پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Ashouri دو گونه برخورد با زبان (5) واژه‌سازی داریوش آشوری پیرامون نثر فارسی و واژه‌سازی پارسی انجمن

دو گونه برخورد با زبان (5)

استاد داریوش آشوری- بسیاری از دشمنان واژه‌سازی … برآنند که باید همان واژه‌های بیگانه را که ایشان با آن آشنا هستند بکار برد تا ایشان به زحمت نیفتند. این گروه هوادار واژه‌های «بین‌المللی» هستند. اما هرکس که به جد با کار زبان و بویژه نوشتن سر – و – کار داشته باشد، می‌داند که چنین حکمهایی تا چه حد نارساست.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی Alesh درباره‌ی واژه‌ی پارسی «آلِش» محمد حیدری‌ ملایری آلِش پارسی انجمن

درباره‌ی واژه‌ی پارسی «آلِش»

دکتر محمد حیدری ملایری- در پارسی واژه‌ای هست که در بسیاری گویش‌ها به کار می‌رود ولی در زبان رسمی دیده نمی‌شود. این واژه «آلِش» (āleš) است به چمارِ (معنی) «عوض، بدل».

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی D.-Ashouri مسالۀ واژه‌سازی (4) واژه‌سازی داریوش آشوری پارسی انجمن

مسالۀ واژه‌سازی (4)

استاد داریوش آشوری- آشفتگی کار زبان خود بازتابی است از آشفتگی کار جهان ما. جهانی بسامان زبانی بسامان دارد، زیرا زبان آیینه است و در خود بازمی‌نمایاند که هر قومی ‌در چه جهانی به سر می‌برد و نسبت او با همه چیز – در میان زمین و آسمان و فراسوی آسمانها – چگونه و در چه مرتبه‌ای است …

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی  واژه‌شناسی: جهنم و دوزخ شهربراز دوزخ جهنم برزخ پارسی انجمن

واژه‌شناسی: جهنم و دوزخ

شهربراز- در زبان پارسی برای واژه‌ی عربی «جهنم»، برابرِ «دوزخ» به کار می‌رود؛ اما از نگرِ باوری، این دو واژه بسیار از هم دورند. از این رو نخست به ریشه‌شناسی آن دو می‌پردازم و سپس به برخی باورهای در پیوند با آنها اشاره می‌کنم.

بدون فرتور

هفت فرنود مهادین (دلیل اصلی) ناسازگاران با پالایش زبان پارسی

* زبان تازی، گرفتار کالبدهاست و اندیشه را نیز ناگزیر در همان مرز گرفتار کرده. * سازه‌های زبان تازی، گویایی سازه‌های زبانهای هندواروپایی را ندارند. * واژگان تازی به انگیزه نبودن نوآوری هر کدام با چند چم بار شده‌اند که زبان را گنگ کرده.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی -رشیدی بارگیری رایگان «فرهنگ رشیدی» در دو پوشینه فرهنگهای فارسی فرهنگ رشیدی عبدالرشید پسر عبدالغفور حسینی مدنی تتوی پارسی انجمن

بارگیری رایگان «فرهنگ رشیدی» در دو پوشینه

«فرهنگ رشیدی» در سال 1064 ق. در هندوستان به خامه‌ی «عبدالرشید پسر عبدالغفور حسینی مدنی تتوی» از مردم تته سند نوشته شده است. واژگان آمده در فرهنگ رشیدی از پژوهش در نوشته‌ها و چامه‌های کهن پارسی برگزیده شده‌اند و از این نگر، این فرهنگ از برجسته‌ترین فرهنگها در این زمینه به شمار می‌آید.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی -نو بارگیری واژه‌های نو فرهنگستان ایران ولی‌الله نصر واژه‌های نو مصطفی عدل محمود حسابی محمدعلی فروغی محمدتقی بهار محمد قزوینی قاسم غنی فرهنگستان ایران غلامحسین مقتدر غلامحسین رهنما علی‌اکبر سیاسی علی‌اصغر حکمت عبدالعظیم قریب عباس اقبال آشتیانی صادق رضازاده شفق سعید نفیسی رشید یاسمی حسین گل‌گلاب حسین سمیعی حسنعلی مستشار و محمد حجازی حسن اسفندیاری جمال‌الدین اخوی بدیع‌الزمان فروزانفر امیر اعلم اسماعیل مرآت احمد نخجوان احمد متین‌دفتری احمد اشتری ابراهیم پورداوود ‌ عیسی صدیق پارسی انجمن

بارگیری واژه‌های نو فرهنگستان ایران

فرهنگستان ایران نهادی بود که در ۲۹اردیبهشت ۱۳۱۴ برای پاسداری و پالایش زبان و دبیره‌ی پارسی به فرمان رضاشاه در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۱۴آغاز به کار و کوششهای خود را تا سال ۱۳۳۳ دنبال کرد. آن را «فرهنگستان نخست» نیز نامیده‌اند. نخستین نشست فرهنگستان ۱۲خرداد ۱۳۱۴ به فرنشینی محمدعلی فروغی، نخست‌وزیر آن هنگام، برپا شد و تا شهریور ۱۳۲۰به درازای شش سال در زمینه‌ی پاسداری و پالایش زبان پارسی کوشید. بخشی از دستاوردهای آن در این دفترِ «واژه‌های نو» چاپ شده است.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی  دُژواژه چیست؟ محمد عشوری دژواژه پارسی انجمن

دُژواژه چیست؟

محمد عشوری- این واژگان كه در خواندن و نوشتن دشواری‌ می‌زایند، چهره‌ی زبان را می‌آلایند و بزرگتر از همه دستور زبان را می‌گسلانند و بی‌اعتبار می‌گردانند، نام دژواژه را می‌سزند كه مفهوم واژه‌ی گزاینده و دشمن دارد.

پارسی‌انجمن: در پاسداری و پالایش زبان پارسی  واژه‌های سره در پارسی تاجیکستانی سره تاجیکی تاجیکستان امیرحسین اکبری شالچی پارسی انجمن

واژه‌های سره در پارسی تاجیکستانی

امیرحسین اکبری شالچی- بازیافتن واژه‌های سره در گویش تاجیکی کار ساده‌ای نیست؛ چون سره‌جو هنگام پژوهش گفتار تاجیکان، به‌جای شنیدن واژگان سره، صدها و هزاران واژه‌ی روسی‌یی را می‌شنود که بسیاری‌شان بی‌آنکه نیازی ویژه به آنها باشد، به گویش تاجیکی راه یافته‌اند و در آن جا افتاده‌اند. به‌هرروی آنچه من در اینجا به دست می‌دهم، برخی از واژه‌های سره‌ای است که در گویش تاجیکی به کار می‌رود و می‌توان کاربرد آنها را به دیگر پارسی‌زبانان پیشنهاد کرد.