Порсӣ Анҷуман: Чопи нахусти нибег (китоб)-и «Зардуштнома», сурудаи чомасарои тоҷикистонӣ Меҳроспанди Отбиён, ки нашри «Шӯрофарин» дар 370 рӯя ва бо пӯшинаи нарм дар дастраси пижӯҳандагон ва дӯстдорони фарҳанги эронию забони порсӣ ниҳода, бо рӯйовариш (истиқбол)-и фаровони шаҳрвандони Эрон рӯбарӯ шуд.
Порсӣ Анҷуман: Ғуфрони Бадахшонӣ зодаи 26-и шаҳривари 1361 дар Баҳористони Бадахшон аст. Ў омӯзишҳои нахустинро то 13-солагӣ дар Бадахшон гирифт ва сипас роҳии Ҳуланд шуд ва дар он ҷой дастурӣ (дуктурӣ)-и фалсафа гирифт.
Бадахшонӣ то кунун нибегҳое чанд, монанди «Баҳори бедорӣ», «Ман Эронам», «Нақде бар сохтори низоми сиёсӣ дар Афғонистон» ва «Пашшаҳои дурдикаш», чоп кардааст.
Ончи дар пай меояд, бахше аз гуфтугӯи торнамои «Хабар-онлойн» аст бо ӯй дар бораи рӯзгори порсӣ дар Афғонистон.
Дар оғози соли 1401-и хуршедӣ, шоҳиди як чархишгоҳи дигар дар сарнавишти забони форсӣ ҳастем. Дандонҳои вопасгароёни қавмию динӣ дар Афғонистон бар гулӯи забони форсӣ нишастааст. Дар вопасин рӯзҳои соли 1400-и хуршедӣ, гурӯҳи Толибон вожаи «донишгоҳ»-ро аз лавҳа (тоблу)-и Донишгоҳи Балх ҳазф кард.[1] Масъала фақат вожаи «донишгоҳ» нест, забони форсӣ ва форсизабонон аз ҳар назар зери фишори инсонситезонаи толибҳо қарор доранд; Аз кӯчи иҷборӣ ва рондану овора кардани ҳазораҳо то куштору оворагии панҷшериҳо.
Ҷовид Ашконӣ: Ба гоҳе, ки Дориюши севуми ҳахоманишӣ дар соли 331 пеш аз зоиши Масеҳ кушта омад ба дасти Искандари гуҷаста, кушта шудани ӯ як «марзи торихӣ» барои забонҳои эронӣ ба шумор ояд, зерок зи марги ӯ то соли 867-и тарсоӣ – яъне давраи миёнаи забонҳои эронӣ – то рӯзгоре, ки Родмон пури Моҳак (Яъқуби Лайси Саффор) ба фармонравоии бахшҳои ховарии Эрон расид ва забони порсиро бунёди кори хеш сохт, ҳазор сол гузашт. Пеш аз он давра «порсии бостон», ва пас аз он давра «порсии нав» номгузорӣ гардид[1].