Category: Рӯйдодҳо

Порсӣ Анҷуман: «Фарҳанги сохтории вожагони порсӣ»-ро, ки фарҳанги алифбои решаҳо ва вандҳои забони порсист, дастур Зиёуддини Ҳоҷарӣ дар ду пӯшина фароҳам ва Порсӣ Анҷуман инак барои севумин бор онро бозчоп кардааст.

Порсӣ Анҷуман: Гурӯҳе аз хонандагони «Порсӣ Анҷуман» дар бораи номи анҷуман ва чироии пеш уфтодани гузорвожа(сифат)-и (порсӣ) бар номвожа (анҷуман) дар ин ном пурсидаанд.

Дар посух бояд гуфт, ки номи «Порсӣ Анҷуман» омехтае аз «порсӣ» ва «анҷуман» аст, ва ҳамонгуна, ки рафт, нахустин гузорвожа ва дувумӣ номвожа бошад. Дар забони порсӣ, ҳамчун забони порсиг (паҳлавӣ), гузорвожа тавонад пеш ё пас аз номвожаи вобастааш ояд. Дар нивиштаҳои порсӣ ва порсиг намунаҳо бас фаровонанд, онсон, ки дар Шоҳнома, ки сари сухани порсӣ аст, гузорвожа бештар пеш аз номвожа ояд.

Аббос Салимии Онгил: Дар ин ёддошт, бо истинод ба «Эъломияи ҷаҳонии ҳуқуқи башар», «Мисоқи байналмилалии ҳуқуқи иқтисодӣ, иҷтимоъӣ ва фарҳангӣ», «Мисоқи байналмилалии ҳуқуқи маданӣ ва сиёсӣ», «Кунвонсиюни ъадами табъиз дар омӯзиш ва парвариш», «Кунвонсиюни ҳуқуқи кӯдак» ва «Қонун асосии Эрон», иддаъоҳои ҳуқуқии мухолифони расмӣ будани забони форсӣ ва ҳаводорони иҷборӣ шудани «омӯзиши забони модарӣ» ва «омӯзиш ба забони модарӣ» баррасӣ мешавад. Дар оғоз, мавод ва усуле аз қавонини ёдшударо, ки ба амри «омӯзиш» пардохтаанд, меоварем то бидонем чи мегӯянд ва дар бораи чи чизе сухан мегӯем, онгоҳ назари яке аз ҳуқуқдонони баном ва ботаҷрибае, ки пижӯҳишҳояш дар ин бора дар дарун ва буруни Эрон маҳалли руҷӯъ аст, оварда мешавад ва сипас ба бархе савийяҳои нопайдои ин мабоҳис хоҳем пардохт.

Сулаймон Қиёмат: Ситезагарӣ бо забони порсӣ ва порсигӯён дар Афғонистон аз оғоз то кунун моҳияти сиёсӣ дошта ва зодаи зеҳнийят ва андешаи бартариҷӯии таборгароёнаи ҳокимияти сиёсӣ дар ин кишвар будааст. Ҳукуматҳои табормеҳвари Афғонистон аз замони таъсиси ин кишвар дар авохири садаи нуздаҳум бо симои сиёсӣ ва марзҳои ҷуғрофиёии кунуниаш то имрӯз пайваста дар ҷиҳати таҳмили ҳувийяти таборӣ-забонии хеш ба унвони ҳувийяти миллӣ ва расмӣ барои ин сарзамин кӯшидаанд. Онҳо ситезагарӣ бо забон ва фарҳанги порсиро ба ъунвони бахши калоне аз барномаҳои ҳувийятпардозӣ барои Афғонистон тарҳ карда ва онро аз маҷроҳои қавонин, сиёсатгузориҳо ва роҳкорҳои табъизомез созмон дода ва амалӣ кардаанд. Ин амр ба ъунвони яке аз ъавомили муҳимми тадовуми султаи онҳо кор кардааст.

Порсӣ Анҷуман: Чопи нахусти нибег (китоб)-и «Зардуштнома», сурудаи чомасарои тоҷикистонӣ Меҳроспанди Отбиён, ки нашри «Шӯрофарин» дар 370 рӯя ва бо пӯшинаи нарм дар дастраси пижӯҳандагон ва дӯстдорони фарҳанги эронию забони порсӣ ниҳода, бо рӯйовариш (истиқбол)-и фаровони шаҳрвандони Эрон рӯбарӯ шуд.

Порсӣ Анҷуман: Ғуфрони Бадахшонӣ зодаи 26-и шаҳривари 1361 дар Баҳористони Бадахшон аст. Ў омӯзишҳои нахустинро то 13-солагӣ дар Бадахшон гирифт ва сипас роҳии Ҳуланд шуд ва дар он ҷой дастурӣ (дуктурӣ)-и фалсафа гирифт.

Бадахшонӣ то кунун нибегҳое чанд, монанди «Баҳори бедорӣ», «Ман Эронам», «Нақде бар сохтори низоми сиёсӣ дар Афғонистон» ва «Пашшаҳои дурдикаш», чоп кардааст.

Ончи дар пай меояд, бахше аз гуфтугӯи торнамои «Хабар-онлойн» аст бо ӯй дар бораи рӯзгори порсӣ дар Афғонистон.

Дар оғози соли 1401-и хуршедӣ, шоҳиди як чархишгоҳи дигар дар сарнавишти забони форсӣ ҳастем. Дандонҳои вопасгароёни қавмию динӣ дар Афғонистон бар гулӯи забони форсӣ нишастааст. Дар вопасин рӯзҳои соли 1400-и хуршедӣ, гурӯҳи Толибон вожаи «донишгоҳ»-ро аз лавҳа (тоблу)-и Донишгоҳи Балх ҳазф кард.[1] Масъала фақат вожаи «донишгоҳ» нест, забони форсӣ ва форсизабонон аз ҳар назар зери фишори инсонситезонаи толибҳо қарор доранд; Аз кӯчи иҷборӣ ва рондану овора кардани ҳазораҳо то куштору оворагии панҷшериҳо.

Фарзандони ъазизам!

Ин номаро барои ояндаи шумо менивисам. Инҷо, ки истодаед, оромгоҳи бузургтарин шоъири порсӣ, Абулқосим Фирдавсии Тӯcист. Шумо ҳоло намедонед, ки дар куҷо истодаед, аммо вақте бузург шавед, аз ин ки дар кӯдакӣ инҷо тасвире доред, ифтихор хоҳед кард. Қатъан агар падари шумо низ дар синну соли шумо инҷо ъаксе мегирифт, ба он ифтихор мекард.

Масъуди Луқмон: «Ҷашн» вожае эронист аз решаи «яз-», ба чами «парастидан, сутудан ва ниёиш кардан». Ҷашн дар оғоз ба чами «анҷоми ойинҳои динӣ» буда, вале андак-андак густариши чамӣ пайдо карда ва ба базму меҳмонӣ ва сур ҳам гуфта шудааст; чиро ки дар фарҳанги Эрон, анҷоми ойини динӣ ва ниёишу ситоиши эзад ҳамон ҷашну базму шодӣ ва шодхорӣ буда ва шигифт ин, ки «ҷашн» бо вожаҳои «язд» ва «эзад» ҳам ҳамреша аст ва ба дигар сухан, ҷашну эзад ҳар ду аз як решаанд. Чунин, дар фарҳанги зиндагиситои Эрони бостон ҷашн коре аҳуроӣ ва равише барои мубориза бо Аҳриман буда ва дар баробар, сӯгу андӯҳ куниши аҳриманӣ ва сахт накӯҳида будааст.