
بارگیریِ «واژهنامهیِ گرگانیِ» صادقِ کیا
پارسیانجمن: «واژهنامهیِ گرگانی» که به گویشِ پیشینِ گرگان (استرآباد) میپردازد نوشتهیِ دکتر صادق کیا، استادِ پیشینِ زبانِ پارسیگ (پهلوی) در دانشگاهِ تهران و فرنشینِ فرهنگستانِ زبانِ ایران، است.
پارسیانجمن: «واژهنامهیِ گرگانی» که به گویشِ پیشینِ گرگان (استرآباد) میپردازد نوشتهیِ دکتر صادق کیا، استادِ پیشینِ زبانِ پارسیگ (پهلوی) در دانشگاهِ تهران و فرنشینِ فرهنگستانِ زبانِ ایران، است.
پارسیانجمن: تاتنشینهایِ بلوکِ زهرا به زندگی روزانهیِ دو دهِ تاتنشینِ «سِزجُوه» (سگزآباد) و «بِرمُوَه» (ابراهیمآباد) از بخشهایِ زهرایِ قزوین میپردازد و در این میان دستور و واجشناسیِ گویشِ تاتی را به همراهِ واژهنامهای از این گویشِ ایرانی به دست میدهد؛ گویشی که با ترکتازیِ روزافزونِ ترکی پا پس میکشد و اندکاندک جایِ خود را بدان میدهد و بر آن همان میرود که پیش از آن بر پهلویِ آذری در آذربایجان رفت.
زبان اول همه ایرانیان فارسی است و آن زبانی که آنها با آن در خانه سخن میگویند درواقع زبان گهواره است و با زبان گهواره نمیتوان در مدرسه تحصیل کرد. آموزش در مدرسه و دانشگاهها باید حتما به زبان اول یا زبان اصلی (فارسی) باشد.
برخی میگویند ۵۱ درصد مردم ایران، فارس یا همان اکثریت هستند و ۴۹ درصد اقلیت و متأسفانه در ایران نیز برخی این سخنان را تکرار میکنند. ولی حقیقت این است که در ایران اصلا «فارس» وجود ندارد. هیچ قومی در ایران نمیتواند ادعا کند من فارسم، حتی خود فارسها در فارس. زبان فراقومی فارسی متعلق به همه خردهفرهنگهای ایران است.
نمونههایی که در اینجا داده شده از گویشهایی است که میان سه گویشِ همدان ـ ساوه ـ آشتیان سخن میگویند. این گویشها را میتوان به چهار دسته بخش کرد: ۱. گویشهایِ وفس و آشتیان و تفرش و آمُره؛ ۲. گویش چادرنشینهای زند؛ ۳. گویش غربتها (یا غربتیها)؛ ۴. گویشهای خلج و ترکی.
پارسیانجمن: در این جُستار استاد جلال متینی به بررسی ساختارِ ساختهایی چون «نخوردیتان» و «بودیتان» میپردازد و به این پرسشها پاسخ میدهد که آیا افزون بر ساختهایی با «مانی» و «تانی» در چونیهای گمانی و خواستاری، آیا ساختهایی دیگر هم در زبان پارسی بودهاند که به «مانی» و «تانی» مانند باشند لیک ساختمانشان دگرسان از آنها باشد؟ و اگر چنین ساختهایی هستند برای چه به کار رفتهاند؟ و نیز به این پرسش پاسخ داده است که آیا ساختهایی که از آنها سخن رفتهاست هنوز زندهاند یا نه؟
دکتر صدرالدین الهی: استاد جمال رضایی پس از چاپ کتاب واژهنامهی گویش بیرجند در سال ۱۳۷۳، اینک کتاب بررسی گویش بیرجند از نظر واجشناسی و دستور را که دستاورد سالها پژوهش وی دربارهی لهجه زادگاهش، بیرجند، است در دسترس پژوهشگران نهاده است.
آهنگ امیرحسین اکبری شالچی از جُستار «واژههای فریبکار در پارسی افغانستان» به دست دادن برخی از واژههای پارسی افغانستانی است که میتواند دیگر پارسیزبانان را به برداشتی دیگرگونه یا نادرست بکشاند.
پارسیانجمن: نبیگی که در زیر میآید دربردارندهی جستارهای پژوهشی زبانشناسانهی استاد ماهیار نوابی است که به کوشش محمود طاووسی با نام «مجموعه مقالات ۱» در شمارهی پنجاهم گنجینهی دستنویسهای پهلوی و پژوهشهای ایرانی چاپ شده است.
پارسیانجمن: لهجه بخارایی نوشتهی زندهیاد احمدعلی رجایی بخارایی است که در آن به «اصالت لهجهی بخارایی»، «مختصات دستوری لهجهی بخارایی»، «برخی جملهها و گفتوگوهای روزانه»، «نمونهای از نثر نویسندگان کنونی بخارا» و «نموداری از لغات متداول در بخارا» پرداخته است. این نبیگ نشانگر پیوستگی پارسیزبانان با همزبانانِ همفرهنگی است که از سالها پیش روسها و ازبکها میانشان جدایی انداختهاند.