Бархе аз авомили уфти донишомӯзон дар дарси забон ва адабиёти форсӣ

Аббос Салимии Онгил: Дар поизи имсол, соли 1403, хабарҳо ва гузоришҳое дар бораи вазъияти ногувори форсиомӯзии донишомӯзон аз расонаҳо пахш шуд. Яке аз он гузоришҳоро хабаргузории Тасним, дар 15 меҳрмоҳи имсол, бо унвони «Тири халос ба ҳувийяти миллӣ бо китобҳои дарсӣ»  мунташир кард ва Марям донишгар, мудир бахш омӯзиш забон дар фарҳангистон забон ва адаб форсӣ, дар ҳамин гузориш гуфта буд, ки «ҳеч нақша ва барномае барои пардохтан ба мавзӯъи ҳувийяти забонӣ ва миллӣ дар китобҳои дарсӣ вуҷуд надорад» (инҷо).

 Ба назари ман, сустии донишомӯзон дар нивиштан ва гуфтан (дарси забон ва адабиёти форсӣ) иллатҳои чандгонае дорад, ки дар ин гузоришҳо ва гуфтугӯҳо ба порае аз онҳо ишора шудааст. Агар нахоҳем сухани такрорӣ гуфта бошем – пештар дар ҳамин расонаи Порсӣ Анҷуман ба ин мавзӯъ пардохтаем – бояд иллатҳои дигареро ҳам дар назар гирифт. Медонем, ки омӯзишу парвариш ниҳоди варшикаста аст ва дар ин бора ба андозаи кофӣ мақола ва ёддошт нивишта шудааст. Аз сурат ва муҳтавои кутуби дарсӣ то шеваи ироаи он ва аз камсаводии муаллиф ва муаллим то умре, ки дар мадрасаҳо гум мешавад ва мавридҳое аз ин дастро гуфтаанд ва гуфтаем. Дар ин балбишу, ҳазфи дарси забон ва адабиёти форсӣ аз кункур ҳам бетаъсир набудааст. Ин куниш монеътарошӣ дар роҳи посдошти забони форсист, бимонад, ки форсигӯӣ ва форсинивисии бисёре аз донишҷуён ва донишомӯхтагоне, ки забон ва адабиёти форсӣ дар озмунашон таъсиргузор буда ва акнун дар бозори кор саргарманд низ чанге ба дил намезанад. Инон маҳалли корро бо форглисӣ меолоянд ва аз аслитарин манобеъи олудагии савтӣ ҳастанд. Бисёре аз ин касон забони инглисӣ намедонанд ва сару коре ҳам бо ҳеч донише надоранд, ки калидвожаҳояш инглисӣ бошад ва аз сари ночорӣ онҳоро ба кор бибаранд; ҳамон гуфтугӯҳои рӯзмарраи ҳамешагиро ҷӯре бар забон меронанд, ки инсон дучор дилпеча ва дилбадӣ мешавад.

 Бегумон, метавон омӯзиш ва парвариши тавонмандтаре дошт ва китобҳои дарсиро бо он муҳтавои идиулужизада ва рамонанда ба донишомӯз таҳмил накард. Дар ин бора сухан бисёр гуфтаанд ва то кунун гӯши шунавое дар кор набудааст. Дар ин ҷо ба дигар авомили коргар дар ҳолурӯзи забони форсӣ ва форсиомӯзӣ ишора мекунам:

 Алиф) Арҷмандӣ ё шаънийят

 Дар солҳои пас аз 57, расонаҳои ҳамагонӣ, дар бурунмарз ва дарунмарз, аз Эрон ва эронӣ ангорае сохтанд ва намоёнданд, ки бисёр шаънзудост. Тӯдаи эронӣ намехоҳад ҳамонанди он тасвир бошад. Шояд муҳиммтарин далели гароиш ба инглисипаронӣ дар гуфтугӯҳои рӯзмарра ҳамин шаънзо будани забони инглисӣ дар Эрон ва дигар кишварҳои ҷаҳон бошад. Ин беморӣ бештар домани навкисагони худбохтаро мегирад, чунонки бархе аз сиёсатмадорони эронӣ, вақте мехоҳанд имрӯзӣ ҷилва кунанд ва бо навҷавонон ҳамнаво шаванд, ҳамонанди забонбастаҳо сухан мегӯяанд! Мафҳуми «шаъният»-ро аз дӯсти забоншинос шунидам ва нуктаи дақиқе дар он нуҳуфтааст. Миёни ин эҳсоси «шаън»  ва эронгурезӣ робитае танготанг вуҷуд дорад.

 Б) Интернет

 Шабакаҳои иҷтимоӣ боиси ҳамгун шудани навҷавонон дар ҳамаи ҷаҳон шудааст. Бахше аз заъфи донишомӯзон дар дарси забон ва адабиёти форсӣ ба шеваи таъомули ин насл бармегардад. Паёмҳояшон кӯтоҳ ва қолабист ва бештар бо кумаки шаклакҳо манзурашонро мерасонанд ва чандон дар банди оростагӣ ва перостагии калом нестанд. Инро ҳам бояд афзуд, ки дигаргуниҳои фарҳангӣ ва забоние, ки пас аз ошноии эрониён бо Ғарб рух дод, ҳанӯз идома дорад ва интернет бар суръати он афзудааст.

 П) Харобкорӣ дар системи омӯзишу парвариш

 Ононе, ки асноди ҳастаиро мерубоянд ва бо Найсон ба кишвараки ҳамсоя мебаранд, онон, ки сад гутвандро месозанд ва… бегумон метавонанд дар вазоратхонаҳо ва созмонҳои гуногун  рахна кунанд ва сурат ва муҳтавои китобҳои дарсиро ба майли худ дароварданд ва аз дарунмояҳои миллӣ тиҳӣ кунанд. Ба вижа, дар ин рӯзҳо, ки оқои раисҷумҳур бо таҷзияталабони шиносномадор полуда мехӯрад ва тарсе аз афкори умумӣ надорад, хатари дасткории авомил ва асокири Усмонӣ дар китобҳои дарсии Эрон беш аз пеш аст. Ҳарчанд, ки агар нуфузе ҳам дар миён набошад, хомӣ ва бесаводии падидоварони китобҳои дарсӣ заҳри худро мерезад.

 Рафъи ин авомил ба хости давлатҳо ва сиёсатҳои калонашон бастагӣ дорад. Тезбинӣ ва масъулиятпазирии шаҳрвандон низ боиста аст. То расидан ба чунон давлате ва чунон шаҳрвандоне роҳ бисёр аст ва ноҳамвор.

ҷусторҳои вобаста

0

Бифирист

.


*