Category: Гуфтовард

Бузургмеҳри Луқмон: Пас аз тозиши тозиён ва аз миён рафтани дугонаи дин ва шаҳриёрӣ, забони порсӣ танҳо намудгоҳи эронӣ будан ва нигаҳдорандаи огоҳии дарҳамшикастаи эрониён гашт. Ин забон ҳарчанд дунболаи забони порсиг аст, аз онҷо, ки забони пасотозишист, забонест тозишзада, ки лояҳои вожагонӣ ва дастуриаш дар кашмакаше пайваста бо якдигаранд. Ҳам аз ин рӯст, ки пешзаминаи бозсозии огоҳии дарҳамшикастаи эроншаҳрӣ бозсозӣ ва ҳамоҳангсозии сохтори дастурӣ ва ганҷинаи вожагонии порсист.

Аббос Салимии Онгил: Дар Наврӯзи имсол замон даст дод то чанд рӯзе канори хонавода бошам. Дар чунин рӯзҳое, чунонки уфтаду донӣ, бозӣ бо варақ (ҳукму чорбарг ва …) яке аз саргармиҳои хонаводаҳои эронист. Баҳор буд ва ҳаво дилпазир, мо ҳам нишастем ва чанд дасте бозӣ кардем. Дар яке аз дастҳои нафасгир, хоҳарзодаи навҷавонам бо шодӣ гуфт: «Панҷро сар кун. Панҷи дилро сар кун… .»

Ҷавод Ранҷбари Дурахшилур: Мабнои ақлию торихию сиёсӣ барои таъсиси Фарҳангистони забони туркӣ вуҷуд надорад. Ончи дар бораи вазоифи ин ниҳод гуфта мешавад, ҳама беэътибор ва аз сари нодонӣ ё ғаразварзист.

Дуктур Алиқулии Маҳмудии Бахтиёрӣ: Хонандаи девони Ҳофиз – ва ҳар шоире – озод аст, ки дарёфти худро дошта бошад, бе он ки ба дарёфти дигарон бебовар ва беэътино бошад. Ончи ман менивисам ин ҳуснро дорад, ки хонандаро ба андеша ва андешидан вомедорад. Чи ин ҷустор аз замони худи Ҳофиз то кунун дар парда мондааст.

Аббоси Салимии Онгил: То ҷое ки нигоранда мутолеъоти курдшиносиро пай гирифтааст, ин пижӯҳиш яке аз дақиқтарин ва равишмандтарин пижӯҳишҳост, ки дар бораи хостгоҳи курдҳо ва фароянди шаклгирии қавми курд анҷом гирифтааст.

Куруши Ҷаннатӣ: Он чи ба думбола меояд, нивиштори кӯтоҳ аст барои бозшиносии забон, гӯиш ва лаҳҷа. Ин нивиштор бар пояи суханронии дуктур Муҳаммади Дабирмуқаддам фароҳам шудааст.

Порсӣ Анҷуман: гӯронӣ/ ҳуромӣ гунае курдӣ нест, ки забоне ҷудосон, аз они шохаи дӯшастарӣ-абохтарӣ(ғарбӣ-шимолӣ)-и забонҳои эронист, ки худ чандин гӯиш дорад. Ончи мояи он шуда, ки гӯронӣ/ ҳуромӣ забоне курдӣ дар шумор ояд, эвоз (сирфан) зисти забонварони он дар миёни курдзбонон ва наздикиҳои забонии миёни онҳо, ба вижа вожагонӣ ва сохтвожӣ аз баҳри дароиш (таъсир)-и гӯронӣ/ ҳуромӣ бар забонҳои курдист. Ҳамчунин, гӯронӣ/ ҳуромӣ ва курдӣ дорои дигарсониҳои бунёдин дар зинаҳои гуногуни забонианд то он ҷой, ки миёни гӯишварони онҳо дарёфти суханони якдигар нашуданист.

Куруши Ҷаннатӣ: «Якпорчагии сарзаминӣ» баробари порсии тамомияти арзист. Агар имрӯз бар сари забонҳо афтода ҳосили чанд даҳа кӯшиши порсигароён аст. Ҳамчунин ба нигар мерасад, ки якпорчагии сарзаминӣ вожаи дархуртаре аз тамомияти арзист; зеро ҳам порсист ва ҳам дақиқ. Вожаи «сарзамин» обҳо ва кӯҳҳо ва хокро якҷо дарбар мегирад, дар ҳоле ки вожаи «арз» эвоз(сирфан) расонандаи маънои замин аст ва кӯҳу дарё ва …ро бояд маҷозӣ бар он бор кард.

Исфандиёри Одина: Шояд бисёре аз Шумо мусобиқоти куштии каҷи амрикоиро тамошо карда, мумкин аст, аз шеваҳои зӯрозмоии паҳлавонони ғӯлпайкар дар он лаззат бурда бошед. Ман ҳам ба ин мусобиқот, ки таркибе аз саргармию варзиш аст, алоқа дорам. Бавижа ҳангоме, ки баъзе аз мавориди пирӯзии адолат бар зулмро дар он мебинам, аз фароянди расидан ба ин пирӯзӣ ҳаяҷонзада мешавам. Аз вижагиҳои умдаи ин мусобиқот он аст, ки паҳлавоне рӯи саҳна меравад ва бо гуфтани суханоне таҳрикомез ҳамтоёнашро ба набард мехонад. Ба ин навъ лаффозӣ ва каломи таҳрикомез дар забон ва адаби мо “раҷазхонӣ” мегӯянд.

Исфандиёри Одина: Корзори мардумии мушобеҳе дар Тоҷикистон ҳам дар замони бозсозии Гурбочуф шурӯъ шуда буд, ки ба тасвиби нахустин қонуни забон дар соли 1989 анҷомид. Дар матни он қонун номи забони расмии кишвар “тоҷикӣ (форсӣ)” хонда шуда буд.
Мардум ҳам бо шавқу шӯр ба омӯзиши хатти форсӣ пардохтанд ва қарор буд, Тоҷикистон дар муддати панҷ сол хатти порсиро расмӣ кунад. Нашрияҳо сафаҳоте барои омӯзиши “хатти ниёкон” доштанд ва дарсҳои омӯзиши ин хат аз телевизиюн ҳам пахш мешуд. Дар китобфурӯшиҳо кутуби форсӣ фаровон буд. Бархе нашрияҳо ҳам сафаҳотеро ба хати порсӣ мунташир мекарданд.