از ویژگیهای فرهنگ فارسی عمید میتوان فتاد [مورد]های زیر را نام برد: – آمدن نشانههای آوایی واژگان – گونهٔ واژگان بر پایه دستورزبان – آوانگاری واژگان تازی – این فرهنگ دربرگیرندهٔ 22 هزار و 475 واژهای است که در زبان فارسی به کار رفتهاند و نام جایها و شهرها و نویسندگان و هنرمندان در آن نوشته نشده است.
دکتر جلال متینی- عینی با تغییر نام زبان فارسی به تاجیکی، مرزبندی تاجیکستان، و تغییر خط به سریلیک کاملاً موافق بوده است. صدرالدین عینی بسیار زود تشخیص داده بوده است که به اصطلاح باد بر بیرق استالین میخورد. پس عمر خود را وقف اموری کرده است که مورد نظر وی بوده است. و البته استالین هم در سالهای پایان عمر عینی با برکشیدن وی به مقام ریاست فرهنگستان علوم تاجیکستان از او به نحو شایستهای قدردانی کرده است.
شهربراز- سر هارولد والتر بیلی از ایرانشناسان برجسته روزگار ما بود که در زنده کردن فرهنگ و زبان ایرانی ختنی نقش بسیار مهمی داشت.
«نامه فرهنگستان» و «ویژهنامههای نامه فرهنگستان» که برآیند کوششهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دربرداندهی زمینههایی چون پژوهشهای زبانى و ادبى، زبان و فرهنگ ايران باستان، فرهنگ مردم، سنجشگری نوشتههای ادبى، ادبیات تطبیقی، دستور، زبانها و گویشهای ایرانی، شبهقاره، فرهنگنویسی و گویششناسی است، پیشکش خوانندگان ارجمند پارسیانجمن میشود.
محمدکاظم کاظمی- “هست” بر “وجود” چیزی دلالت میکند و “است” بر “چگونگی” آن. هنگامی که میگوییم “آب هست.” یعنی اینجا آب وجود دارد. اما هنگامی که میگوییم “آب سرد است.” دیگر سخن از وجود آب نیست، از چگونگی آن است.
شهربراز- پیش از اسلام و در زمان اسلام تعداد کسانی که در حجاز سواد خواندن و نوشتن داشتند به تعداد انگشتان دست بوده است. بنابراین طبیعی است که هیچ گونه اثر نوشتاری از آنان وجود نداشته باشد.
تهمورس جلالی: «انگیزه گردآوری این فرهنگ آن است که میاندیشم زبان پارسی توانگر از واژههای خود میباشد. افسوس، واژههای بیگانه چنان زبانزد شده که واژههای پارسی را به دست فراموشی سپرده و فرهنگستان هر چند واژه بیابد یا آفریند، در دریای بیکران زبان ناپدید گردد …».
واژههای گویشهای روستایی میتوانند جایگزین درخوری برای واژههای بیگانه در زبان پارسی باشند. این واژهها دو گونهاند: نخست واژههایی هستند که در زندگی روستایی و کشاورزی کاربرد دارند و دیگر واژههایی هستند که در شهرها و در پارسی نوشتاری جایشان را به واژههای بیگانه دادهاند.
یوسف امیری، دکتر محسن حافظیان- در نوشتۀ پیش رو، محتوای کتاب «دستور زبان فارسی معاصر» را در چهار بخش بررسی کردهایم؛ گردآیۀ زبانی، دستور زبان، گروههای دستوری و تفسیر نادرست دادههای زبانی این چهار بخش را تشکیل میدهند. مبنای نقد ما از کتاب یادشده، به تناوب ویراست دوم کتاب به زبان فرانسه (٢٠٠۶ م.) و برگردان فارسی کتاب بوده است و اگر ضرورتی هم دست داده، به ویراست انگلیسی آن رجوع کردهایم.
یاریجُستن از برابرنهادهایی باتبار و سَره، پیشنهادِ واژههای نوساخته برای روانشدن در زبانِ همگان و بازداری از گسترش واژههای بیگانه از کُنشهای شایسته برای پاسداری از فرهنگ و زبانِ پارسی است. چنین آرمانی بی واکنشِ بهنگام دربرابرِ آمدنِ واژههای تازه و همچنین پاسداری از دستورزبانِ پارسی دستیافتنی نخواهدبود. … در نبودِ آموزش کشوری و ناهمراهی رسانۀ ملّی، بنیادگذاریِ چنین نهادی بسیار بایاست. از اینرو، «کارگروه پایشِ زبانِ پارسی»، که از زیرشاخهها و کارگروههای «پارسیانجمن» است، خواهدکوشید، پاسخگوی چنین نیازی باشد.