Корвожаҳои пешвандӣ

Порсӣ Анҷуман: Забони порсиг [=паҳлавии соcонӣ] забони бисёр тавонманде аст, ки баосонӣ аз номвожаҳо [=исмҳо] ва зобҳо [=сифот] корвожа [=феъл] месозад. Андар ин забон корвожаҳои пешвандӣ низ фаровон ба кор меравад ва баҳра аз он барои расондани чамҳо [маъонӣ]-и бориксанҷона [=дақиқ] равоги бисёр дорад. Чунон: фарозрасидан, абаррасидан, фарозомадан, андаромадан, фарозрафтан, абозрафтан, фурудшудан, андаршудан, андарабоистан, абозмондан, абозвардидан.

То садаи ҳафтуми исломӣ дар порсии дарӣ, ҳамчун порсиг, пешвандҳои корвожа ҳанӯз зинда буданд ва чамҳои гуногуне аз роҳи онҳо гуфта ва нивишта мешуданд. Чанд намуна аз навишторҳои куҳан:

Бозкардан [=маъзул кардан]

Бар дари сарой мунодӣ карданд, ки малик Баҳром Рострӯшанро аз кор бозкард. (“Сиёсатнома”-и Хоҷа Низомулмулки Тӯсӣ)

Баргузидан [=ихтиёр кардан]

Навъи инсонро аз ҷумлаи ин табақа баргузид. (“Ал-тавассул илал-тарассул”)

Дарпазируфтан [=қабул кардан]

Агар хоқон бандаро ба парасторӣ дарпазиранд. (“Сиёсатнома”)

Андаркардан [=дохил кардан, дар чизе печидан]

Ӯро ба миёни ҳарир андаркарданд. (“Торихи Систон”)

Бидоштан [мутаваққиф кардан]

Марзбоншоҳ ӯро хилъат дод ва бинавохт ва пеши худ бидошт. (“Самаки Ъайёр”)

Шӯрбахтона, пас аз садаи ҳафтум, баҳра аз корвожаҳои омехта [=мураккаб], бавежа бо номвожаҳо ва зобҳои ъарабӣ, ҷои корвожаҳои сода ва пешвандиро гирифтааст.

Бар мост, ки бо ёрӣ аз нибегҳо [=кутуб]-и куҳани порсӣ ва корвожаҳои пешвандии бакоррафта андар онҳо ин шеваи фаромӯшидаро аз нав устуворем.

Барои огоҳии бештар нигоҳ кунед ба пӯшинаи дувуми «Торихи забони форсӣ»-и устоди зиндаёд Парвизи Нотили Хонларӣ, фаргарди Сохтмони феъл. Онро метавонед аз «инҷо» боргиред.

متن پارسی را “اینجا” بخوانید