پارسی یاران
Дар ин гуфтугӯи Ҳишмат Раисӣ бо Горники Осотуриён, ӯ ба падидаи қавмгароӣ дар Эрон ва мавзӯъи забони модарӣ мепардозад ва дар оғоз равшан мекунад, ки бисёре аз дидгоҳҳои каже, ки дар бораи Эрон ҳаст ба иллати суъитафоҳум дар истилоҳоте монанди ақаллият/ аксарият, қавм ва … аст.
Порсӣ Анҷуман: «Забони ширини порсӣ» суханронии дастур (дуктур) Жолаи Омӯзгор аст, ки дар ойини гушоиши Анҷумани ҷаҳонии эроншиносӣ (The International Soсiety for Iranian Studies, ISIS) дар 27-уми жуани 2010 дар Лус-Онҷелус бар забон ронда шуда.
Ин суханрониро дар зер бибинед ва бишинавед, ё онро аз «ин ҷой» боргиред то ба чироии шаккарин будани порсӣ пай бибаред.
Яъқуби Ясно: Диди мо ба Эрони имрӯз, охирин сангари забонӣ ва фарҳангии мост ва мехоҳем сокинони ин сангар ин хатарро дарк кунанд. Забони форсӣ ва фарҳанги Эрон дар канори Эрони имрӯз ва ба таъбири мо бехи гӯши Эрон, яъне Афғонистон, дучор чунин сарнивиште шудааст, аммо дар Эрон касе эҳсоси нигаронӣ намекунад. Афғонистон охирин ҷуғрофиёи берун аз Эрони имрӯз аст, ки забони форсӣ ва фарҳанги эронӣ аз онҷо зудуда ва ҳазф мешавад. Ман мутмаъин астам пас аз ҳазфи забони форсӣ ва фарҳанги эронӣ дар Афғонистон, баҳси ҳазфи забони форсӣ ба дохили Эрони имрӯз кашонда мешавад.
Мустафо Насирӣ: Касоне (мисли Фирдавсӣ ва Ганҷавӣ), ки аз тариқи шоъирӣ унвони «ҳаким»-ро аз ҷомеъаи худ мегиранд, шеърашон бисёр фаротар аз тавсифи гулу булбул ва дар ҳақиқат шомили низоме аз дониш ва инъикосдиҳандаи мантиқи гуфтори як кулли тамаддунӣ ва фарҳангист. Аз сӯи дигар, фарҳанг, ахлоқ, панд ва андарзҳои ҳикамии Низомӣ чизе нест, ки аз як дунёи туркӣ илҳом гирифта шуда ва ба зеҳни ӯ хутур ва сипас шоъир, он мазомин ва мафоҳими асолатан туркиро аз иктиноҳи зеҳнӣ ва равонӣ дарёфт ва дар рӯшанои зеҳни худ ба забони дигаре (мисли форсӣ) тарҷума ва адо карда бошад.
Мустафо Насирӣ: Ҳаким Абумуҳаммад Илёс ибни Юсуф ибни Закӣ ибн-ул-Муъайяд, маъруф ба Низомии Ганҷавӣ, яке аз панҷ шоъири бузурги эронӣ дар қарни 6-7-и ҳиҷрист, ки баъд аз Фирдавсӣ, чи басо дар санҷа бо се шоъири дигар (Мавлавӣ, Ҳофиз ва Саъдӣ), аз худогоҳии жарфтаре нисбат ба мафҳуми Эрон бархурдор буда ва дар партави он, яке аз пуровозатарин таъобир аз Эронро бар сари забонҳо андохтааст. Иғроқ нахоҳад буд агар бигӯем мисраъи «Ҳама олам тан асту Эрон дил» имрӯза ҳамон маъруфият ва маҳбубиятеро дорад, ки мисраъи «Чу Эрон набошад тани ман мабод» дорад.
Аббос Салимии Онгил (дабири коргурӯҳи осебшиносии Порсӣ Анҷуман): Забони ҷавомеъи бадавӣ вожаҳои андаке дорад. Рафта-рафта, бо шаклгирии тамаддун ва падид омадани ниёзҳои гуногун, инсонҳо барои баёни андеша ва эҳсоси худ вожаҳои бештаре сохтанд. Чунонки имрӯза дар забони қабилаҳои бадавӣ дар ҷангалҳои Омрикаи Ҷанубӣ ё ҳар ҷойи дигар, мумкин аст чандсад вожа бештар вуҷуд надошта бошад, ҳол он ки дар бисёре аз забонҳо фарҳангҳое чандҷилдӣ, пайваста, барӯз мешаванд то вожаҳои навсохтаро дар бар гиранд.
Ориё Сарвар
Пурсишҳои носозгорон:
1- Забон, забон аст дигар чи ин, чи он, омоҷ (ҳадаф) танҳо пайванди миёни мардум аст.
2- Забони пок ва сара ҳеч ҷойи ҷаҳон надорем ва доштани вомвожа чизе баҳанҷор аст.
3- Ниме аз забони инглисӣ вомвожа ҳаст; вале забони инглисӣ бисёр комёб аст.
4- Забони форсӣ ба ангезаи вожаҳои арабӣ, забоне фохир аст ва бе онҳо лухту бараҳна ва “алкан”(гунг)!
5- Забони порсии сара хандадор ва ришхандист (масхара аст).
6- Забон чун пӯёст, пас бигзорем, ки вожаҳо бо раванди “табиъӣ” биёянд ва бираванд.
7- Забон дар пешрафт ё вопасмондагии гӯяндагони он забон, ҳануд (таъсир) надорад.
Ва аммо посухҳо:
Куруши Ҷаннатӣ: Гоҳ пеш меояд, ки дар бархурд бо наввожае ноошно, дӯстон ва ҳамвандони «Порсӣ Анҷуман», ҳамарз ва баробарниҳодаи ошнотареро пешниҳод мекунанд ва мепурсанд чиро бо доштани ҳамарзи содатар, шумо наввожае дерёбро пешниҳод мекунед; барои намуна пурсида мешавад ё гилоя мешавад, ки бо доштани вожаи «мардум» чӣ ниёзе ба вожаи «миллат» ё баробарниҳодаи порсии он «нафон» дорем? Ё чиро ба осонӣ ба ҷойи вожаи «ғизо» аз «хӯрок» баҳра намебарем?
Куруши Ҷаннатӣ: Далелҳои бисёре дар пуштибонӣ ва падофанд аз полоиши забони порсӣ аз вожаҳои арабӣ вуҷуд дорад. Дар ин нивиштор мекӯшем ба се далел ва ангезаи барҷаста дар ин замина ишора кунем ва ҳар якро ба кӯтоҳӣ бознамоем.
Порсӣ Анҷуман: Гурӯҳе аз хонандагони «Порсӣ Анҷуман» дар бораи номи анҷуман ва чироии пеш уфтодани гузорвожа(сифат)-и (порсӣ) бар номвожа (анҷуман) дар ин ном пурсидаанд.
Дар посух бояд гуфт, ки номи «Порсӣ Анҷуман» омехтае аз «порсӣ» ва «анҷуман» аст, ва ҳамонгуна, ки рафт, нахустин гузорвожа ва дувумӣ номвожа бошад. Дар забони порсӣ, ҳамчун забони порсиг (паҳлавӣ), гузорвожа тавонад пеш ё пас аз номвожаи вобастааш ояд. Дар нивиштаҳои порсӣ ва порсиг намунаҳо бас фаровонанд, онсон, ки дар Шоҳнома, ки сари сухани порсӣ аст, гузорвожа бештар пеш аз номвожа ояд.