زبان و ادبیات پهلوی (فارسی میانه) و نامه‌ی تنسر به گشنسپ

نویسنده‌ی «زبان و ادبیات پهلوی (فارسی میانه)» زنده‌یاد «جهانگیر تاوادیاست که در بخش‌های گوناگون کتاب به بررسی و اعتبارسنجی نوشته‌های موجود در زبان پهلوی می‌پردازد. نامه‌ی تنسر به گشنسپ را نیز در آغاز سده‌ی هفتم قمری، پور اسفندیار از عربی به فارسی ترجمه کرده و آن را در تاریخ طبرستان خود گنجانیده است.

واژگان اقتصادی (انگلیسی-عربی-فارسی)

«واژگان اقتصادی (انگلیسی-عربی-فارسی)» در 174 رویه به خامه‌ی دانشمند فرزانه دکتر حسین وحیدی نوشته شده است. این دفتر را «انتشارات تهران» در سال 1375 با همکاری ماهنامه‌ی چیستا در 2000 نسخه چاپ کرده که برای همه‌ی آنانی که با اقتصاد سروکار دارند، چونان ابزار دست است.

آرتور کریستنسن و گویش‌های ایرانی

شهربراز- نام‌آوری آرتور امانوئل کریستنسن، یشتر در زمینه‌ی تاریخ ایران و به ویژه کتاب «ایران در زمان ساسانیان» و کتاب «کیانیان» است؛ اما امروز می‌خواهیم به شناساندن کتابی از وی در زمینه‌ی گویش‌های ایرانی بپردازم.

نخستین فرهنگ طیفی (تزاروس!) پارسی

شهربراز- در سال ۱۳۷۷ خ. آقای جمشید فراروی کتاب روشمندی در زمینه‌ی مترادف‌ها در زبان پارسی نگاشته و آن را با هزینه‌ی خودش چاپ کرده است. نسخه‌ی برخط آن را نیز از راه «شورای عالی اطلاع‌رسانی» در اینترنت پخش کرده است. در این فرهنگ ۴۵ هزار واژه و ۹۲ هزار معنا و وابستگی هر واژه نشان داده شده است. این واژه‌ها زیر ۹۹۱ خوشه‌ی اصلی و حدود ۷۵۰۰ زیرخوشه مرتب شده‌اند.

نیروی یگانگی‌بخش زبان فارسی؛ بررسی کتاب «تاریخ و زبان در افغانستان»

فریدون جنیدی- از سوی بنیاد فرهنگی دکتر افشار یزدی نامه‌ای به نام « تاریخ و زبان در افغانستان» به چاپ رسید که دری تازه از پژوهش را در تاریخ و فرهنگ مرزی که از دو سده‌ی پیش «افغانستان» نامیده شد، باز می‌کند و برخی از پیوندهای آشکار میان مردمان دو سوی این مرز (و گاه سه‌سوی این مرز) را بازمی‌نماید.

زبان دیوزدگی

دکتر محسن حافظیان- داریوش آشوری، نویسندۀ «زبان باز»، از «واپس‌ماندگی زبان فارسی»، از «زبان فارسی نمونه‌ای از همۀ زبان‌های جهان سوم» و «کاستی‌ها و لنگی‌ها و گنگی‌هایش» می‌گوید. زبان و اندیشۀ به کار رفته در این کتاب را «غرب‌زده» نمی‌گویم؛ چراکه این اصطلاح را دیگر روشنفکران «مدرن» ما دوست نمی‌دارند و کهنه‌اش می‌پندارند و توانش هم در این باره اندک و نارساست. زبان و اندیشۀ این کتاب زبانِ آشفتۀ دیوزدگی است، همین.

واژه‌های پارسی در عربی

یکی از کتاب‌های گرانسنگ درباره شناسایی واژه‌های پارسی در عربی، کتاب «الالفاظ الفارسیه المعرب» (بیروت، ۱۹۰۸ م ) نوشته «السید ادی شیر اثوری» (۱۸۶۷ – ۱۹۱۵ میلادی) زبان‌شناس و کارشناس زبان و فرهنگ سریانی است. ادی شیر، اسقف کلیسای کاتولیک کلدانی و زاده شهر کرکوک بود. او در این کتاب همراه با شناساندن واژه‌های پارسی که به زبان عربی راه یافته‌اند، آورده است که زبان عربی آکنده از واژه‌ها پارسی و زبان‌های دیگر است و این واژه‌ها دگردیسی شده‌اند.

نگاهی به فرهنگ واژه‌های فارسی سره‌ی فریده رازی

چاپِ نخستِ «فرهنگِ واژه‌های فارسیِ سره برای واژه‌های عربی در فارسیِ معاصر» (فریده رازی، نشرِ مرکز) در سالِ 1372 به بازار آمد و چنین می‌نماید که نزدِ سره‌نویسان جایگاهی ویژه دارد. بنده نیز به اندازه‌ی خود از این نامه بهره برده‌ام ولی نادرستی‌هایی در آن راه یافته‌است که امیدوارم بازگفتـشان برای سره‌نویسان، از رخ‌دادِ دوباره‌ی چنین لغزش‌هایی پیش‌گیری کند. شاید در چاپ‌های پسینِ این دفتر نیز سودمند افتد.

فرهنگ واژه‌های فارسی سره برای واژه‌های عربی در فارسی معاصر

هدف «فرهنگ واژه‌های فارسی سره برای واژه‌های عربی در فارسی معاصر»، شناساندنِ واژه‌های پارسی نابی است که در فرهنگ‌های کهن پارسی یاد و در ادبیات گذشته بسیار دیده شده‌اند؛ ولی در زبان گفتار و نوشتار امروزین، کمتر شنیده و خوانده می‌شوند و جای خود را به واژه‌های تازی داده‌اند.

همزباني و بي‌زباني

«همزباني و بي‌زباني» نام كتابي به خامه‌ی شيوا و شيرينِ شاعر هم‌روزگار افغانستانی «محمدكاظم كاظمي» است. این کتاب نخستین‌بار در سال 1382 به چاپ رسید و پس از نایابی آن، در زمستان 1390 بازچاپ شد.