![](https://parsianjoman.org/wp-content/uploads/2018/11/FarhangeKermani.jpg)
بارگیریِ «فرهنگِ کرمانی»
پارسیانجمن: «فرهنگِ کرمانی» گردآوریِ زندهیاد منوچهر ستوده است که دربردارندهی بیش از ۴۷۰۰ واژه از گویشِ کرمانی است. همچنین، آیینها، زبانزدها، داستانها و ترانههایی چند از کرمان در این فرهنگ گرد آورده شدهاند.
پارسیانجمن: «فرهنگِ کرمانی» گردآوریِ زندهیاد منوچهر ستوده است که دربردارندهی بیش از ۴۷۰۰ واژه از گویشِ کرمانی است. همچنین، آیینها، زبانزدها، داستانها و ترانههایی چند از کرمان در این فرهنگ گرد آورده شدهاند.
محمدرضا خسروی: فرهنگستان زبان فارسی که میباید پاسدار بیدار مرزهای زبان پارسی باشد راست به سربازی میماند که در سنگرش خفته باشد.
با نگاه به نامه فرهنگستان میگویم و از گفته برون میآیم که از فرهنگستان پیداست که نویسندگان و کارداران آن یکسره با درد جانکاه زبان بیگانهاند، آنان که میباید به درمان این درد میپرداختند، نمکپاش دل ریش آن شدهاند.
پارسیانجمن: پژوهشهای تاریخی و زبانشناختی به روشنی نشان میدهند که تا پیش از ترکتازیِ ترکان و مغولان به ایرانزمین، زبانِ آذربایجانیان گویشی از پارسی بوده است که پژوهشگران آن را «پهلویِ آذری» خواندهاند. پهلویِ آذری با آنکه کنون جای خویش را به ترکیِ آذری داده با همهی این واژههایی پرشمار از آن در زبانِ امروزِ آذربایجان بر جای مانده است که نگارندهی «زبانِ آذربایجان»، محمدرضا شعار، کوشیده تا شماری از این واژههای کهنِ پارسی را که در گفتوگوهای روزانهی آذربایجانیان شنیده است در این کار گرد آورد، و فرادستِ پژوهندگان نهد.
در این ویژهنامه «پارسیانجمن» در جُستارهایی چند به زبان و ادبِ و دبیرهی پارسی در فرارود و نیز چهبود و چیستیِ تاجیکان ازنگرِ تاریخی و فرهنگی میپردازد.
پارسیانجمن: میرزا علیاکبرخان نفیسی برای گردآوری این فرهنگ بیش از ۲۵ سال رنج برد و فرهنگِ وی که به روزگارِ رضاشاه چاپخش شد تا پیش از فرهنگِ دهخدا بَوَندهترین[=جامعترین] فرهنگی بود که برای زبانِ پارسی نوشته شده است؛ چه این فرهنگ دربردارندهی ۱۵۸ هزار و ۴۳۱ واژه است که در این میان، ۵۸ هزار و ۸۷۹ واژهی آن نیز یکسره پارسیاند.
پارسیانجمن: آذریگان (آگاهیهایی دربارهی گویشِ آذری)، نوشتهی استادِ زندهیاد دکتر صادق کیا، دربردارندهی پیشگفتار، آگاهیهایی تازه از گویشِ آذری، واژههای آذری در لغتِ فرس و برهانِ قاطع، کهنهترین دستنویسِ لغتِ فرسِ اسدیِ توسی و فهرستِ واژههای آذری است. گفتنی است، آذری، پیش از ترکتازیِ ترکان به ایران و همهگیریِ ترکی در آذربایجان، گویشِ مردمانِ آذرآبادگان بوده است.
دبیرسیاقی با فرهنگِ دهخدا ۶۲ سال همکاری داشت که از این میان ۹ سالش در همکاری با خودِ علیاکبر دهخدا سپری شد، ۱۱ سالش نیز در همکاری با محمد معین و ۴۲ سالِ دیگرش نیز با جعفر شهیدی. میگویند که ایشان بامداد به وزارت داریی میرفت و پسین، رهسپارِ لغتنامه میشد و تا شب به کار واژه میپرداخت و چنین، اگر یاریِ دانشمندانی همچون او نبود بیگمان کارِ فرهنگِ دهخدا سرانجامی نمیگرفت و این برماندِ گرانبها برای پارسیزبانان برجای نمیماند.
پارسیانجمن: زندهیاد پرفسور شاپور شهبازی در این جستار نشان میدهد که «ایدهی ایران» ـ چونان یک کیانِ ملی یا کشوری با یک هویتِ زبانی، سیاسی و قومی ـ به روزگارِ اوستایی بازمیگردد و ایدهی ایران از آن روزگارِ بسیار کهن تا به امروز زنده و استوار بوده است؛ همبدانگه که چنین هویتِ ملیای را یونانیان و رومیان بسیار دیرتر شناختند و بدان دست یافتند. بر این پایه، ایرانیان نخستین ملتِ جهاناند که به خودآگاهیِ ملی دست یافتند و برپایهی آن دولت پی نهادند.
پارسیانجمن: تاریخ و زبان در افغانستان (عللِ تشتتِ فرهنگی و اجتماعی) نوشتهی دکتر نجیب مایل هروی است.
مایل هروی در این نِبیگ[=کتاب] در زمینهی ناهماهنگیهای اجتماعی و فرهنگی و دردهای سنگینِ برآمده از آنها دریافتهایی دارد که کوشیده است برپایهی راستیهای روشن و بهدور از خشکاندیشیهای ناخوش و قهرمانپرستیهایی دروغین پیشِ چشمِ هممیهنانش بگذارد.
«از عجم تا پارسی» نوشتهی «جامی شکیبی گیلانی» است. به دنباله، یادداشتِ «بهرام یوسفی» را دربارهی این کار میخوانید.