«دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران» چاپ شد

ارسلانِ پوریا، دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران، به کوششِ بزرگمهرِ لقمان، خردنامگ ۲، چاپِ نخست، کتابِ سده، ۱۳۹۶، ۴۰۴ رویه، شابک ۳-۸-۹۷۸۲۳-۶۰۰-۹۷۸.

پارسی‌انجمن: «دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران» نوشته‌ی زنده‌یاد ارسلانِ پوریا ـ فیلسوف، نمایشنامه‌نویس و سراینده‌ی ایرانی ـ به کوششِ بزرگمهرِ لقمان برایِ نخستین‌بار چاپ شد.

این دیباچه نخستین کوششِ سامانمندِ فلسفی در بررسی و ارزیابیِ گزارشهای تاریخی برایِ دستیابی به نگره‌هایی سنجشگرانه و همگانی از تاریخِ ایران است. پوریا در این نبیگ، که میانِ سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴ نوشته، برپایه‌ی زبانی فلسفی و روشی دانشی به آسیب‌شناسیِ اندیشه‌های پلاتون و ارستو و مارکس و انگلس و دبستانهای بوده‌گروی و کردارگروی و آزمایش‌گروی و کالبدپرستیِ تاریخی و… پرداخته، کژیها و کاستیهایشان را برشمرده و کوشیده، برپایه‌ی چنین سنجشگریهای آگاهانه‌ای، روشِ خویش را در شیوه‌ی نگرشِ فلسفی به تاریخِ ایران برنهد و تاریخ را از پایگاهِ یک «گزارشِ رویداد» به پایگاهِ یک «دانشِ سنجشگرانه» برکشد.

پوریا که این نبیگ را به پارسیِ سره نوشته درباره‌ی چرایی این کار چنین گفته است: «آگاهیِ زبانیِ پارسی‌زبانان در راستایی است که خواهانِ بسامان‌کردن و منطقی‌کردنِ زبانِ خود می‌باشند. اینکه ما می‌خواهیم واژه‌های عربی را در زبان پارسی نیاوریم، در دیده‌ی برخی آگاهیهای دیگر خشک‌اندیشی می‌نماید. ولیک در آگاهیِ کنونیِ ما این گرایش نه نشانِ خشک‌اندیشی نه نشانِ دشمنی با زبانِ عربی بلکه نشانِ گرایشِ ما به منطقی ساختنِ زبان می‌نماید؛ گرایش به آنکه دستگاهِ زبانی هرچه می‌شود بسامان‌تر، منطقی‌تر و یگانه‌تر باشد؛ هرچه می‌شود استثنا در آن کمتر باشد. ازآنجاکه یک واژه‌ی عربی فرمان‌بردارِ دستگاهِ دستوریِ دیگر است، به‌کاربردنِ این واژه در پارسی به معنیِ آمیختنِ دستگاههای زبانی است و این پدیده زبان را به‌سویِ بی‌سامانی، بی‌دستوری، بی‌منطقی و هرج‌ومرج می‌کشاند، درحالی‌که زبانِ عربی با کالبد و دستورِ ویژه‌ی خود برای خود زبانی منطقی و بسامان است» (رویه‌ی ۲۷۴).

درباره‌ی نویسنده گفتنی است، ارسلانِ پوریا در ۱۳۰۸ در سلماس زاده شد و در سالِ ۱۳۷۳ در تنکابن چشم از جهان فروبست. دیگر کارهای او «ناهید را بستای»، «سوگنامه‌ی افشین»، «سوگنامه‌ی کبوجیه»، «آرشِ شیواتیر»، «برخی از فروزه‌های نمایشیِ شاهنامه‌ی فردوسی»، «سرودِ آزادی»، «فردوسی فرزندِ دورانِ آفرینش»، «سوگنامه‌ی رستم و سهراب»، «تازیانه‌ی بهرام»، «رس‍ت‍اخ‍ی‍زِ ت‍ب‍ری‍ز»، «کارنامه‌ی مصدق» و «دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی هنر» نام دارند.

«دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران» را در ۴۰۴ رویه و بهای ۳۷ هزار تومان «کتابِ سده» (دورآوا: ۶۶۸۶۲۱۴۳-۰۲۱، همراه: ۰۹۱۲۲۴۷۲۸۳۸) چاپ کرده است.

***

«سرسخنِ» بزرگمهرِ لقمان بر «دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران» را می‌توانید از «اینجا» بخوانید.

«گزیده‌ای از دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران» را هم می‌توانید از «اینجا» بخوانید.

***

جستارهای وابسته

  • ویژگیهای دستوری زبان اوستایی ازنگرِ فلسفه‌ی تاریخ (۱)ویژگیهای دستوری زبان اوستایی ازنگرِ فلسفه‌ی تاریخ (۱) زنده‌یاد ارسلان پوریا: زبان، ازبنیاد، هستی‌یافته‌ی منطقِ اندیشه‌ی سازندگانِ آن است.
  • دبیره‌ی اوستایی درپرتوِ فلسفه‌ی تاریخ (۲)دبیره‌ی اوستایی درپرتوِ فلسفه‌ی تاریخ (۲) زنده‌یاد ارسلان پوریا: آیا سرودهای اوستا از زمان سروده‌شدنِ آن به نوشته درآمده‌بودند یا تنها زبان‌به‌زبان خوانده و سینه‌به‌سینه نگه‌داری می‌شده‌اند؟ این پرسش را می‌توان ساده‌تر چنین نگاشت: آیا گروهگان اوستایی دبیره‌ای برایِ نوشتن […]
  • دوگانگی «دانش» و «آیین» در زبانشناسی نوین (۳)دوگانگی «دانش» و «آیین» در زبانشناسی نوین (۳) زنده‌یاد ارسلان پوریا: در زبان‌شناسی نوین میان «دانش» زبان و «آیین» زبان هنوز یگانگی‌ای بی‌چون‌وچرا پیدا نشده‌است. دانش زبان چیزی دیگر است، آیین و روح زبان چیزی دیگر و حتی این دو جستار آخشیج یکدیگرند، درحالی‌که در زبا‌ن‌شناسی جهان باستان این دو جستار در یگانگی جدایی‌ناپذیر […]
  • واژه‌نامه‌ی «دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران»واژه‌نامه‌ی «دیباچه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخِ ایران» پارسی‌انجمن: برخی از واژه‌های فلسفی که ارسلان پوریا در این نبیگ برساخته و برای نخستین بار پیش نهاده است چنین‌اند: آزمایش‌گروی (empiricism)، بوده‌گروی (positivism)، کردارگروی (pragmatism)، ماده‌گروی (materialism)، مینوگروی (idealism)، مینوشناسی (ideology)، مینه (concept)، نگره (تئوری، نظریه)، نهش (موضع)، نهشته (موضوع)، نایِش (نفی)، […]
  • چاپ نبیگی از فرزانه‌ی ایران باستان برای نخستین‌بارچاپ نبیگی از فرزانه‌ی ایران باستان برای نخستین‌بار «گویایی ارستو» از پاول پارسی ـ فرزانه‌[=فیلسوف] و گویایی‌دان[=منطق‌دان] ایران باستان و استاد فرزانگی[=فلسفه‌ی] خسرو انوشیروان ساسانی ـ برای نخستین‌بار با گردانش بزرگمهر لقمان چاپ شد. نبیگ[=کتاب] «گویایی ارستو» دربردارنده‌ی سه گفتار از پاول پارسی (گفتار اندر گویایی ارستو، روشنایی‌نامه‌ای بر اندر پیرامونِ گزارش ارستو و پیش‌درآمدی بر […]
  • «زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژه‌سازی و واج‌شناسی» چاپ شد«زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژه‌سازی و واج‌شناسی» چاپ شد «زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژه‌سازی و واج‌شناسی» نوشته‌ی رَهام اشه و گردانشِ مریم تاج‌بخش و بزرگمهر لقمان به پارسیِ سره چاپ شد.

1 دیدگاه فرستاده شده است.

  1. هزاران درود بر شما. از خوشحالی در پوست خودم نمی‌گنجم. سایت شما باعث شد به ایرانی بودنم افتخار کنم. ایدون باد

دیدگاهی بنویسید.


*