دسته: زبانهای ایرانی

یک نوشته‌ی نویافته به زبانِ پارسیگ (پهلوی) با آوانویسیِ رَهام اشه بازچاپ شد. این نوشته‌ی نویافته «ویرازگان» نام دارد که درباره‌ی ایورزِ[=سفرِ] مُغی به نامِ «ویراز» به بهشت و دوزخ است. «ویرازگان» دگرسان از «ارداویراف‌نامه» یا «ارداویرازنامه»ی شناخته‌شده است و تنها رونوشتِ آن در بنیادِ کاما در هندوستان نگهداری می‌شود.

پارسی‌انجمن: در این جُستار، عباس جوادی برپایه‌یِ دیدگاههایِ مادشناسان و زبانشناسان نامداری چون دیاکونوف، مینورسکی، مکنزی و ویندفور نشان می‌دهد که زبان کردی، که در گروه زبانهای ایرانی جای دارد، به تنهایی بازمانده‌ی زبانِ مادیِ باستان نیست و چنین نگرشی به دور از هرگونه پژوهشِ دانشی است. همچنین، از نگر تباری، این تنها کردها نیستند که تبار از مادها می‌برند که ایشان به همان اندازه نوادگانِ مادها هستند که دیگر مردمانِ پشته‌ی ایران در آذربایجان، اردبیل، گیلان، مازندران، تهران، زنجان، همدان، سپاهان، لرستان، ایلام و… تبار از مادها دارند.

پارسی‌انجمن: تارنمای فرهنگِ «فارسی ـ پهلوی» برپایه‌ی «فرهنگ فارسی به پهلوی» استاد زنده‌یاد بهرام فره‌وشی راه‌اندازی شد و هم‌اکنون در دسترس دوستداران و کوشندگان زبان پارسی است.

پارسی‌انجمن: زبان پارتی یا پهلوانی از زبانهای ایرانی میانه است. زبانهای ایرانی میانه به زبانهایی گویند که پس از برافتادن شاهنشاهی هخامنشی در ایران بزرگ رواج داشته‌اند و گونه‌های دگرگون‌یافته‌ی زبانهای ایرانی باستان به شمار می‌آیند.
کهن‌ترین نوشته‌های برجای مانده به زبان پهلوانی یا پارتی ازآنِ سده‌ی نخست پیش‌اززایش هستند. زبان پهلوانی تا نزدیکیهای سده‌های چهام و ششم نیز زنده بود و سپس آرام‌آرام رو به خاموشی نهاد.

پارسی‌انجمن: «اوستا» کهن‌ترین نوشته‌ی بر جای مانده از زبانهای ایرانی باستان به شمار می‌آید که دربردارنده‌ی هزاران واژه در زمینه‌ی آیین و فرهنگ و دانش ایرانیان باستان است. با نگر به آنچه از اوستا بر جای مانده و گزارشها و گواهیهایی که به دست ما رسیده روشن است که این زبان کهن از نگر دانشی نیز در جهان باستان درخور نگرش بوده است. فرجام‌آهنگ پژوهش زیر آشنایی با ریشه‌شناسی چند واژه‌ی پزشکی است که در اوستا و زبانهای ایرانی باستان به کار رفته‌‌اند.

پارسی‌انجمن: «رده‌شناسی زبانهای ایرانی» نوشته‌ی محمد دبیرمقدم در ۱۵ بخش و دو پوشینه فراهم شده است. بخشهای نخست و دوم به رده‌شناسی و جایگاهش در دانش زبان و زبانهای ایرانی می‌پردازند. در بخشهای سوم تا چهاردهم به بررسی ۱۲ زبان ایرانی پرداخته شده است که چنین‌اند: بلوچی، دَوانی، لارستانی، تالشی، وَفسی، کردی، اورامی، لکی، دِلواری، نائینی، شهمیرزادی و تاتی. واپسین‌بخش هم «یافته‌ها و پیامدها» نام دارد.

پارسی‌انجمن: «سیری در تاریخ زبانها و ادب ایرانی» نوشته‌ی دکتر ذبیح‌الله صفا از استادان بنام دانشگاه تهران و از پژوهشگران برجسته‌ی روزگار ماست. از ایشان نبیگهایی[=کتبی] همچون «حماسه‌سرایی در ایران» و «تاریخ ادبیات در ایران» به یادگار مانده است.
استاد صفا در این نبیگ به فشردگی و کوتاهی درباره‌ی زبانهای ایرانی (باستان، میانه و نو) و نوشته‌های ادبی برجای مانده از آنها سخن گفته است.

پارسی‌انجمن: جستار زیر دربردارنده‌ی چهار یادداشت جداگانه درباره‌ی چند واژه و گزاره‌ی پارسیگ[=پهلوی] است. یادداشت نخست به واژه‌ی «فراوان» می‌پردازد. یادداشت دوم گردانش و گزارش بندی از نوشتارگان مانوی است. یادداشت سوم درباره‌ی چمهای[=معنی] گوناگون «سخن» است و اینکه چگونه سخن از «گفتار» به «کار» در شاهنامه دگرش چمی یافته است. واپسین‌یادداشت هم درباره‌ی واژه‌ی «قهرمان» است و اینکه چگونه این واژه از پارسیگ به عربی رفته است.