ نگارش ِ فارسی-ست، که از دیرباز بدآن گرفتار بوده است. روی ِ سخن ِاین کتاب با پژوهشگران ِ خط و نوشتار، فرهنگ-نویسان، آموزگاران و رسانه-ها-ست، امّا دانشجویان، گزارش-نویسان و حتّا آموزشگران، دانشاموزان و زبان-آموزان ِ فارسی، و در یک کلام همه یِ آنها ئی که با خواندن و نوشتن ِ فارسی سروکار دارند آن را سودمند خواهند یافت. در این کتاب گوشه-ها ئی از زبان کندوکاو شده است که در املا مشکل-آفرین اند، و در برابر ِ هر کدام راهکارها ئی پیشنهاد شده اند، به گونه ای که افزون بر آسانخوانی ، برابری یِ نوشتار با گفتار را از ۲۵ درصد ِ کنونی به ۹۳ درصد می رساند، بی ان که چهره یِ خط را دچار ِ دگرگونی یِ مغنادار ی کند.
این دستاورد طول ِ دوره یِ آموزش ِ فارسی، هزینه-ها یِ زبان-آموزی و تنش بر نوآموز و آموزشکر را می کاهد، و نوآموزان پس از نخستین سال ِ آموزشی خواهند توانست هر نوشته ای را، هر چند دشوار، دستِکم به خوانند.
این نویسنده بر آن نیست که همه یِ دشواری-ها را دیده و بهترین راهکار را پیشنهاد داده است، و نیز خود را بی-نیاز از نقد و راهنمائی یِ صاحبان ِ اندیشه نه می داند، که بی-صبرانه چشم-به-راه ِ آن است. باشد که از این میان راهکارها ئی، ای بسا بهتر، یافته شود، و زبان ِ فارسی را از این بن-بست ِ کنونی به رهاند، و آن را برا یِ چالش-ها یِ پیشِ ِرو در سپهر مجازی، و برا یِ ایفا یِ نقش ی درخور ِ زبان ِ فارسی در دنیا یِ دانش-بنیان ِ امروزی، کارآمدتر سازد. چُنین باد!